بیم و امید در سال آینده نفت

مسعود شریعت زاده؛ مدیر مسئول

بازار جهانی نفت در سال ۲۰۲۵ همانند دریای متلاطمی است که فرصت‌ها و چالش‌های متعدد را با خود به همراه دارد. تحلیلگران معتقدند که آینده این بازار به طور گسترده‌ای به عوامل ژئوپلیتیک، تحولات اقتصادی، عرضه و تقاضا و سیاست‌های دولت‌ها وابسته خواهد بود.

برخی امیدوار به شکل‌گیری دوره‌ای جدید از رونق در بازار نفت هستند، در حالی که گروهی دیگر نسبت به خطر مازاد عرضه و تأثیر سیاست‌های بزرگترین تولیدکنندگان جهانی نفت هشدار می‌دهند.

بنا بر گزارش‌های منتشر شده، به‌ویژه از سوی آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، بازار جهانی نفت طی سال‌های گذشته با تحولات و نوسانات گسترده‌ای روبه‌رو بوده است. کاهش تقاضا در کشورهای آسیایی، به‌ویژه چین، و افزایش تولید نفت توسط کشورهایی مانند ایالات متحده و برزیل از جمله عواملی بودند که بر قیمت نفت تاثیر گذاشته‌اند. همزمان، مسائل ژئوپلیتیک از جمله تنش‌های اوکراین و خاورمیانه نیز نقش مهمی در شکل‌گیری وضعیت فعلی بازار نفت ایفا کرده‌اند. در چنین شرایطی، پیش‌بینی مسیر آتی بازار نفت به یکی از دغدغه‌های اصلی تحلیلگران و فعالان این صنعت تبدیل شده است.

 قیمت نفت در در مسیر کاهش یا افزایش؟

تحلیلگران نظرات متفاوتی در مورد قیمت نفت در سال ۲۰۲۵ ارائه داده‌اند. گروهی از آن‌ها بر این باورند که افزایش عرضه جهانی، به ویژه از سوی کشورهایی چون برزیل و گویان، منجر به کاهش قیمت‌ها خواهد شد. حتی تخمین زده شده که قیمت نفت برنت ممکن است به ۷۳ دلار در هر بشکه برسد. از سوی دیگر، برخی معتقدند که عواملی چون ریسک‌های ژئوپلیتیک و سیاست‌های پولی در ایالات متحده می‌توانند مانع کاهش قیمت نفت شوند. برای مثال، سیتی‌بانک برآورد کرده که میانگین قیمت نفت برنت در سال ۲۰۲۵ حدود ۶۷ تا ۷۰ دلار باقی می‌ماند.

 عوامل تاثیرگذار بر بازار نفت

عرضه و تقاضا: بر اساس گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی، روند عرضه نفت ممکن است از تقاضا پیشی بگیرد و مازاد عرضه در بازار ایجاد کند. از سوی دیگر، تقاضای جهانی به لطف محرک‌های اقتصادی، خصوصاً در چین و دیگر کشورهای در حال توسعه، همچنان در حال افزایش است. انتظار می‌رود تقاضای جهانی نفت در سال ۲۰۲۵ بیش از ۱.۱ میلیون بشکه افزایش یابد.

ژئوپلیتیک و تنش‌های سیاسی: مسائل مربوط به کشورهای نفت‌خیز نظیر خاورمیانه و روسیه همواره یکی از تاثیرگذارترین عوامل بر بازار جهانی نفت بوده‌اند. تحریم‌های ایران و محدودیت‌هایی که ممکن است بر صادرات نفت این کشور اعمال شود، ریسک‌هایی را برای تعادل عرضه در بازار جهانی ایجاد خواهد کرد.

به گزارش‌ها، اگر تحریم‌های شدیدتری از سوی ایالات متحده وضع شود، ممکن است مازاد عرضه به حداقل برسد و بازار به سمت تعادل حرکت کند.

