آیا از شناخته شدن خود به عنوان یک رهبر واهمه دارید؟
مترجم : مرتضی ایراندوست
چکیده: مطالعات نشان داده است که پذیرفتن خود به عنوان یک رهبر اولین قدم در مسیری است که مثل یک رهبر رفتار کنید. با اینحال، بسیاری از مردم از اینکه به عنوان یک رهبر شناخته شوند ناراحت هستند. چه چیزی باعث این بی میلی می شود؟
درحالیکهعواملزیادینقش ایفا میکنند،تحقیقاتاخیرنویسندگاننقشترسازشهرترادربازدارندگیافرادازپذیرشبهخودبعنوانرهبربرجستهمیکند.بطورخاص،آنهادریافتندکهترسازظاهر سلطهجو،متفاوتبودن،یاعدمصلاحیتباعثمیشودکهافراددرمحیطهایمختلفکارودانشگاهکمتربعنوانرهبرشناختهشوند،درعوضباعثمیشودکهآنهاکمترمسئولیتهایرهبریرابپذیرندیاتوسطدیگرانبهعنوانرهبرپذیرفتهشوند.خبرخوباینکهنویسندگانهمچنینچندیناستراتژیراشناساییکرده‌اندکهمدیرانمی‌توانندازآنهابرایکمکبهکاهشقدرتوتأثیرمنفیاینترس‌ها،ازجملهنشاندهندهرهبریبعنوان یک عاملکمخطر،بهچالشکشیدنصریحکلیشه‌هایمنفیمرتبطبارهبری،وشفافسازیآنازطریقکلماتواقداماتیکهرهبریبهجاییکتواناییذاتی،مهارتیاستکههرکسیمیتواندآنراتوسعهدهد.استفادهکنند.
وقتینوبتبهرهبریمیرسد،شناخت فردیاهمیتپیدا میکند. تحقیقاتنشاندادهاستکهپذیرفتنخودبهعنوانیکرهبراولینگاممهمدرمسیرتبدیلشدنبهیکرهبراست – وعدمتمایلبهشناخته شدنبهعنوانیکرهبرمیتواندافرادتوانمندراازقبولمسئولیتهایرهبریبازدارد.بنابراین،چرامردماغلبازاینکهخودرارهبرتصورکنند،احساسناراحتیمیکنند؟
درحالیکهبدونشکعواملزیادیدراین زمینه نقش ایغا میکنندتحقیقاتپیشیننشاندادهاستکهنگرانیهایمربوطبهشهرتمیتواندنقشمهمدربازدارندگیافرادازپیگیریفعالانهاهدافخوددرمحلکارداشتهباشد.بهاینترتیب،ماعلاقهمندبودیمبدانیمآیاریسکتصورشدهبرایشهرتافرادمیتواندتاثیر مشابهی بر احساسهویتآنهابهعنوانرهبرتأثیرگذارددرنتیجهاحتمالرهبری آنهاکمترشود.برایبررسیاینسوال،مامجموعهایازمطالعاتبابیشاز ۱۷۰۰ شرکتکنندهشاملکارمندانتماموقت،دانشجویانMBA،ودانشجویانافسرینیرویهواییایالاتمتحدهانجامدادیم،وبهطورمداومدریافتیمکههرچهافرادبیشتردرموردخطراتشهرترهبربودننگرانباشند،احتمالکمتریوجودداردکهبهعنوانیکرهبرشناختهشوند.بهطورخاص،ماسهترسرایجراشناساییکردیمکهمردمراازپذیرشخودبهعنوانرهبربازمیدارند:
– ترس از به نظر رسیدن به عنوان سلطه جو
بسیاریازشرکتکنندگاندرمطالعهماابرازنگرانیکردندکهاگرقرارباشدنقشرهبریرابرعهدهبگیرند،بهعنوانیکخودکامهیاسلطهگردیدهشوند.همانطورکهیکیازمصاحبهشوندگانمیگوید: «نمیخواهمزورگوبهنظربرسمیااز [افراد] ضعیفسوءاستفادهکنم.مننمیخواهمخشکوبیروحبهنظربرسم.»نکته جالب اینجاست،با وجود اینکهمطالبزیادیدرمورداستفادهازکلماتتحقیرآمیزمانند “رئیسماب” برایتوصیفرهبرانزننوشتهشدهاست،مامتوجهشدیمکهدرمطالعاتما،زنانومردانهردوازمواجههبااینشیوهمیترسیدند.
