اوراق گواهی سپرده با نرخ ۱۸درصد ماندگار شد

سمیه بابایی
عصراقتصاد: ۲۸ بهمن ماه سال گذشته بود که بانک مرکزی همزمان با افزایش قیمت ارز و برای مدیریت بازار تدابیر ویژه ای را اتخاد و از طرح جدید خود رونمایی کرد.

در این راستا بانک مرکزی اوراق گواهی سپرده با نرخ سود ۲۰ درصد و اوراق گواهی سپرده مبتنی بر ارز با نرخ های سود ۴ و ۴.۵ درصد را منتشر کرده و مدت دو هفته برای انتشار این اوراق در نظر گرفت؛ پرداخت این اوراق در مقاطع ماهانه و حداقل مدت زمان لازم برای تعلق سود به این گواهی،یک ماه بود.

براساس این گزارش با انتشار این اوراق تغییراتی در نوع سپرده‌های بانکی صورت گرفت و براساس اطلاعات بانک مرکزی حدود ۲۳۰ هزار میلیارد تومان اوراق گواهی سپرده (معادل ۱۵.۴ درصد از کل نقدینگی) به فروش رفت، اما بنا بر گفته مسئولان بانک ها، بیشتر این اوراق مربوط به جابه جایی حساب های بانکی بود که بتواند حجم سپرده‌های دریافتی را به طور قابل توجهی افزایش دهد .

اکنون بعد از گذشت یک سال و همزمان با سررسید این اوراق، خبرنگار ما پیگیر این موضوع شد و طی تماس با تعدادی از شعب بانک های کشور، متوجه شد که این اوراق توسط بانک مرکزی براییک سال دیگر تمدید شده است. یکی از معاونان شعب بانک پاسارگاد به خبرنگار ما گفت: بانک مرکزی اجازه تمدید این اوراق را در سررسید داده است .

وی گفت: نرخ سود این اوراق به دستور بانک مرکزی ، ۱۸ درصد در نظر گرفته شده است که اگر زودتر از ۶ ماه برداشت شود، با نرخ ۱۰ درصد و اگر بعد از گذشت ۶ ماه اقدام به برداشت اوراق شود، با نرخ ۱۴ درصد محاسبه خواهد شد. اوراق مذکور معاف از مالیات بوده و سود علی‌الحساب آن ماهانه پرداخت می‌شود.

بدیهی است در شرایط کنونی که نرخ‌های سود بانکی برای سپرده‌هاییک ساله ۱۵ درصد و برای سپرده های کوتاه مدت ۱۰ درصد اعمال می‌شود، بخشنامه بانک مرکزی مبنی بر تمدید اوراق گواهی سپرده می تواند اقدامی مناسب بوده و برای مردم جذاب و فرصتی برای سرمایه گذاری باشد.

این درحالی است که طی این مدت و همزمان با سررسید اوراق گواهی سپرده، روزنامه عصراقتصاد به بررسی این موضوع پرداخته و نظرات کارشناسان و مدیران بانکی را درخصوص تمدید این اوراق جویا شده است که در ادامه این گزارش آمده است:

ضرورت تمدید اوراق گواهی سپرده

حیدر مستخدمین حسینی از مدیران و کارشناسان ارشد بانکی در گفت وگو با « عصراقتصاد» در خصوص ضرورت تمدید اوراق گواهی سپرده ۲۰ درصدی بانک مرکزی گفت: پایان بهمن ماه زمان سررسید این اوراق است. اگر طی این مدت سیاست های اقتصادی تسریع نشود، درصورت عدم تمدید این اوراق توسط بانک مرکزی، امکان خروج منابع از سیستم بانکی قوت می گیرد. در نتیجه نقدینگی به سمت سایر بازارهای غیرمولد مانند ارز و طلا خواهد رفت و با توجه به حجم بالای این اوراق که حدود ۲۴۰ هزار میلیارد تومان است، در اقتصاد اثر منفی برجا می گذارد.