سیاست‌های ترامپ و ایالات متحده: بازگشت دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری آمریکا می‌تواند مسیر بازار نفت را تغییر دهد. برنامه‌های او برای مقررات‌زدایی در صنعت نفت آمریکا و تقویت تولید این کشور، به‌ویژه در حوزه نفت شیل، می‌تواند فشار بیشتری بر قیمت‌ها وارد کند. همچنین تشدید تحریم‌ها علیه ایران و روسیه نیز پتانسیل تغییرات بزرگی در بازار جهانی نفت دارد.

سیاست‌های اقتصادی: در ایالات متحده و اروپا، سیاست‌های پولی و کاهش نرخ‌های بهره می‌توانند باعث تحریک تقاضا و در نتیجه افزایش قیمت نفت شوند. در مقابل، توسعه سریع منابع انرژی جایگزین، مانند انرژی‌های تجدیدپذیر و گاز طبیعی مایع (LNG)، می‌تواند تقاضا برای نفت خام را در برخی بخش‌ها کاهش دهد.

جایگاه ایران در بازار نفت آینده

ایران به‌عنوان یکی از بزرگترین دارندگان ذخایر نفتی جهان، نقش مهمی در تحولات آتی بازار نفت ایفا می‌کند. با این حال، چالش‌های متعددی همچون تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های صادراتی، مانعی جدی بر سر راه دستیابی به سهم بالاتر در بازار جهانی نفت است. آمارها نشان می‌دهند که برای رشد اقتصادی پایدار، ایران نیاز به جذب سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه زیرساخت‌های نفتی خود دارد.

برای استفاده از فرصت‌های بازار نفت در سال ۲۰۲۵، راهکارهای زیر پیشنهاد می‌شود:

– تنوع‌بخشی به بازارهای صادراتی:ایران باید از اتکا به بازارهای محدود، مانند چین، دوری کرده و به دنبال توسعه روابط با سایر کشورها باشد.

– توسعه صنایع پایین‌دستی: ایجاد ارزش افزوده از طریق توسعه پالایشگاه‌ها و صنایع مرتبط می‌تواند وابستگی به صادرات نفت خام را کاهش دهد.

– بهبود روابط بین‌المللی: تعامل بهتر با کشورهای جهان و حذف موانع دیپلماتیک، کلید ورود ایران به بازارهای جدید و پر رونق است.

چشم‌انداز آینده

بنا به آنچه گفته شد؛ بازار نفت سال ۲۰۲۵، بازاری غیرقابل پیش‌بینی و پیچیده خواهد بود که تحت تأثیر متغیرهای متعددی همچون تحولات ژئوپلیتیک، رقابت‌های اقتصادی و فناوری‌های نوین قرار خواهد گرفت اگرچه آمریکا به عنوان بزرگترین صادرکننده جهان نقش آفرینی کرده و قیمت را پایین نیاورد.

در این میان، ایران فرصت دارد تا با اتخاذ سیاست‌های هوشمندانه، از وضعیت فعلی به سمت شرایطی بهره‌ورتر حرکت کند.

اگرچه مسیر رسیدن به این هدف دشوار خواهد بود، اما بازار نفت نشان داده که همواره فرصت‌های تازه‌ای برای کشورهای آماده به همراه دارد. اهمیتی که این صنعت در رشد و توسعه اقتصاد کشورها دارد، ایجاب می‌کند که دولت با برنامه‌ریزی بلندمدت، به‌ویژه در حوزه جذب سرمایه‌گذاری و تنوع‌بخشی به بازارها، بتواند از این فرصت‌ها استفاده کند.

به عبارت بهتر بازار نفت ۲۰۲۵ هم فرصت‌ها و هم تهدیداتی برای ما به همراه خواهد داشت. ایران باید با رویکردی هوشمندانه و انعطاف‌پذیر، از این فرصت‌ها بهره‌برداری کرده و سهم خود را در بازار جهانی تثبیت کند.

در نهایت، این تحولات و نتایج آن‌ها هستند که تعیین خواهند کرد سال ۲۰۲۵ برای بازار نفت، سالی پربار یا سالی ناموفق خواهد بود.