بورس در دور موتور پایین
فاطمه حاج علی
بازار سرمایه روز سه‌شنبه ۲۰ خرداد ۱۴۰۴ را در حالی آغاز کرد که همچنان سایه تردید و احتیاط بر آن سنگینی می‌کرد، اما نشانه‌هایی از تلاش برای عبور از فضای منفی دیده شد.
بهبود نسبی اخبار سیاسی و تحرکات مثبت در گروه خودرویی‌ها، دو عامل اصلی تغییر فاز بازار بودند که باعث شدند شاخص‌ها اندکی از بحران فاصله بگیرند. هرچند بازار هنوز برای یک صعود قاطع آماده نیست و برای رشد بیشتر به خبرهای قوی‌تر و قطعی‌تری نیاز دارد، اما همین حرکت کوتاه به سمت ثبات هم در شرایط فعلی دستاورد مهمی به حساب می‌آید.
برای درک بهتر رفتار دیروز بازار، مرور روزهای گذشته ضروری است. هفته‌های اخیر سرشار از ترس و ناامیدی بودند. شاخص کل بورس به زیر محدوده ۳ میلیون واحد سقوط کرد و فضای بازار به‌شدت ملتهب بود. ترکیبی از اخبار منفی سیاسی، بلاتکلیفی در صنعت خودرو و ابهامات مربوط به صندوق‌های اهرمی، باعث شده بود سهامداران به شدت مضطرب شوند.
اما دیروز با دو خبر مهم سیاسی بازار رنگ دیگری به خود گرفت: از یک سو لحن ملایم‌تر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و از سوی دیگر اظهارات ترامپ مبنی بر آمادگی برای مذاکره با ایران. همین خبرها کافی بود تا نگرانی از فعال شدن مکانیسم ماشه و تشدید تنش‌ها به‌طور موقت کاهش یابد.
در کنار این موضوع، گروه خودرویی هم با اخباری نظیر افزایش ۲۵ درصدی نرخ فروش و بحث‌های مربوط به بلوک سایپا، جرقه‌ای مثبت به بازار زد. اگرچه هنوز شاهد رفتار محتاطانه در کلیت بازار هستیم، اما توقف روند نزولی در همین نقطه خود نشانه‌ای از کف‌سازی است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
نکته جالب توجه، رفتار آرام و منطقی بازار دلار در تمام مدت بحران بود. برخلاف بازار سهام که تحت تأثیر اخبار سیاسی به‌شدت نوسانی شد، بازار ارز نه تنها واکنش شدیدی نشان نداد بلکه بعضاً روندی کاهشی داشت. این تفاوت نشان می‌دهد که فعالان بازارهای ارز و طلا به اطلاعات پنهان‌تری دسترسی دارند و تحلیل دقیق‌تری از آینده ارائه می‌دهند، برخلاف بورس که بیشتر به فضای هیجانی و کانال‌های خبری محدود وابسته است.
از منظر تکنیکال نیز برخی نقاط حمایتی نظیر محدوده ۲ میلیون و ۹۴۰ هزار واحدی مورد توجه تحلیلگران قرار گرفته بود و بازار نشان داد که در این ناحیه تمایل به ایستادگی دارد. این مسئله، به‌همراه ارزندگی نسبی بسیاری از سهم‌ها بعد از اصلاح اخیر، زمینه‌ای فراهم کرده که بازار بتواند حداقل از ریزش‌های شدیدتر خودداری کند.
با این حال، برای بازگشت واقعی به روند صعودی، بازار نیازمند پالس‌های قوی‌تری است. توافقات سیاسی، حمایت از صنعت خودرو و پالایش، تصمیمات منطقی در مورد صندوق‌های اهرمی، گزارش‌های مثبت کدال، و مشخص شدن سیاست‌های وزیر اقتصاد از جمله مؤلفه‌هایی هستند که می‌توانند در کنار یکدیگر روندی پایدارتر و مثبت‌تر را رقم بزنند.
نکته مهم دیگر، نقش سازمان بورس در این برهه حساس است. اگر سازمان با اقدامات مؤثر بتواند بخشی از فشارهای اخیر را تعدیل کند و از صنایع مهم مانند خودرو و پالایش نفت حمایت کند، می‌توان انتظار داشت بازار در مسیر بازگشت سریع‌تری قرار گیرد.
شاید رویکرد مناسب‌تر این باشد که به جای حمایت لسانی و نمایشی، سیاست‌گذاری‌های عاقلانه و پایدار از سوی وزارت اقتصاد را شاهد باشیم.
اگر دستور کار این وزارتخانه شامل اصلاح ساختارهای ناکارآمد، حذف رانت، مدیریت هوشمندانه منابع ارزی و ارتقاء فضای سرمایه‌گذاری باشد، خود به خود نتایج مثبتی در بازار سرمایه نمایان خواهد شد.
در مجموع، بازار سرمایه در لبه تعادل ایستاده؛ هنوز برای صعود جدی زود است اما می‌توان امیدوار بود که ریسک‌ها اندکی تعدیل شده‌اند و اگر اخبار خوب ادامه‌دار باشد، هفته آینده بازار فضای بهتری را تجربه کند.
