هزینه نگهداری زیرساخت‌ها به دلیل کمبود اعتبارات محقق نمی‌شود
جلسه شورای تخصصی گروه عمران و شهرسازی دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش های مجلس با محوریت نگهداشت ابنیه عمومی و زیرساخت های حمل‌ونقل زمینی، دریایی و هوایی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، علیرضا رهایی مدیر دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس با اشاره به ارزش زیرساخت‌ها به عنوان بخش بزرگی از سرمایه‌های ملی و اهمیت بحث نگهداری در بخش‌های مختلف اعم از ساختمان‌ها و زیرساخت‌های حمل‌ونقل، به لزوم داشتن شبکه جامع اطلاعات و برنامه منسجم کلان در این بخش تاکید کرد.
او با بیان اینکه فعالیت‌هایی که در این زمینه طی ۴ دهه اخیر انجام شده است؛ شرایط با مطلوب فاصله دارد، تصریح کرد: طبق استاندارد جهانی ۳ تا ۶ درصد ارزش زیرساخت‌ها سالانه باید صرف نگهداری از این زیرساخت‌ها شود که به دلیل کمبود اعتبارات محقق نمی‌شود.
در همین راستا لازم است جایگاه ویژه‌ای برای این مبحث در قانون ۵ ساله برنامه هفتم توسعه و بودجه ۱۴۰۲ در نظر گرفته شود.
علی اکبر شیرزادی مدیر گروه عمران و شهرسازی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای نیز در این جلسه یادآور شد: کیفیت زیرساخت‌ها به عنوان سنگ بنای یک جامعه پیشرفته، رابطه مستقیمی با تولید ناخالص داخلی دارند که با چالش‌هایی همچون فقدان اطلاعات منسجم، یکپارچه نبودن داده‌ها و سامانه‌ها، ضعف همکاری برخی دستگاه‌ها در ارائه اطلاعات و نبود عزم جدی در جهت نگهداری صحیح و پیشگیرانه از زیرساخت‌ها در کشور مواجه هستند.
مصطفی داودی، معاون فنی و زیربنایی شرکت راه آهن جمهوری اسلامی، نیز ضمن اشاره به کمبود ۹۲ درصدی اعتبار در حوزه بهسازی و نگهداری خطوط ریلی، بر لزوم تدوین الگوی مناسب برای توسعه شبکه ملی راه آهن و ضرورت توجیه فنی و اقتصادی در طرح های احداث راه آهن تاکید کرد.
وی عنوان کرد: طی دهه گذشته به دلیل عدم تکاپوی اعتبارات مورد نیاز و در نتیجه کاهش حجم عملیات بهسازی، درصدبالایی عقب ماندگی در بخش بهسازی خطوط شبکه ریلی به تکالیف انباشته قبلی اضافه شده است.
علیرضا سیاهپور مدیر کل نگهداری راه و ابنیه فنی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای، نیز در این جلسه تصریح کرد: تحلیل وضعیت رویه راه‌های شریانی کشور اکنون از سوی سامانه مدیریت روسازی (PMS) انجام می‌شود که تاکنون ۶۴ هزار کیلومتر- باند مجزا از راه‌های شریانی و پر تردد کشور در سه دوره (سال‌های ۱۳۹۵، ۱۳۹۷ و ۱۳۹۹) برداشت شده است.
مدیر کل نگهداری راه و ابنیه فنی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای افزود: برداشت وضعیت رویه راه های فرعی و غیر شریانی به طول حدود ۳۷ هزار کیلومتر برای اولین بار در سال ۱۳۹۶ و از طریق سامانه PMS انجام شده است. در رابطه با پل ها و ابنیه فنی نیز سامانه ی جداگانه ای طراحی شده است که تاکنون ۸۰ درصد داده ها در این سامانه ثبت شده است و ظرف مدت ۳ ماه آینده تکمیل خواهد شد.
نمایندگان سازمان بنادر و دریانوردی نیز در این جلسه اشاره داشتند که ارزش تاسیسات صرفا به ارزش ریالی آن‌ها نیست و اهمیت عملکردی و عملیاتی آن‌ها در اولویت بندی برای نگهداری و تعمیرات حائز اهمیت است.
همواره نگهداری بر تعمیرات دارای ارحجیت است و باید در حوزه نگهداشت به مباحث استاندارد و استفاده از مشاوران تخصصی توجه داشت.
او افزود: در سازمان بنادر و دریانوردی ۳۸ کیلومتر اسکله وجود دارد که در بودجه سال ۱۴۰۱ تنها ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای آن در نظر گرفته شده است در حالی که پیش بینی نیاز موجود برابر با ۱۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار می باشد.
مشاور امور عمرانی مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران نیز در این جلسه گفت: با توجه به مبحث فرونشست و تهدیدهایی که فرودگاه ها و ابنیه مرتبط با آن مواجه هستند نیاز است تا متناسب با نوع سازه، وضعیت آب و هوایی و نوع بهره‌برداری و زمان ساخت، دستورالعمل یا پیوست ویژه نگهداری و مقاوم‌سازی برای سازه‌ها و ساختمان‌های مختلف تهیه گردد.
تقی‌زاده عضو هیات علمی دانشگاه تهران نیز بر دو موضوع تهیه دستورالعمل بهره‌برداری در قالب مقررات ملی ساختمان برای هر ساختمان و زیرساخت مشخص و وجود سامانه‌های برخط و هوشمند برای هشدار و کنترل زیرساخت‌ها جهت جلوگیری از خسارات احتمالی ناشی از عدم نگهداشت مناسب و بموقع تاکید کرد.
رهایی مدیر دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در پایان بر ضرورت تدوین استانداردها، دستورالعمل‌ها و پیوست‌های نگهداری، توجه به کمبود اعتبارات و ارائه راهکارهای تامین مالی، مستندسازی دقیق از اطلاعات طرح‌های عمرانی و راه اندازی سامانه‌های نگهداری ساختمان‌ها و کلیه‌ی زیرساخت‌های زیربنایی مشابه با سامانه‌های جامع حمل‌ونقل جاده‌ای تاکید کرد.
