آیدا برخورداری، گروه انرژی – در حرکتی بی‌سابقه، ایران وارد مرحله‌ای تازه از توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر شده است، پروژه‌ای که با دستور مستقیم رئیس‌جمهور و با محوریت وزارت نیرو، آغازگر انقلاب خورشیدی دولت چهاردهم توصیف می‌شود.
این طرح عظیم هم‌زمان با افتتاح ۲۵۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی و آغاز عملیات اجرایی ۴۵۰ مگاوات دیگر در نقاط مختلف کشور کلید خورد تا در مجموع ۷۰۰ مگاوات برق پاک جدید روانه شبکه سراسری شود. سرمایه‌گذاری کل این طرح‌ها بیش از ۱۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برآورد شده و قرار است نیمی از آن توسط بخش خصوصی و با حمایت مالی دولت تأمین شود.
به گزارش عصراقتصاد، در این مراسم ملی که به صورت ویدئوکنفرانس برگزار شد، مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور تأکید کرد که همه قراردادهای منعقدشده برای ساخت نیروگاه‌های خورشیدی باید حداکثر ظرف یک سال اجرایی شوند. پزشکیان با اشاره به گزارش وزارت نیرو گفت: «توسعه نیروگاه‌های خورشیدی نه‌تنها مشکل ناترازی برق کشور را برطرف می‌کند، بلکه گامی بزرگ در جهت حفاظت از محیط زیست است. این طرح‌ها می‌توانند به‌طور مؤثر میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهند و کشور را از وابستگی به سوخت‌های فسیلی برهانند.»
وی با اشاره به نقش محوری استان‌های جنوبی در آینده انرژی کشور افزود: «با توجه به برنامه توسعه در سواحل خلیج فارس و دریای عمان، باید تمرکز ساخت نیروگاه‌های خورشیدی در مناطق جنوبی افزایش یابد تا ضمن تأمین برق پایدار، زمینه توسعه صنعتی و تولید آب شیرین فراهم شود.» پزشکیان همچنین خطاب به استانداران هشدار داد اجرای طرح‌ها را جدی پیگیری کنند و هیچ مانع اداری نباید روند صدور مجوزها را کند کند.
در واکنش به گزارش وجود محموله‌های مانده از پنل‌های خورشیدی در گمرک، رئیس‌جمهور دستور فوری داد: «بر اساس مصوبه سران قوا، هیچ پنل خورشیدی نباید در گمرک باقی بماند؛ در صورت وجود مانع، فوراً اطلاع دهید تا برطرف شود.»
پیش از سخنان رئیس‌جمهور، عباس علی‌آبادی وزیر نیرو از رکوردشکنی ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور خبر داد و گفت: «با بهره‌برداری‌های امروز، مجموع ظرفیت تجدیدپذیرها از مرز ۲۵۵۰ مگاوات عبور کرده است که شامل ۲۰۳۱ مگاوات خورشیدی، ۳۷۰ مگاوات بادی، ۱۰۰ مگاوات برق‌آبی کوچک و ۲۲ مگاوات نیروگاه بیوگاز است.» او افزود مسیر توسعه انرژی‌های پاک در دولت فعلی با سرعتی بی‌سابقه پیش می‌رود، به‌طوری که «اگر در گذشته در طول سال حداکثر ۱۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی ساخته می‌شد، امروز در هر هفته همین میزان وارد مدار می‌شود.»
وزیر نیرو دستاورد زیست‌محیطی این طرح‌ها را چشمگیر توصیف کرد: «صرفه‌جویی ماهانه نیروگاه‌های خورشیدی معادل ۱۲۴ میلیون مترمکعب گاز طبیعی است و از انتشار سالانه حدود ۲۵۷ هزار تن گاز گلخانه‌ای جلوگیری می‌کند.» او تأکید کرد برنامه دولت علاوه بر افزایش تولید، بر مدیریت هوشمند مصرف نیز متمرکز است و از راه‌اندازی بازار بهینه‌سازی و انتشار نخستین توکن صرفه‌جویی به عنوان تحولی در سیاست انرژی یاد کرد.
در همین روز، استان ورامین در استان تهران به یکی از کانون‌های اجرای پروژه‌های خورشیدی بدل شد. حسین عباسی ، فرماندار ویژه ورامین، در مراسم آغاز عملیات احداث نیروگاه ۳۵۰ مگاواتی گفت: «با توجه به ظرفیت بالای تابش خورشیدی در این منطقه، ورامین در حال تبدیل شدن به قطب انرژی‌های تجدیدپذیر استان تهران است.»