– ترسازمتفاوتبهنظررسیدن
دومیننگرانیرایجاینبودکهایفای نقشبهعنوانیکرهبرمنجربهمتمایزشدنوجلبتوجهبیشازحدبهدلیلمتفاوتبودنازدیگرانشود – حتیاگراینتوجهمثبتباشد.یکیازشرکت‌کنندگانتوضیحداد: «مننمی‌خواهمموردتوجهقراربگیرمیا مرابتکنند.مندررهبریراحتهستم،امادرعینحالمیخواهمهمسطحدیگرانباشم.”بسیاریازمردمنگرانهستندکهاگررهبرشوند بایدحس تعلق خود به گروه را قربانی کنند.
– ترسازبیصلاحیتبهنظررسیدن
صرفنظرازاینکهآیاآنهاواقعاخودراواجدشرایطمیدانند،بسیاریازشرکتکنندگانگفتندکهمیترسندکهدیگرانآنهارابرایرهبرینامناسببدانند.همانطورکهیکیازشرکتکنندگانبه اشتراک گذاشت: “منمیدانمکهمردماغلبمردانرابانقشهایرهبریمرتبطمیکنند،بنابراینمنراتاحدیناراحتمیکند.مننگرانمکهاگربخواهمرهبریرادرحوزهکاریامدنبالکنم،مردممراجدینگیرند.”مطمئناً،تجارببسیارواقعی،به‌ویژهبرایگروه‌هایکم‌تعدادمانندزنانورنگینپوستانوجودداردکهاغلباینترس‌هارانشانمی‌دهد.اماچهاینترسهاموجهباشندوچهنباشند،مهماستکهتاثیرآنهارابرنحوهنگاهمابهخودماندرککنیم. و درطول مطالعات یکه انجام دادیم،متوجهشدیمافرادیکهسطوحبالاتریازترسرادرموردخطراتشهرتگزارشکرده‌اند،کمترخودرارهبرمی‌دانند.درنتیجه،احتمالکمتریوجودداشتکهآنهابهعنوانرهبرنقش ایفا کنند،وبنابرایناحتمالکمتریوجودداشتکهناظرانآنهارابهعنوانرهبربپذیرند.
شایددرنگاهاولاینموضوعغیرعادیبهنظربرسد.کهچرادرکریسکپذیریبرچیزیبهعمقهویتشماتاثیرمیگذارد؟بااینحال،ازدیدگاهروانشناختی،اینتأثیربههیچوجهتعجبآورنیست.هیچ کس دوست ندارد فکر کند تحت تاثیر ترس قرار داردورهبریاغلبباچالشهایاساسیهمراهاست.بنابراین،هنگامیکه افرادبه تبعرهبریاحساسخطرمیکنند،ناخودآگاههویتخودرابازتعریفمیکنندتااجتنابازآنراتوجیهکنند.منطقینمودنعدمتمایلبهرهبریباگفتناینکهشما “فقطیکرهبرنیستید” بسیارراحتترازایناستکهبپذیریدازآنچهدیگرانممکناستفکرکنندمیترسید.خبرخوبایناستکهتحقیقاتماهمچنیننشاندادچندیناقدامروان‌شناختی وجود داردکهمدیرانمی‌توانندبرایکاهشقدرتوتأثیراینترس‌هااستفادهکنند،وآنهاراقادرمی‌سازدتاافرادبیشتریراتشویقکنندتابهعنوانرهبرشناختهشوندوتبدیلبهرهبرشوند.
