سکینه مهرائی، گروه انرژی- نماینده مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران با انتقاد از تداوم اتکای کشور به نیروگاه‌های فسیلی هشدار داد که «کلید درمان ناترازی برق در آسمان است نه در پالایشگاه‌ها». او گفت توسعه گسترده نیروگاه‌های خورشیدی و بادی می‌تواند تراز تولید انرژی را اصلاح کرده و ایران را از چرخه پرهزینه سوخت‌سوزی نجات دهد.
در شرایطی که ناترازی برق به یکی از چالش‌های مزمن اقتصاد ایران تبدیل شده، نگاه‌ها بیش از هر زمان دیگری به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر دوخته شده است.
شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران به‌عنوان یکی از بازوهای اجرایی وزارت نیرو، طرحی تازه برای فعال‌سازی ظرفیت زمین‌ها و تاسیسات آماده در پروژه‌های ملی تدارک دیده است تا سرمایه‌گذاران خصوصی با کمترین ریسک وارد میدان تولید برق پاک شوند.
درباره جزئیات این برنامه، خبرنگار عصراقتصاد با محمد مرادی، نماینده مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در حوزه نیروگاه‌های خورشیدی و بادی گفت‌وگو کرده است.
آقای مرادی، اولویت کنونی شرکت توسعه منابع آب و نیرو در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر چیست؟
مهم‌ترین هدف ما تزریق جان تازه به پروژه‌های خورشیدی و بادی است. ناترازی برق با گسترش تجدیدپذیرها درمان می‌شود، نه با افزایش نیروگاه‌های فسیلی. ما بسترهای لازم از جمله زمین، مسیر اتصال به شبکه و امکانات انتقال قدرت را برای حضور سرمایه‌گذاران فراهم کرده‌ایم.
درباره طرح واگذاری زمین‌ها و تأسیسات آماده کمی بیشتر بفرمایید؟
بخش قابل‌توجهی از اراضی تحت اختیار شرکت آب و نیرو، دارای زیرساخت‌های لازم برای احداث نیروگاه خورشیدی است. این زمین‌ها مجهز به خطوط انتقال و امکانات تجهیز کارگاه بوده و همین مسئله هزینه آغاز سرمایه‌گذاری را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. در حال حاضر ۶۰۲ هکتار زمین شناسایی شده که قابلیت ایجاد ۴۰۲ مگاوات ظرفیت خورشیدی دارد.
این واگذاری‌ها چگونه انجام می‌شود؟
دو مدل سرمایه‌گذاری پیش‌بینی شده است؛ یکی مشارکت مستقیم بخش خصوصی با استفاده از امکانات موجود شرکت، و دیگری اجرای پروژه به‌صورت مشترک در قالب قراردادهای همکاری. هر دو مسیر با هدف تسهیل ورود سرمایه‌گذار و تسریع بازگشت سرمایه طراحی شده‌اند.
بازگشت سرمایه و تضمین درآمد چگونه انجام می‌گیرد؟
سرمایه‌گذاران یا برق خود را در بورس انرژی به فروش می‌رسانند یا از قراردادهای فروش تضمینی استفاده می‌کنند. برق تولیدی متعلق به خودشان است و قابل عرضه در تابلوی سبز یا صادرات است. حتی در قراردادهای اجاره زمین هم بخشی از درآمد تولید برای تأمین هزینه‌های توسعه به شرکت بازمی‌گردد.
دولت چه نقشی در این فرآیند دارد؟
دولت موظف است تعهداتش در قبال حمایت از تجدیدپذیرها را عملی کند. صندوق توسعه ملی تسهیلات ویژه‌ای در نظر گرفته و ما از مسیر شرکت آب و نیرو می‌توانیم آن را جذب کنیم. پایبندی دولت به قوانین، ضامن امنیت سرمایه و رشد پایدار این حوزه است.
با زمین، زیرساخت انتقال، تسهیلات صندوق توسعه و ثبات سیاست‌های حمایتی، ایران می‌تواند به بازیگر اصلی انرژی خورشیدی در منطقه و موتور تحول برق پاک بدل شود
در بعد قانونی و نظارتی چه خلأهایی وجود دارد؟
مجلس و دولت باید بر اجرای مصوبات خود نظارت دقیق داشته باشند. بدون اطمینان حقوقی، بخش خصوصی حاضر به ورود به پروژه‌های بزرگ نمی‌شود. اصلاح اخیر اساسنامه شرکت و اضافه شدن مجوز فعالیت در حوزه تجدیدپذیرها، گامی مهم برای رفع این خلأها بود.
تجدیدپذیرها چه نقشی در رفع ناترازی برق دارند؟
خورشیدی‌ها در ساعات اوج تابش، زمانی که مصرف برق بالاست، نقش حیاتی در توزیع بار شبکه دارند. این انرژی‌ها فشار بر نیروگاه‌های فسیلی را کم کرده، پایداری سیستم را بالا می‌برند و هزینه تولید را نیز کاهش می‌دهند. توسعه آنها در مناطق پرتابش می‌تواند بخشی از کمبود برق فصول گرم را جبران کند.
به جنبه‌های اجتماعی و محیط‌زیستی این پروژه‌ها هم اشاره کنید؟
انرژی‌های پاک نه‌تنها اقتصادی‌اند بلکه به کاهش آلایندگی، صرفه‌جویی در آب و ایجاد اشتغال محلی منجر می‌شوند. شرکت‌هایی که در این مسیر گام می‌گذارند از معافیت‌های مالیاتی برخوردار شده و مسئولیت اجتماعی خود را به‌خوبی ایفا می‌کنند.
آیا خارجی‌ها برای سرمایه‌گذاری در ایران تمایل دارند؟
بله. شرکت‌های فعال در بلوک شرق در صورت ثبات سیاست‌های حمایتی، برای ورود به بازار ایران آمادگی دارند. با تداوم اعتمادسازی می‌توان سهم این شرکت‌ها را در انتقال فناوری و تأمین مالی افزایش داد.
جمع‌بندی شما از آینده انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور چیست؟
حل ناترازی انرژی نیازمند عزم ملی برای حمایت از انرژی‌های نو است. اگر زنجیره زمین، تأسیسات انتقال، تسهیلات صندوق توسعه و نظارت دقیق پابرجا بماند، ایران در چند سال آینده به بازیگر اصلی انرژی خورشیدی منطقه تبدیل خواهد شد.
نماینده مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در پایان تأکید کرد که «تحقق آینده سبز کشور تنها با حضور واقعی بخش خصوصی، پایداری قوانین و تداوم حمایت دولت امکان‌پذیر است». او از فعالان اقتصادی دعوت کرد با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بومی، زمین‌ها و تسهیلات موجود، پروژه‌های خورشیدی را به جریان بیندازند تا مسیر استقلال انرژی ایران به‌جای دود و سوخت، با نور و فناوری روشن شود.