این کارشناس ارشد بانکی خاطرنشان کرد : دولت و بانک مرکزی باید با هوشیاری کامل، مانع از خروج منابع از بانک ها شوند و بهترین تصمیم این است که بهمن ماه امسال، مجددا اوراق گواهی سپرده ها را براییک سال دیگر تمدید کنند .

همچنین ناصرذاکری، اقتصاددان و از اساتید دانشگاه در خصوص انتشار اوراق گواهی سپرده، به خبرنگار ما، گفت: اقدام سال گذشته بانک مرکزی مبنی بر انتشار این اوراق، در آن زمان و با توجه به شرایط خاص اقتصاد کشور حرکت مثبتی بود. بازار سپرده‌گذاری در کشور ما به دلیل حجم عظیم نقدینگی و نبود فرصت‌های دیگر برای سرمایه‌گذاری خطرناک است، اما در شرایط موجود باید میان بد و بدتر بایدیکی را انتخاب کرد؛ بنابراین از طرفی می‌توان با انتشار اوراق گواهی سپرده و تمدید آن، درآمد هنگفت و بدون زحمتی را برای صاحبان نقدینگی ایجاد کرد یا درصورت عدم‌تمدید این اوراق در سررسید مقرر شده، مشتریان بانکی را ناچار به خروج منابع از بانک‌ها کرد که قطعاً آسیب بیشتری به اقتصاد کشور وارد خواهدشد.

پرداخت سود در مقیاس بالا توجیه ندارد

این اقتصاددان تأکید کرد: منطقی است که پرداخت سود به سپرده‌گذاران در مقیاس بالا توجیه ندارد و حتی در بسیاری از کشورها برای سپرده‌گذاری در بانک، مالیات پرداخت می‌شود. به‌هرحال تا زمانی که بازار جایگزین ایجاد نکنیم، برخورد با این‌گونه سپرده‌گذاری‌ها، امر نسنجیده‌ای است. درست است که با انتشار این اوراق، سودهای گزافی به سپرده‌گذاران پرداخت می‌شود، اما درمقابل اگر این حجم بالای نقدینگی وارد سایر بازارهای غیرمولد شوند، به‌مراتب خطرناک‌تر خواهدبود.

انتشار اوراق گواهی سپرده ، مُسکن کوتاه‌مدت است

وی با تأکید براین‌که انتشار اوراق گواهی سپرده، مُسکن کوتاه‌مدت است، افزود: با تمدید مجدد این اوراق هزینه‌های گزافی به وجود خواهد آمد، اما مانع ورود نقدینگی به سایر بازارها مانند مسکن، کالا، طلا و ارز می‌شود.

این اقتصاددان درخصوص تبعات عدم‌تمدید اوراق گواهی سپرده، تصریح کرد: با توجه به اینکه دارندگان نقدینگی عظیم در کشور به دنبال سود بیشتر هستند، ‌تمدید نکردن این اوراق موجب افزایش قیمت در سایر بازارها می‌شود؛ بنابراین می‌توانیم به جای تلاش برای مهار نقدینگی به صورت دستوری با روشی منطقی تا حد امکان آن را مدیریت کنیم.

جذب نقدینگی بانک ها با انتشار اوراق گواهی سپرده

همچنین مهدی تقوی، کارشناس اقتصادی و از اساتید دانشگاه علامه طباطبایی در خصوص انتشار اوراق گواهی سپرده و تاثیر آن در جذب نقدینگی، تاکید کرد: با توجه به اینکه در حال حاضر خرید و فروش دلار با ریسک و نوسانات بالایی رو به رو است، انتشار این اوراق می تواند به جذب نقدینگی در بانک ها کمک کند. در صورت تمدید نشدن این اوراق در سررسید، نقدینگی از بانک ها خارج شده و به سمت سایر بازارهای غیرمولد مانند خودرو ، طلا و ارز خواهد رفت .

ضرورت انتشار اوراق گواهی سپرده در بورس

دبیر کل پیشین بورس اوراق بهادار با اشاره بر ضرورت تنوع بخشی به سپرده های بانکی، به خبرنگار ما گفت : راه اندازی سپرده های بلند مدت چهار تا پنج ساله می تواند در تخصیص منابع به بانک ها کمک کند.

