دکتر یاسر بستانی؛ کارشناس خطوط انتقال شرکت برق منطقه‌ای گیلان
گذر زمان و افزایش نگرانی‌های جهانی درباره تغییرات اقلیمی، نیاز به انرژی پاک و پایدار بیش از پیش احساس می‌شود.
در این میان، انرژی خورشیدی به عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع انرژی تجدیدپذیر، جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است. ایران با داشتن تابش خورشیدی فراوان و گستره جغرافیایی وسیع، ظرفیت بسیار بالایی برای تولید انرژی خورشیدی دارد.
ایران با میانگین بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال و موقعیت جغرافیایی مطلوب، یکی از کشورهای دارای پتانسیل بالای انرژی خورشیدی در جهان محسوب می‌شود. در دهه‌های اخیر، با توجه به افزایش نگرانی‌ها درباره آلودگی محیط زیست و کاهش منابع سوخت‌های فسیلی، استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر به‌ویژه انرژی خورشیدی در ایران مورد توجه قرار گرفته است. اما با وجود این ظرفیت بالا، توسعه انرژی خورشیدی با چالش‌هایی نیز همراه است.
بررسی روندهای اخیر و پیش‌بینی‌های کارشناسی نشان میدهد که آینده انرژی خورشیدی در کشور ایران تا سال ۱۴۱۰ میتواند نقش کلیدی در تأمین انرژی کشور ایفا کند و بخش قابل توجهی از نیاز برق، گرمایش و سرمایش را پوشش دهد.
وضعیت فعلی انرژی خورشیدی در ایران
با مطالعات و بررسیهای میدانی انجام شده، مشخص شده است کشور ایران جزو کشورهای دارای پتانسیل بالا برای تولید انرژی خورشیدی محسوب می‌شود. در سال‌های اخیر، نیروگاه خورشیدی کوچک و متوسط در برخی از استانهای کشور به بهره‌برداری رسیده‌اند. بررسیها نشان میدهد ظرفیت واقعی کشور در این حوزه بسیار بالاتر از وضعیت فعلی است.
محدودیت‌هایی مانند هزینه بالای سرمایه‌گذاری اولیه، کمبود زیرساخت‌های ذخیره انرژی و نیاز به نیروی متخصص مانع از توسعه سریع‌تر این صنعت شده‌اند. البته، اقدامات دولت مانند قانون خرید تضمینی برق تولید شده از منابع تجدیدپذیر و تشویق سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، مسیر توسعه را هموار کرده و نویددهنده رشد سریع‌تر انرژی خورشیدی در سال‌های آینده خواهد بود.
عوامل کلیدی مؤثر بر توسعه انرژی خورشیدی
توسعه انرژی خورشیدی در ایران به عوامل متعددی بستگی دارد که شناخت آن‌ها برای برنامه‌ریزی بلندمدت ضروری است. سیاست‌های حمایتی دولت نقش تعیین‌کننده‌ای در این زمینه دارند. مشوق‌های مالی، کاهش مالیات برای سرمایه‌گذاران و تسهیل دریافت مجوزها میتواند روند توسعه پروژه‌ها را سرعت بخشد.
پیشرفت فناوری‌های نوین خورشیدی نیز امکان استفاده اقتصادی از این منابع را برای صنایع و خانوارها فراهم می‌کند. جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی برای توسعه زیرساخت‌ها و تأمین تجهیزات پیشرفته، عامل دیگری است که میتواند آینده این صنعت را تضمین کند. علاوه براین، آگاهی عمومی و فرهنگ‌سازی درباره مزایای اقتصادی انرژی خورشیدی و سایر مزایای آن، به افزایش مشارکت مردم و صنایع در استفاده از این منبع پاک کمک می‌کند.
چشم‌انداز آینده انرژی خورشیدی ایران تا سال ۱۴۱۰
استفاده گسترده از انرژی خورشیدی، میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را به طرز قابل توجهی کاهش میدهد و مصرف سوخت‌های فسیلی را کمتر می‌کند. این موضوع نه تنها به کاهش آلودگی هوا کمک می‌کند، بلکه نقش مهمی در تحقق اهداف توسعه پایدار کشور دارد. ایران با مشکلاتی مانند آلودگی هوا و وابستگی بالای اقتصادی به سوخت‌های فسیلی مواجه است و انرژی خورشیدی میتواند راهکاری مؤثر برای کاهش چنین مشکلاتی باشد. با توجه به روند جهانی حرکت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر و تمرکز ایران بر کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، سهم انرژی خورشیدی در سبد انرژی کشور تا سال ۱۴۱۰ به شکل قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
اگر سرمایه‌گذاری‌های مناسب انجام شود و سیاست‌های حمایتی ادامه یابد، بخش قابل توجهی از برق کشور از انرژی خورشیدی تأمین خواهد شد و سیستم‌های خانگی و صنعتی خورشیدی به طور گسترده مورد استفاده قرار خواهند گرفت. این تحولات نه تنها به تأمین انرژی پاک کمک می‌کنند، بلکه زمینه ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و رشد اقتصادی را نیز فراهم می‌آورند.
این امر تا جایی اهمیت دارد که حتی در سناریوهای محافظه‌کارانه، رشد تدریجی انرژی خورشیدی به حدی پیش‌بینی می‌شود که تأثیر قابل توجهی بر کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و کاهش آلاینده‌ها داشته باشد. به این ترتیب، مجموعه این عوامل میتواند آینده‌ای پاک، پایدار و روشن را در کشور عزیزمان بسازد.
