بورس، رویایی که به کابوس تبدیل شد

پرچم سقوط همچنان بر بام بازار سرمایه خودنمایی می کند و شاخص کل که قله دو میلیون واحد را هم فتح کرده بود، این روزها و با گذشت حدود ۱۰ ماه از زمانی که ریزش بازار آغاز شد، با هزار و یک ترفند در کانال یک میلیون و ۱۰۰ هزار واحد قفل شده است.

روزهایی که سرمایه مردم زیر تیغ چراغ قرمز بازار مانده و کسی هم زیر بار آن نمی‌رود.

کمتر کسی این روزهای بازار سرمایه در سال گذشته را فراموش می کند. نه عطش شاخص های کل برای صعود بیشتر فرو می‌نشست، نه اشتیاق مردم برای سرمایه گذاری در این بازار و نه اصرار مسئولان برای دعوت مردم به سرمایه گذاری در این بازار.

گویی بازار سرمایه به تنها بازار امن برای سرمایه گذاری معرفی شده بود و اگر کسی در این بازار سرمایه گذاری نمی‌کرد، قافیه را می باخت.

ماه هایی که مانند یک خواب نیمروزی کوتاه گذشت و از این خواب به جای رویا، کابوس باقی ماند.

با وجود آنکه در آن روزها بسیاری از تحلیلگران بر این باور بودند که “برخی سهم های بازار ارزنده نیست و به عبارت دیگر حباب دارد”، کمتر کسی گمان می‌کرد دامنه ترکیدن حباب بازار به سال ۱۴۰۰ نیز کشیده شود.

حال که کار بازار به اینجا رسیده است، یکی از ارسال نامه هشدار آمیز به رهبری سخن می گوید و دیگری از هزار و یک اقدام برای کنترل بازار.

در این میان برخی از سرمایه گذاران خشت نخست ریزش بازار را ” اختلاف دو وزارتخانه اقتصاد و نفت بر سر عرضه پالایشی یکم” می‌دانند و برخی دیگر “تامین کسری بودجه”، عده ای هم “بانک مرکزی را به دلیل چند تصمیم درحوزه نرخ بهره بانکی و نرخ ارز مقصر می‌دانند”.

هرچند که رئیس سابق بانک مرکزی، اخیرا اعلام کرده است که ” نقشی در ریزش بازار نداشته و در روزهای صعودی بازار، در نامه ای خطاب به رهبری و رئیس جمهور، درمورد آینده این بازار هشدار داده است”.

به گفته وی، “رهبری نیز در حاشیه آن نامه تاکید کردند که آقای رئیس جمهور این موضوع مهم است و چند نفر دیگر نیز هشدارهای این چنینی داده‌اند و لازم است اقدام مقتضی انجام شود اما چه شد دوباره همه مردم را به حضور در بورس دعوت کردند”.

رئیس کل سابق بانک مرکزی همچنین تاکید کرد که “مشکل بورس هیچ ربطی به بانک مرکزی ندارد، در طول یک سال، سه بار رئیس سازمان بورس را عوض کردند. من می‌خواهم به شما بگویم درمورد موضوع بورس ماجرا ربطی به بانک مرکزی نداشت”.

این مباحث درحالی مطرح شده است که وزیر اقتصاد بر این باور است که ” این وزارتخانه در زمان صعود بازار با اجرای مصوبات گوناگون سعی در تقویت عرضه و در زمان ریزش بازار سعی در تقویت تقاضا داشته است”.

دژپسند همچنین بر این باور است که “افزایش نرخ یک ساله بانکی از ۱۵ به ۱۶ درصد و تعیین نرخ ۱۸ درصد برای سپرده های دو ساله علامتی ریزش را به بازار سرمایه داد”.

به گفته وی، “وزارت اقتصاد از بازار سرمایه تامین بودجه نکرده و میزان اوراقی که طبق قانون به فروش رفته، بسیار ناچیز بوده است”.

البته وزیر اقتصاد، “دلیل اصلی ریزش بازار را یک سری عوامل اقتصادی از جمله نرخ بهره بین بانکی، عدم پوشش تقاضا برای عرضه، حباب برخی سهم‌ها و… و همچنین فضای روانی و خالی کردن دل سهام‌داران” می‌داند.

دژپسند همچنین اعتقاد دارد که در سازمان بورس و بازار سرمایه نیز مشکلاتی از قبیل اختلال در هسته معاملات، مقررات زیاد و… و… وجود داشت”.

در هر صورت هرچند که هیچ کس زیر بار ریزش بازار سرمایه نمی رود اما دیوار اعتماد مردم به این بازار که می‌توانست جایگزین بازار پول شود و نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشور ایفا کند با سقوط شاخص فروریخت و حدود یک سال است که سهام داران این بازار شاهد از دست رفتن سرمایه های خود هستند.

گویی اعتماد و سرمایه مردم، در صف فروش بورس، قفل شده است و کسی پاسخگو نیست.