توضیحات سرپرست معاونت نظارت بر بازار بورس درباره سامانه‌های نظارتی
به گفته سرپرست معاونت نظارت بر بازار بورس، بانک اطلاعات جامعی از نوع تخلفاتی که در بازار سرمایه رخ می‌دهد در سامانه‌های نظارتی بورس وراق بهادار تهران ثبت و آرشیو شده است و به صورت روزانه و هفتگی در اختیار است تا ضمن رصد کامل جو بازار، عملکرد نظارتی بازار به نمایش درآید.
محمد رضا شاه‌نظری درباره نخستین سالگرد راه‌اندازی سامانه سنجش و حدود ۵ هزار هشدار نظارتی این سامانه در طول یک‌سال اخیر به پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) گفت: با توجه به این روزهای بازار سرمایه و برای حفظ منافع سهامداران جزء و همچنین صیانت از بازار، هشدارهای نظارتی مورد نیاز داده شده است و در صورت تکرار، طبق ماده ۳۵ قانون بازار اوراق بهادر (دستورالعمل رسیدگی به تخلفات اشخاص) و ماده ۴۶ همان قانون که بحث دستکاری در بازار را مطرح می‌کند، با متخلفان برخورد می‌شود.
او درباره سامانه‌های نظارتی بورس اوراق بهادار تهران عنوان کرد: سامانه‌های نظارتی که در بورس اوراق بهادار تهران مورد استفاده قرار می‌گیرد، شامل سامانه‌های نظارتی آرامیس، نهان، سنجش و بیدار است که هرکدام مزایای خاص خود را دارند.
سرپرست معاونت نظارت بر بازار بورس با بیان اینکه شرکت بورس بیشترین استفاده را از «سامانه نظارتی بیدار» دارد، اظهار کرد: در سامانه بیدار که پایگاه داده تمامی فعالیت‌های بازار است با توانمندی همکاران مدیریت فناوری شرکت بورس و نظارت، امکان گزارش‌سازی در سامانه بیدار به‌دست آمده است.
شاه‌نظری ادامه داد: از دیگر مزایای این سامانه، اعلام هشدار و رصدهای مورد نیاز در صورت تغییر در قوانین و مقررات و یا وضع قوانین جدید است. سامانه‌های قبلی به دلیل غیربومی بودن و انطباق نداشتن با ساختار بازار سرمایه، هنگام تغییر بازار، توانایی هشدارسازی را نداشتند ولی در سامانه بیدار، این توانایی وجود دارد.
او «سامانه‌سنجش» را به عنوان سامانه نظارت جامع شرکت بورس خواند و گفت: سامانه سنجش از بهمن سال گذشته راه‌اندازی شده است به طوری که هشدارهایی که در «سامانه بیدار» از سوی همکاران ایجاد شده است، به «سامانه سنجش» منتقل و هشدار نظارتی به «سامانه معاملات کارگزاری ( نامک)»، مدیر معاملات، مدیرعامل شرکت کارگزاری و همچنین مدیر برخط ارسال می‌شود.
سرپرست معاونت نظارت بر بازار خاطرنشان کرد: بانک اطلاعات جامعی از نوع تخلفاتی که در بازار سرمایه رخ می‌دهد (مانند سهامداری که بیشترین تخلف را انجام داده یا نوع سفارشی که کارگزاری وارد کرده و با مقررات انطباق نداشته است، همچنین مخاطبی که بیشترین پیام هشدارهای سنجش را از ما مبنی بر متخلف بودن و رعایت نکردن قوانین دریافت کرده است، ثبت و آرشیوشده و به صورت روزانه و هفتگی در اختیار است تا ضمن رصد کامل جو بازار، عملکرد نظارت بازار را به نمایش بگذارد.
دلایل تایید یا تایید نشدن کشف قیمت نمادهای با دامنه باز در روز بازگشایی
شاه‌نظری درباره تایید یا تایید نشدن معاملات در روز بازگشایی به خصوص برای نمادهایی که دامنه نوسان باز دارند، گفت: براساس «ماده ۲۲»، دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران، ۳۰ دقیقه حراج برای بازگشایی اعمال می‌شود و اگر معاملات مورد تایید ناظر بازار قرار گیرد، سهم به صورت دامنه بسته و مستمر مورد معامله قرار می‌گیرد و در صورتی که تایید نشود، حراج به مدت دو روز می‌تواند ادامه پیدا کند.
او ادامه داد: برای نمادهای با دامنه باز، حجم مبنا لحاظ می‌شود، بنابراین میزان حجم معاملات یکی از مواردی است که همکاران نظارت به آن توجه می‌کنند. چنانچه ارزش و مارکت شرکتی ۱۰درصد افزایش یا کاهش یابد، باید معاملات، دارای حجم قابل اتکایی باشد.
شاه‌نظری تصریح کرد: برای نمادهای با دامنه باز، ترکیب خریداران و فروشندگان در نظر گرفته می‌شود و اگر اشخاص خاصی بخواهند با چند کد معاملاتی پراکنده به بازار جهت دهند و در تعیین قیمت به سمت پایین یا بالا دخیل باشند، با اتکا به سامانه نظارتی این موارد بررسی‌شده و کارشناسان نظارت اقدام به بررسی جزئیات معامله می‌کنند و پس از آن تایید یا تایید نشدن آن معامله صورت می‌گیرد.
شاه‌نظری درباره موارد دستکاری اظهار کرد: برخی اشخاص در ۳۰ دقیقه حراج و در صورت مشخص شدن قیمت، به بازار جهت می‌دهند تا سهام خود را به قیمت بالاتری بفروشند که با آنها برخورد می‌شود.
او تاکید کرد: با توجه به سفارشاتی که در سامانه برای ناظر قابل مشاهده است، تایید یا تایید نشدن قیمت به طور قطع با نظر کارشناسی و نظارتی انجام می‌شود.
محدود شدن دسترسی مستقیم کاربران، به منزله مسدود شدن کد معاملاتی نیست
سرپرست معاونت نظارت بر بازار درباره شائبه مسدود کردن کد معاملاتی افراد، خاطرنشان کرد: در برخی از موارد، دسترسی مستقیم(آنلاین) برخی سهامداران محدود می‌شود و این به معنای مسدود کردن کد معاملاتی نیست. محدود کردن دسترسی مستقیم به بازار تنها برای ۵ روز کاری صورت می‌گیرد و در طی این ۵ روز، اشخاص مورد نظر می‌توانند از طریق ثبت سفارش در سامانه کارگزاری، با کد معاملاتی بورسی خود به معامله بپردازند و هیچ‌گونه محدودیتی در خصوص کد بورسی این اشخاص اعمال نمی‌شود.