رجایی سلماسی ادامه داد: در حال حاضر انتشار اوراق گواهی سپرده در بورس، اقدام مثبتی بوده که افراد می توانند سپرده های بلندمدت خود را قبل از سررسید در بورس معامله کند.

به گفته این مدیر ارشد بانکی، با اینکه سپرده های تا یک سال، بلندمدت محسوب نمی شوند، بانک مرکزی درحال حاضر نمی تواند برای منابع خود به صورت بلندمدت تصمیم گیری کند. انتشار اوراق گواهی سپرده در زمان افزایش نرخ ارز و بالا بودن هزینه بانک ها ، تصمیم غیر منطقی است.

پرداخت سودهای موهوم از منابع بانک مرکزی

مدیرعامل پیشین بانک سامان خاطرنشان کرد: به احتمال زیاد بانک مرکزی در سررسید اوراق گواهی سپرده را تمدید خواهد کرد. در شرایط فعلی، بانک ها توان پرداخت سود بالا نداشته و به سپرده گذاران سودهای موهوم پرداخت می کنند. یکی از دلایل اضافه برداشت بانک ها ، هزینه های بالایی است که بابت سود به سپرده گذاران می دهند.

رجایی سلماسی با تاکید بر کنترل و مدیریت نرخ سود توسط بانک مرکزی،تاکید کرد: سود دریافتی بانک ها باید بیش از سود پرداختی باشد تا جوابگوی هزینه ها بوده و درنهایت بانک توانایی پرداخت سود به سهامداران خود را داشته باشد.

ضرورت جذابیت در نرخ های سود بانکی

محمدرضا ساروخانی، معاون برنامه ریزی، سرمایه گذاری و امور بین الملل بانک سینا در گفت و گو با « عصراقتصاد» گفت : بانک مرکزی باید با مدیریت به موقع، مراقب نقدینگی بانک ها بوده و با ایجاد نرخ های جذاب، سپرده های مردمی را مدیریت کند؛ بنابراین با ایجاد جذابیت در نرخ سود سپرده های بانکی، مردم به سپرده گذاری در بانک ها علاقه مند می شوند .

بانک مرکزی ثبات را به بازارهای طلا و ارز بازگرداند

در این خصوص احمد مجتهد، رئیس پیشین پژوهشکده پولی و بانکی و استاد دانشگاه علامه طباطبایی معتقد است : اگر بانک مرکزی بتواند ثبات را به بازارهای طلا و ارز بازگرداند و افراد مطمئن شوند که نمی توانند نرخها را افزایش دهند،کاهش نرخ این اوراق تاثیر چندانی بر نقدینگی ندارد.

رئیس پیشین پژوهشکده پولی و بانکیافزود:بانک مرکزی به عنوان بانک ناظر و کمک کننده به سایر بانکها در اصلاح اقتصادی ، آخرین مرجع و پناهگاه بانکهاست .اگر بانکها در شرایطی با کمبود نقدینگی مواجه شوند، بانک مرکزی می تواند به آنها کمک و مشکلات کوتاه مدت نقدینگی را برطرف کند.

سپرده های مردمی از بانک ها خارج نمی شود

سیدکمال سیدعلی، مدیرعامل پیشین صندوق ضمانت صادرات ایران نیز طی گفت وگویی به خبرنگار ما گفت: با تمدید نشدن این اوراق در پایان بهمن ماه، اتفاق خاصی صورت نخواهد گرفت. با توجه به اینکه انگیزه سرمایه گذاری در بورس و بازار ارز کاهش یافته است،افرادی که منابع خود را در بانک ها سپرده گذاری کرده اند، به دنبال این هستند که سودآوری و نقدینگی را توأمان داشته باشند؛ بنابراین به سمت سرمایه گذاری در سایر بازارها نخواهند رفت؛ در نتیجه نگرانی بابت تمدید نشدن اوراق گواهی سپرده وجود ندارد و بانک مرکزی باید به تدریج در این بخش اقداماتی را اجرایی کند.