آیا بازار سرمایه بازهم منتظر یک نامه است؟

مسعود وطنخواه

مدتی است که نامه‌نگاری رئیس سازمان بورس با وزارتخانه‌ها و دیگر دستگاه‌های اجرایی باب شده است این روزها هم بورس منتظر نامه‌ای دیگرست، اما میزان تاثیرگذاری این مکاتبات همچنان سوالی است که نزد فعالان بازار سرمایه هنوز بدون جواب مانده است.

گروهی از فعالان بازار سرمایه معتقدند که با توجه به اینکه بودجه و هزینه‌های سازمان بورس از محل کارمزد معاملات تامین می‌شود سازمان بورس وظیفه مهمی در حفظ حقوق سهامداران دارد. همچنین گروهی دیگر از فعالان بازار سرمایه از سازوکار انتخاب رئیس سازمان بورس که به طور غیرمستقیم از سوی دولت انتخاب می‌شود، انتقاد می‌کنند و این تاثیرگذاری غیرمستقیم دولت را تهدیدی برای رشد بازار سرمایه می‌دانند.

ضعیف بودن حاکمیت شرکتی در سازمان بورس یکی از دلایلی است که به اعتقاد کارشناسان بازار سرمایه، سبب شده است این نهاد نتواند وظائف خود را به‌خوبی انجام دهد. حاکمیت شرکتی، شامل مجموعه‌ای از روابط بین مدیریت شرکت، هیأت مدیره، سهامداران و ذی‌نفعان دیگر است و ساختاری ارائه می‌کند که از طریق آن، اهداف شرکت، ابزار دستیابی به آن، اهداف و نظارت بر عملکرد شرکت تعیین می‌شود.

 این ضعف که قسمتی از آن به جایگاه این سازمان در حکومت بازمی‌گردد، سبب شده است هنگامی که منافع سرمایه‎گذاران با تصمیمات دولت در تعارض قرار می‌‌گیرد، نوعی انفعال در سازمان بورس دیده ‌شود تا آنجا که رئیس سازمان بورس تنها به نوشتن نامه اکتفا کند.

۷ نامه بی‌پاسخ

جریان اخیر نامه‌نگاری‌های رئیس سازمان بورس با دستگاه‌های اجرایی از زمان ریاست محمدعلی دهقان دهنوی آغاز شد و تا کنون که هشت ماه و نیم از سال ۱۴۰۰ می‌گذرد ۷ نامه با امضای دو رئیس سازمان بورس نوشته شده است. از این میان، اولین نامه درباره نرخ تسعیر ارز به رئیس کل بانک مرکزی وقت نوشته شد، مخاطب دو نامه وزیر نفت بود، دو نامه نیز درباره قیمت‌گذاری خودرو  نوشته شد: یکی به وزیر اقتصاد و دیگری به وزیر صمت، یک نامه هم برای وزیر نیرو درباره قیمت خرید برق از نیروگاه‌ها ارسال شد و سرانجام یکی هم خطاب به معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران درباره تدوین دستورالعمل اعطای مجوز سپرده‌گذاری نوشته شد. به ‌رغم اینکه در نامه‌ها خواسته‌های اصلی بازار سرمایه بیان شده بود، نوشته شدن این نامه‌ها تاثیری در روند نزولی بازار سرمایه نداشت.

۲۸فروردین ۱۴۰۰، نامه به رئیس کل بانک مرکزی

رئیس پیشین سازمان بورس در نامه‌ای به رئیس کل بانک مرکزی، وجود نرخ‌های متعدد برای یک ارز در تسعیر را منجر به تضییع حقوق سهامداران حقیقی و حقوقی دانست و اصلاح صورت های مالی از این بابت را خواستار شد.

به گزارش خبرگزاری مهر، محمدعلی دهقان دهنوی  با ارسال نامه‌ای به عبدالناصر همتی با انتقاد از نبود شفافیت در حوزه نرخ تسعیر در صورت‌های مالی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، اعلام کرده بود: «از نظر این سازمان با توجه به وظیفه حمایت از حقوق و منافع سرمایه‌گذاران در بازار اوراق بهادار و ارتقای شفافیت شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس مطابق با قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران این موضوع موجب کاهش شفافیت و کارایی بازار شده است و چنین امری از هیچ مرجعی قابل پذیرش نیست.»

۱۷تیر ۱۴۰۰، نامه به وزیر نیرو

دهقان دهنوی نیز درباره وضع نیروگاه‌های پذیرفته‌شده در بورس‌،در نامه‌ای به وزیر نیرو، پیشنهادهایی برای بهبود وضع اقتصادی و مالی نیروگاه‌ها ارائه داد.

