اهمیت اصلاح قیمت بنزین در ایران و موانع آن

مهدی خاکی فیروز

اصلاح قیمت بنزین در ایران به دلایل متعددی اهمیت دارد:

۱. تأمین منابع مالی: با افزایش قیمت بنزین، دولت می‌تواند منابع مالی بیشتری برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و خدمات عمومی مانند حمل و نقل عمومی، بهداشت و آموزش به دست آورد. در حالی که اکنون این منابع، در قالب ازدیاد مصرف سوخت هدر می رود.

۲. کاهش مصرف بی‌رویه: قیمت پایین بنزین باعث مصرف بی‌رویه و آلودگی محیط زیست می‌شود. اصلاح قیمت می‌تواند به مدیریت مصرف سوخت کمک کند.

۳. کاهش قاچاق سوخت: قیمت پایین بنزین در ایران باعث قاچاق به کشورهای همسایه می‌شود. با اصلاح قیمت، انگیزه قاچاق کاهش می‌یابد.

موانع اصلاح قیمت بنزین

۱. مقاومت اجتماعی. افزایش قیمت بنزین معمولاً با نارضایتی عمومی همراه است. تجربه‌های گذشته نشان داده که این اقدام می‌تواند منجر به اعتراضات و تنش‌های اجتماعی شود.

۲. عدم اعتماد به دولت. مردم ممکن است به دلیل عدم شفافیت و سوءمدیریت‌های قبلی، به اصلاح قیمت‌ها بدبین باشند.

۳. فشار اقتصادی. در شرایط اقتصادی کنونی، هرگونه افزایش قیمت می‌تواند فشار بیشتری بر اقشار کم‌درآمد وارد کند.

پیشنهادات برای اجرای اصلاح قیمت بدون تنش

۱. اطلاع‌رسانی و شفافیت. دولت باید دلایل و مزایای اصلاح قیمت را به‌طور شفاف برای مردم توضیح دهد و برنامه‌های حمایتی جایگزین را اعلام کند.

۲. ایجاد بسته‌های حمایتی. تخصیص یارانه‌های نقدی یا غیرنقدی به خانوارهای کم‌درآمد می‌تواند فشار اقتصادی را کاهش دهد.

۳. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها. استفاده از منابع حاصل از افزایش قیمت برای بهبود حمل و نقل عمومی و زیرساخت‌های دیگر می‌تواند اثرات مثبت این اصلاح را تقویت کند.

مرور تجربه کشورهای دیگر

کشورهای مختلف مانند برزیل و مکزیک تجربه‌های موفقی در اصلاح قیمت سوخت داشته‌اند. این کشورها با ارائه بسته‌های حمایتی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، توانسته‌اند نارضایتی اجتماعی را کاهش دهند و از تنش‌ها جلوگیری کنند.

قیمت بنزین در کشورهای همسایه

قیمت بنزین در کشورهای همسایه ایران مانند عراق، ترکیه و افغانستان به مراتب بالاتر از ایران است. این تفاوت قیمت منجر به قاچاق سوخت به این کشورها شده و می‌تواند بر بازار داخلی تأثیر منفی بگذارد.

یارانه بنزین در ایران

یارانه بنزین در ایران یکی از بالاترین نرخ‌ها در جهان است. تخمین زده می‌شود که دولت سالانه بیش از ۴۰۰ میلیون بشکه سوخت مایع به ارزش حدود ۳۰ میلیارد دلار و همین حدود یارانه گاز طبیعی و برق، صرف یارانه سوخت می‌کند، که بخشی از آن می‌تواند به سایر خدمات عمومی اختصاص یابد.

نتیجه‌گیری

اصلاح قیمت بنزین در ایران نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، شفافیت و توجه به نیازهای اقتصادی مردم است و نباید این اقدام ضروری را، برای مدت نامعلومی به تعویق انداخت. با اتخاذ رویکردهای مناسب می‌توان از بروز تنش‌های اجتماعی جلوگیری کرد و به توسعه پایدار دست یافت.