به گفته او، تاکنون بیش از ۲۳۰۰ مگاوات تقاضا برای دریافت زمین به ثبت رسیده و بیش از ۳۰۰۰ هکتار زمین آماده واگذاری است. عباسی افزود طی ماه‌های اخیر سه نیروگاه ۶، ۱۲ و ۱۵ مگاواتی آغاز شده و طرح کنونی چهارمین پروژه بزرگ در این شهرستان به شمار می‌رود.
با فرمان مستقیم رئیس‌جمهور، پروژه‌های خورشیدی کشور با شتابی بی‌سابقه پیش می‌روند. ظرفیت تجدیدپذیر ایران از ۲.۵ گیگاوات عبور کرده و قرار است هر هفته ۱۵۰ مگاوات برق پاک وارد مدار شود
در ادامه، حشمت‌الله عسگری معاون استاندار تهران نیز از هدف‌گذاری استان برای ساخت ۳۰۰۰ مگاوات ظرفیت انرژی خورشیدی و تخصیص پنج هزار هکتار زمین خبر داد. او گفت: «فرآیند صدور مجوزها بسیار سریع‌تر شده است؛ اکنون متقاضیان می‌توانند ظرف یک هفته مجوز و زمین دریافت کنند.» عسگری افزود بیش از ۱۰ هزار مگاوات پروژه خورشیدی در استان پروانه ساخت گرفته و نزدیک به هزار پروژه در حال احداث است.
در سطح ملی، مهدی زندیه‌وکیلی استاندار مرکزی نیز در آیین بهره‌برداری از پروژه‌های هم‌زمان سراسری اعلام کرد حدود ۲۰ درصد نیروگاه‌های خورشیدی افتتاح‌شده کشور طی یک سال اخیر متعلق به استان مرکزی است. او اظهار کرد: «برای تولید ۵۵۰۰ مگاوات انرژی خورشیدی در استان مجوز صادر شده و عملیات اجرایی سه هزار مگاوات آن آغاز شده است. تقریباً نیمی از مجوزهای صادره ساتبا مربوط به این استان است.» وی تأکید کرد بخش مهمی از پروژه‌ها به‌طور کامل توسط بخش خصوصی احداث می‌شود.
در امتداد این روند، علیرضا پرنده‌مطلق معاون فنی و مهندسی سازمان ساتبا، از رشد شتابان ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور خبر داد و گفت: «ظرفیت نیروگاه‌های انرژی‌های پاک اکنون از ۲۳۰۰ مگاوات فراتر رفته و بیش از ۶۰ درصد آن مربوط به خورشیدی است. طبق برنامه ساتبا، هر هفته بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ مگاوات نیروگاه جدید در کشور وارد مدار می‌شود؛ در حالی که در سال ۱۴۰۲ کل ظرفیت افزوده در طول سال تنها ۱۲۰ مگاوات بود.» او از بهره‌برداری ۲۰۴ مگاوات ظرفیت جدید در ۵۲ سایت واقع در ۱۲ استان در دو هفته نخست مهرماه خبر داد.
پرنده‌مطلق افزود که سرمایه‌گذاری در این حوزه تقریباً به‌طور کامل از مسیر بخش خصوصی تأمین می‌شود. وی توضیح داد: «فعال شدن بازار برق در بورس انرژی، بازگشت سرمایه را بین دو تا دو و نیم سال تضمین کرده است. همچنین بخشی از منابع صندوق توسعه ملی معادل ۵۰۰۰ مگاوات به پروژه‌های نیروگاهی اختصاص یافته و تاکنون ۲۰۰۰ مگاوات تجهیزات وارد کشور شده است.» او یادآور شد برای تداوم این روند باید موانعی مانند فرایند ثبت سفارش، تخصیص ارز و بروکراسی گمرکی اصلاح شود تا توسعه انرژی‌های پاک ادامه یابد.
اکنون با اضافه‌شدن پروژه‌های جدید، ظرفیت کل نیروگاه‌های خورشیدی کشور از مرز تاریخی ۲.۵ گیگاوات عبور کرده است؛ ظرفیتی که می‌تواند انرژی برق مورد نیاز بیش از ۱۴۵ هزار خانوار ایرانی را تأمین کند. کارشناسان تأکید می‌کنند که رشد سریع تولید برق خورشیدی نه‌تنها در کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی مؤثر است، بلکه ایران را در موقعیتی قرار می‌دهد که بتواند در آینده نزدیک صادرکننده برق پاک به کشورهای منطقه شود.
در پایان مراسم، رئیس‌جمهور بار دیگر خطاب به مدیران و سرمایه‌گذاران گفت: «ایران در حال رقم زدن انقلاب خورشیدی است. باید کاری کنیم تا هیچ کارخانه‌ای به‌دلیل کمبود انرژی تعطیل نشود و هیچ پنل خورشیدی پشت دیوار گمرک نماند. سال آینده باید ایران در میان کشورهای پیشرو در انرژی‌های پاک بدرخشد.»
