خروج از بن بست رانت های نفتی

ترجمه: محمود نوال مطلق

برای مصرف درآمد های سرشار و تاریخی شرکت های چند ملیتی نفتی در سال ۲۰۲۲ (۱۴۰۱) راهبرد مشخصی اتخاذ نشده است. صرف‌نظر کردن ازاین منافع به دوران گذار زیست محیطی کمکی نخواهد کرد.

نویسنده سرمقاله نشریه لوموند در ادامه مقدمه بالا می نویسد: باید شرکت های نفتی را به تلاش برای کربن زدایی اقتصاد تشویق کرد. درآمدهای نفتی هرگز تاکنون به این اندازه سودآور نبوده‌اند.

شرکت های چندملیتی نفتی یکی پس از دیگری درآمدهای تاریخی خود را منتشر می‌کنند. این شرکتها سواربرموج بحران انرژی درسال ۲۰۲۲ (۱۴۰۱) بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار سود برده‌اند.

نامتعارف بودن این میزان سود وقتی درکنار نرخ تورم و مشکلات ناشی ازآن برای خانوارها و فعالان اقتصادی قرار می‌گیرد؛ آشکارتر می‌شود.

مشروعیت کسب چنین سودهای نجومی آنچنان زیرسئوال است که نمی‌توان آنرا ناشی از یک راهبرد و توانمندی خاص دانست. بلکه نتیجه مستقیم افزایش قیمتهای جهانی طلای سیاه است.

این قیمتها خیال ندارند به این زودیها پائین بیایند. روسیه روز جمعه ۱۰ فوریه(۲۱ بهمن) اعلام کرد در پاسخ به تحریم های غربی ها تولید نفت خود را ۵درصد کاهش داده است.

این تصمیم به همراه از سرگیری فعالیت های اقتصادی چین با کنار گذاشتن سیاست کووید صفر خود وهمچنین دورنمای بهتر رشد اقتصادی جهان؛ برخلاف پیش‌بینی‌ها؛ همگی منجر به حفظ قیمت های بالای حامل های انرژی و درنتیجه سرازیرشدن سودهای کلان به جیب شرکتهای نفتی خواهند شد.

اما بیش از مبالغ سودهای اکتسابی این شرکتها، نحوه استفاده از آنها زیرسئوال رفته است. از اینرو وضع مالیات براین سودهای کلان مطرح شده. هرچند میزان این مالیاتها در اتحادیه اروپا بدون شک تحت هیچ عنوانی کافی نیست.

سیاست این شرکتها درپرداخت این سودها به سهامدارانشان ویا بازخرید سهام های خودشان از شیوه های مرسوم آنان در استفاده ازاین سودهاست.

آنها بدین ترتیب سهام شرکت خودشان را در بازار سهام بازخرید و سپس لغو می‌کنند.

با اعمال این سیاست تعداد سهام در گردش کاهش می‌یابد و درنتیجه سود هرسهم  بالا می‌رود. حاصل این فرایند افزایش قیمت سهام در بازار بورس می‌شود.

شرکتهای آمریکایی«شِورون» و«اِکسون موبیل» با همین سیاست اعلام کرده‌اند قصد دارند به ترتیب ۷۵ و ۳۵ میلیارد دلار از سهامشان را بازخرید کنند. توتال انرژی فرانسه نیز بدین ترتیب ۴۰درصد از منافعش را به سهامدارانش اختصاص می‌دهد.

توجیه این فعالان نفتی در بازخرید سهام خودشان نبود فرصت های سرمایه گذاری مناسب به منظور کسب منافعی بیش ازهزینه سرمایه شان است. به باور آنان دراین وضعیت بهترین راه، بازگرداندن سود نقد به سهمامداران به‌منظور استفاده ازاین منافع است.

این شیوه محاسباتی برای کوتاه مدت به آسانی توجیه پذیر نیست. آنهم در زمانی که بسیج همه امکانات برای دوران‌گذار زیست‌محیطی امری ضروریست. ازاینرو متقاعدساختن شرکتها برای مشارکت دراین دوران نیز اجتناب ناپذیر خواهد بود.

«بایدن» نیز در سخنرانی اخیر خود به موضوع بازخرید سهام این شرکت ها اشاره کرده و خواستار افزایش مالیات های پرداختی آنان با هدف حمایت از سرمایه گذاری های بلند مدت شده‌است. این قبیل شرکتها هنوز به اندازه کافی سهم خود را در کربن زدایی اقتصاد نپرداخته‌اند.

شرکت نفتی «بریتیش پِترولیوم» اخیرا در بازنگری سیاستهای خود قصد دارد تولیدات هیدورکربوری خود را کاهش دهد. سرمایه‌گذاریهای شرکت«شِل» درانرژیهای تجدید پذیر متوقف شده‌ است.

این قبیل سرمایه‌گذاری ها در شرکت های «شِورون» و «اِکسون موبیل» به حداقل رسیده‌ است.

۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای کربن زدایی شرکت «توتال انرژی» درسال ۲۰۲۳ (۱۴۰۲) به‌هیچ عنوان تکاپوی این اهداف را نمی‌کند. تقبیح سودهای کلان شرکت های نفتی کمکی به دوران انتقال زیست محیطی نمی‌کند.

در عوض این شرکت ها باید به هزینه کردن منافعشان در امر کربن‌زدایی تشویق شوند. مدیران و سهامداران این شرکتها باید متقاعد شوند حبس‌کردن این منافع  تنها به بن بست می‌انجامد.

منبع: لوموند (سرمقاله)