یویو و فرفره
فرشاد پرویزیان
ما دهه چهل و پنجاهی‌ها در زمان کودکی مثل نسل امروز که اسباب بازی نداشتیم. بیشتر بازی‌ها بطور جمعی با یه تکه توپ پلاستیکی بود یا فوقش در حالت پیشرفته با یک توپ پارچه ای و هفت تکه سنگ مسطح، هفت سنگ بازی می‌کردیم.
البته دخترکان هم خاله بازی و عروسک بازی جمعی و تمرین اداره خانواده داشتند. اما همیشه که جمع نبودیم. چرخ روزگار برای ایام تنهایی‌مان دو نوع وسیله بازی ابداع کرده بود.
از آنجا که اسمش چرخ روزگار است برایمان وسیله ای از نوع چرخیدنی درست کرده بود. یک دایره حجم دار پلاستیکی به نام یویو که وسط ان نیم متر نخ محکم بسته شده بود و بعد از مدت‌ها تمرین همچون آزمایشگاه‌های پیشرفته، می آموختیم چگونه یویو را از نخ رها کنیم تا دوباره با کمک حالت ارتجاعی و کش و قوسی که به نخ میدادیم بدور نخ پیچیده و به دستمان باز گردد.
در مراحل پیشرفته آموختیم قاب یا همان تلق پلاستیکی شفاف را از روی بدنه یویو جدا کرده دایره ای کاغذی را حاشورهای رنگی زده و به زیر تلق بگذاریم که در حالت حرکت رفت و برگشت یویو، خطوط رنگی اشکال زیبا و فریبنده مواج خلق می کردند.
اما پس از ساعتی یویو بازی که خسته می‌شدیم قطعه چوبی با نام فرفره داشتیم که با مهارت، آن را شوک چرخشی داده و دقایقی این حجم کوچک چوبی بطور موزون بدور خود بر روی سطحی صاف می‌چرخید و انرژی اولیه که به فرفره حرکت موزون و دوار داده بود را از دست داده و واژگون و بعضا به گوشه ای پرت و پلا می‌شد.
در این بازی دو بازی دورانی به تجربه آموختیم، ذات یویو در رفت و برگشت است و نه به مقصد رسیدن و ذات فرفره نیز فقط چرخیدن بدور خود و سپس واژگونی است.
البته همین زمان هم می‌توانید در پلت فرم‌های اینترنتی حتی مهارت ساخت یویو و فرفره را بیاموزید و لحظاتی شاد باشید. برگردیم به جمله ای در وصف بازی دخترکان که خاله بازی در اصل برایشان تمرین اداره زندگی و مهارت بی بدیل حفظ خانواده بود.
آن دو بازی دورانی نیز تمرینی بود برای ما که بدانیم بعدها ممکن است در زندگی و تامین معاش فقط برویم و برگردیم و یا فقط بدور خود بچرخیم و سپس واژگونی رخ دهد. موضوع شاید از مدار اقتصاد خارج شد؛ برگردم به اصل هدف این نوشتار.
برای درک فلسفه حرکتی یویو و فرفره کافی است به بازی‌های امروز نرخ ارز و سایر دارایی‌ها در بازار توجه کنید و برای درک مفهوم چرخش فرفره کافی است به زندگی طبقه متوسط و البته شاید بهتر باشد بگویم طبقه متوسط از دست رفته که در این یویو بازی ارز و طلا، همچون فرفره به دور خود می چرخند بلکه بتوانند اندکی از ذوب دارایی‌شان ممانعت کنند، غافل از اینکه در هر برگشت یویو ممکن است فرفره وار، واژگون شوند.
اما در این روش تحلیل مبتنی بر نظریه بازی‌ها، برد از آن کیست؟ شاید همانی که مالک یا تامین کننده زمین بازی است. شاید همان یک صدک انتهایی درآمدی که در هر جریان تورمی بیشتر ثروت حقیقی فراهم می‌کنند.
حرکت‌های این ایام نرخ دلار و خودرو را بنگرید تا زیبایی یویو بازی و فرفره بازی را درک کنید.
اما پرسش اینجاست که سر نخ یویو در انگشتان کیست؟ شاید هم گره شرطی خورده باشد به زمین بازی سیاست، اما قرار بود اقتصاد را از حالت شرطی به برجام خارج کنند.
