استعدادیابی لازمه تخصصی گرایی و شایسته‌سالاری
ابراهیم وکیلی – فعال حوزه آموزش آی تی
شایسته‌سالاری و شایسته‌گزینی یکی از حلقه‌های مفقوده در سطوح مختلف مدیریتی در کشور است. مسعود پزشکیان باتوجه‌به این نکته بارها در رقابت‌های انتخاباتی وعده شایسته‌سالاری و تخصص‌گرایی را در انتصابات مدیریتی خود داد.
متأسفانه، عدم رعایت تخصص‌گرایی در مسئولیت‌های مختلف موجب آسیب و تلف‌شدن سرمایه‌ها و منابع مالی و انسانی شده است.
یکی از شاخصه‌های پرورش متخصص در جامعه استعدادیابی از افراد در بدو آموزش است. مهم‌ترین اقدام قبل از به‌کارگیری استعدادها، بررسی تعریف استعدادیابی، کشف و نحوه شناسایی استعدادها است. استعداد توانایی و قابلیت ذاتی و البته پنهانی است.
استعدادیابی به‌منظور کشف ظرفیت‌های ویژه افراد برای رسیدن به موفقیت در راه کسب توانایی و مهارت‌های منحصربه‌فرد است.
اکثر شکست‌های فردی و سازمانی در نتیجه عدم شناخت به‌موقع استعدادها اتفاق می‌افتد. طبق ادعای مدیر آژانس جهانی استعدادیابی، سابقه استعدادیابی به بیش از ۸۰ سال می‌رسد.در حقیقت انسانی که هیچ استعدادی نداشته باشد، اصلاً وجود ندارد.بلکه طبق تحقیقات ۹۷ درصد انسان‌ها به خاطر ماهیت پنهانی استعدادها، از وجود آنها اطلاعی ندارند.
اشاره به دو نمونه از کشف استعداد نشان می‌دهد که گاه می‌توان از شکوفاشدن یک استعداد جهان را متحول کرد. به طور مثال نویسنده مجموعه داستان‌های هری پاتر که در سن ۳۲ سالگی استعداد نویسندگی خود را کشف کرد؛ یا مالک KFC که در ۶۰ سالگی استعداد آشپزی خود را کشف کرد.
سال تحصیلی جدید به‌تازگی شروع شده و این فرصت را می‌توان مورداستفاده قرارداد تا در مراکز آموزشی دولتی و خصوصی نسبت به استعدادیابی از جوانان اقدامات لازم انجام شود.
متأسفانه، به دلایل مختلف در طول سال‌های گذشته بخش دولتی در بحث آموزش معطوف به کارهای روزمره شده و از برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت فاصله گرفته است. استعدادیابی یکی از آن اقداماتی است که یک سرمایه‌گذاری بلندمدت برای کشور محسوب می‌شود.
درباره بخش خصوصی نیز باید گفت به دلیل تنگناهای اقتصادی توجه فعالان آموزش بیشتر معطوف ارائه خدمات آموزشی و دریافت شهریه شده و کمتر به مسئله استعدادیابی و بورسیه دانش‌آموزان و دانش‌پژوهان توجه شده است.
در سال‌های گذشته برنامه‌ای با عنوان عصر جدید از شبکه سیما پخش می‌شد که مستقیم باهدف استعدادیابی بود. این برنامه نه‌تنها مورد استقبال وسیع جامعه قرار گرفت؛ بلکه نشان داد در مواردی که حتی فکرش هم وجود ندارد چه استعدادهای درخشانی در کشور مغفول مانده‌اند.
نگارنده به‌عنوان یک فعال حوزه آموزش در بخش خصوصی تلاش کرده است که همواره نسبت به این موردتوجه ویژه‌ای داشته باشد. هفته گذشته دانشگاه شریف با همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی معاونت علمی ریاست‌جمهوری نهمین دوره مسابقات چالش‌های برنامه‌نویسی را برگزار کردند و طی آن سه گروه برتر معرفی شد. نفرات برتر این مسابقه توسط یک مؤسسه آموزشی بورسیه شدند و آن مؤسسه اعلام کرد که آمادگی دارد تا نفرات برتر را در حوزه‌های مختلف آی‌تی رشد و توسعه دهد.
داوران این دوره از مسابقات نیز اعلام کردند که نتایج و تلاش شرکت‌کنندگان تحسین‌برانگیز بود. لازم است تلاش شود که بخش خصوصی و دولتی هرکدام به نوبه خود در جهت کشف استعدادها و سرمایه‌گذاری بر روی آنها توجه ویژه کنند.