به  گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، خلاصه‌ای از نامه به شرح زیر است: تعدادی از شرکت‌های نیروگاهی در سال‌های اخیر در بورس اوراق بهادار تهران و یا فرابورس ایران پذیرفته شده‌اند و به دلیل استقبال مردم از عرضه‌های اولیه دارای تعداد زیادی سهامدار هستند. اکنون ۱۰ شرکت تولیدکننده نیروی برق نزد این سازمان به ثبت رسیده‌اند که سهام ۸شرکت در فرابورس ایران و سهام ۲شرکت در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده است.

۲۲تیر ۱۴۰۰، نامه به وزیر نفت

دهقان دهنوی با ارسال نامه فوری به وزیر نفت خواهان اعلام اطلاعات مربوط به خوراک و فرآورده‌ها به شرکت‌های پالایشی پیش از برگزاری مجمع سالانه این شرکت‌ها شد.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در پی اعلام ۶ پالایشگاه بورسی و فرابورسی مبنی بر ناتوانی از ارائه صورت‌های مالی در موعد مقرر که ناشی از اعلام نشدن نرخ‌های نفت خام سه‌ماهه پایانی سال ۹۹ از سوی وزارت نفت است، نامه‌ای فوری و مهم به بیژن زنگنه، وزیر نفت ارسال و خواهان رفع این مانع و امکان برگزاری مجمع سالانه شد.

براساس این نامه، در صورت اعلام نشدن قیمت خوراک و فرآورده‌های پالایشی، شرکت‌های پالایشی جهت تهیه صورت‌های مالی حسابرسی‌شده سال مالی منتهی به ۳۰ اسفند ۱۳۹۹ با چالش‌های اساسی روبرو خواهند شد.

۲۱ شهریور ۱۴۰۰، نامه‌ به معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران

دهقان دهنوی درباره واگذاری شدن طرح تدوین دستورالعمل اعطای مجوز سپرده‌گذاری به معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران در نامه‌ای به محسن خدابخش، معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران، خواستار تهیه دستورالعمل اعطای مجوز سپرده‌گذاری ظرف مدت ۲ماه، پس از اخذ نظرات صاحب‌نظران بازار سرمایه شد.

در نامه یادشده، بر ضرورت تسهیل و نیز مهلت کافی فرایند احراز هویت سجامی سهامداران به‌ویژه سهامدارن مقیم خارج از کشور تاکید شده است.

۱۱ مهر ۱۴۰۰، نامه‌ به وزیر اقتصاد

رئیس اسبق سازمان بورس ۱۱ مهر ۱۴۰۰، درباره لغو قیمت‌گذاری دستوری صنعت خودرو و ساخت قطعات و جلوگیری از زیان آتی شرکت‌های خودروسازی با حذف قیمت‌گذاری دستوری در نامه‌ای به وزیر اقتصاد خواستار بررسی مجدد موضوع قیمت‌گذاری دستوری صنعت خودرو و ساخت قطعات در شورای رقابت و خروج این محصولات از شمول قیمت‌گذاری از سوی این شورا شده بود.

ا آبان ۱۴۰۰، نامه عشقی به وزیر نفت

نامه‌نگاری‌ها تنها به دوره ریاست دهقان دهنوی محدود نشد و پس از اینکه مجید عشقی ۲۱مهر ۱۴۰۰، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار شد باز هم مکاتبات ادامه پیدا کرد.

مجید عشقی، رئیس جدید سازمان بورس و اوراق بهادار، در نامه‌ای به وزیر نفت با تاکید بر اهمیت شفاف شدن روابط مالی دولت با پالایشگاه‌ها دو پیشنهاد برای پایان سردرگمی سهامداران شرکت‌های پالایشی مطرح کرد.

۵ آبان ۱۴۰۰، نامه رئیس سازمان بورس به وزیر صمت

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار طی نامه‌ای به سیدرضا فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت سیاست قیمت‌گذاری صنعت خودرو را مورد اشاره قرار داد و این سیاست را زمینه‌ساز ضرر و زیان سهامداران و ادامه این رویه را عامل تعطیلی این صنعت در کشور خواند.

با وجود نامه‌نگاری‌های اخیر، بسیاری از فعالان بازار سرمایه یادآور می‌شوند که هیچ یک از این نامه‌ها  تاکنون نتوانسته است، به بهبود وضع بورس کمک کند و سبب تغییر مثبت در این بازار شود.