اول،تحقیقاتمانشانمی‌دهدکهمی‌توانبردراکافرادازریسکشهرتتأثیرگذاشت. دریکمطالعه،مادریافتیمشرکت‌کنندگانیکهبهپادکستیکهدرآنرهبریرامخاطره‌آمیزمی‌دانست،گوشمی‌دادندنسبتبهکسانیکهبهپادکستیکهرهبریراکمخطرتوصیفمیکردگوشمی‌دادند،کمتربهعنوانرهبرشناختهمی‌شدندیاعملمی‌کردند.این نشان میدهدکه صرفابا معرفی رهبری به عنوان ریسک کم و خطر پایینتر(مثلاًباروشنکردناینکه انتظار میرود رهبری نیزاشتباهکندونقطهسیاهیدرکارنامهکارمندنخواهدبود)مدیرانمی‌توانندبهکارکنانکمککنندتااحساسراحتیبیشتریداشتهباشندوخودرابهعنوانرهبرببینند.
علاوهبراین،مدیرانهمچنینمیتواننداقداماتیرابرایرسیدگیبهنگرانیهایمربوطبهشهرتکارکنانانجامدهند.البتهقابلدرکاستکهمردمنمیخواهندخودراباهویتیهماهنگکنندکهبهطورکلیشهایباسلطهجوبودن،متفاوتبودنیابیصلاحیتبودنارتباط دارد.سازمان‌هابایدهمدر حرفوهمباعملنشاندهندکههرکسیمی‌تواندرهبرباشدوبهبرعهدهگرفتننقش‌هایرهبریبا دیدی مثبت نگریسته خواهد شد.البته،هیچاقدامینمیتواندترسهایشهرترابهطورکاملازبینببرد.
اماتحقیق ازتیم‌هایمشاورهMBAبهماکمککردتااستراتژی‌ایراشناساییکنیمکهمدیرانمی‌توانندبرایمحدودکردنتأثیرمنفیاینترس‌هاازآناستفادهکنند:مادریافتیمکهوقتیدانشجویان بهرهبریبه‌عنوانیکتواناییذاتینگاه میکنند،درک ریسک شهرت بیشتر موجب میشود هویتشان به عنوان یک رهبر کاهش پیدا کندامابرایدانشجویانیکهرهبریرابهعنوانمهارتیمی‌دانستندکهمی‌توانآنراپرورشداد،تأثیرآنبه‌طورقابل‌توجهیکاهشیافت.کهاحتمالاًبهایندلیلاستکهافرادیکهرهبریرایکمهارتآموختنیمی‌دانندممکناستباشکست‌هااحساسراحتیبیشتریکنند،درحالیکهکسانیکهدیدگاهثابتیدارندممکناستتصورکنندهراشتباهیکهبه‌عنوانرهبرمرتکبمی‌شوندبه‌طوردائمبهاعتبارآنهاآسیبمی‌زندونشانمی‌دهدکهآنهابهسادگینمی‌خواهندرهبریکنند.بهاینترتیب،مدیرانمیتوانندبابهچالشکشیدناینایدهکهرهبران «بهدنیامیآیندساختهنمیشوند،تأثیرنگرانیهایشهرتبرهویتراکاهشدهنداینبهمعنایارائهراهنماییوفرصتبهکارمندانبرایتوسعهمهارتهایرهبریخود،شناختپیشرفتدرتوسعهاینمهارتها (حتیزمانیکهنتیجهکاملاًمثبتنیست)است.کهآشکاراداستانهایشکستهایرهبریهمراهباموفقیتهارابهاشتراکمیگذارد.همانطورکهپارکرپالمرنویسنده،مربیوفعال اجتماعیقاطعانهمینویسد: «رهبریمفهومیاستکهاغلبدربرابرآنمقاومتمیکنیم.بهنظرمیرسدگستاخانهوحتیخودستاییباشدکهخودرارهبربدانیم.امااگردرستباشدکهمابرایجامعهساختهشدهایم،پسرهبریشغلهمهاستواصراربراینکهاینطورنیست،میتوانداز قبول مسئولیت شانه خالی کردن باشد. وقتیمادر یکاکوسیستمکه رابطهخیلینزدیک به هم دارد بهنامجامعهزندگیمیکنیم،همهپیرویمیکنندوهمهرهبریمیکنند.ایجادفرهنگیکهرهبریراگرامیمی‌داردوبدوندرنظرگرفتنجنسیت،نژاد،سنیاهویت آن رادردسترسقرارمی‌دهد،می‌تواندبههمهکمککندکهاحساسراحتیبیشتریداشتهباشندوخودرابهعنوانیکرهبرببینند – وبهعنوانیکرهبرعملکنند.
