تعطیلی‌ اجباری اقتصاد

آلودگی هوا یکی از معضلات جدی جوامع امروزی است که در برخی نقاط، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، به بحران‌هایی روزافزون تبدیل شده است.

ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و در فصل‌های خاصی از سال، به‌خصوص در فصل زمستان، آلودگی هوا به سطحی می‌رسد که زندگی روزمره شهروندان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

عصراقتصاد: تعطیلات ناشی از آلودگی هوا، هر ساله در بسیاری از شهرهای بزرگ صورت می‌گیردو حالا در پی تشدید آلودگی هوا در ایران و به ویژه در روزهای اخیر که تهران به عنوان آلوده‌ترین شهر جهان شناخته شده، تعطیلی‌های اجباری در کلانشهرها به یکی از راهکارهای مراجع ذی‌صلاح برای حفظ سلامت مردم تبدیل شده است. اما این اقدام، گرچه ضروری به نظر می‌رسد، تبعات اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی به همراه دارد.

به عقیده کارشناسان، یکی از عوامل اصلی تشدید آلودگی هوا در تهران، کیفیت پایین بنزین است. بنزینی که با استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد، عامل مهمی در انتشار ذرات معلق و آلاینده‌ها به شمار می‌رود. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور در چند روز اخیر، از غیراستاندارد بودن بخشی از بنزین مصرفی خبر داده و به ناکارآمدی پالایشگاه‌ها به عنوان یکی از دلایل کاهش کیفیت سوخت اشاره کرده است.

علاوه بر این، انتشار شایعات مبنی بر بازگشت بنزین پتروشیمی که در گذشته به دلیل آلودگی شدید مشکلاتی ایجاد کرده بود، نگرانی‌های بیشتری را ایجادکرده است. در حالی که استاندارد آلایندگی سوخت در دنیا به سطح یورو ۶ رسیده، ایران همچنان از سوخت یورو ۴ استفاده می‌کند.

اگرچه فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت در واکنش به حواشی بنزین بی‌کیفیت و تاثیر آن در آلودگی شهرها اعلام کرده بنزین کشور مطابق با استاندارهاییورو ۴ است و این بنزین اکتان پایین با بسیاری از خودروهای غیر استاندارد ایران همخوانی دارد اما همچنان با استاندارهای جهانی فاصله زیادی دارد و متاسفانه عامل مهمی در آلودگی می‌تواند محسوب شود.

در حالی که حتی انجمن خودروسازان به صراحت از کیفیت پایین بنزین ابراز نگرانی کرده و خواستار بنزین با استانداردهای بالاتر شده، برخی مسئولان همچنان بر طبل بی‌تاثیری بنزین در آلودگی هوا می‌کوبند و این تناقض، تامل‌برانگیز است.

سال گذشته، انجمن خودروسازان ایران در نامه‌ای رسمی به شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، صراحتا خواستار تأمین و توزیع بنزین با استانداردهاییورو ۵ و ۶ شد. این درخواست نشان می‌دهد که خود صنعت خودرو نیز به کیفیت پایین بنزین و تاثیر آن بر عملکرد موتور و افزایش آلودگی هوا واقف است.

پیامدهای اقتصادی تعطیلی ناشی از آلودگی هوا

جدای از اینکه آلودگی هوا به بروز بیماری‌های تنفسی، قلبی و عروقی، کاهش کیفیت زندگی و افزایش مشکلات سلامت روان منجر می‌شود، در این شرایط، آسیب‌های اقتصادی ناشی از تعطیلی‌ها بر تولید و کسب‌وکارها نیز کاملاً مشهود است. علی‌اصغر صادقی مجرد، نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران، تأکید می‌کند که تعطیلی‌ها به شدت به تولید آسیب می‌زنند. وی اشاره می‌کند که کاهش تولید و افزایش هزینه‌های ثابت از جمله پیامدهای اصلی این تعطیلی‌ها است، که می‌تواند به کاهش درآمد و از دست دادن سهم بازار منجر شود.

تعطیلی‌های ناشی از آلودگی هوا فقط به کاهش فعالیت‌های اقتصادی محدود نمی‌شوند؛ بلکه تأثیرات روانی گسترده‌ای نیز دارند. فشارهای مالی، اضطراب و ناامیدی در خانواده‌ها به ویژه در مورد کسب و کارهای کوچک، از پیامدهای بارز این تعطیلی‌هاست.

صادقی مجرد تأکید می‌کند که برای کاهش پایدار آلودگی هوا، نیاز به برنامه‌های بلندمدت و جامع در حوزه حمل و نقل عمومی و استفاده از سوخت‌های پاک وجود دارد.

پیشنهاد ایجاد محدودیت به جای تعطیلی

به جای تعطیلی‌های ناگهانی، نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران پیشنهاد می‌کند که دولت محدودیت‌هایی را برای کاهش آلودگی هوا اعمال کند، مانند افزایش ساعات کاری آنلاین، ممنوعیت فعالیت واحدهای آلاینده و تشویق به استفاده از حمل و نقل عمومی. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و انرژی‌های پاک نیز باید در اولویت قرار گیرد تا از تکرار چنین بحران‌هایی جلوگیری شود.

به هر حال آلودگی هوا و تعطیلی‌های ناشی از آن، چالشی دو سویه را برای جامعه و اقتصاد تهران ایجاد کرده‌اند. در حالی که حفظ سلامت عمومی از اهمیت بالایی برخوردار است، اما نیاز به سیاست‌ها و تدابیر پایدار برای کاهش آلودگی و بهبود کیفیت زندگی مردم امری ضروری است.