تهدید مازاد عرضه!

سهیلا روزبان

صنعت پتروشیمی جهانی در سال ۲۰۲۴ در حالی که با روندهای نوین فناورانه و تغییرات اساسی در رویکردهای زیست‌محیطی روبروبود که، همچنان با چالش‌های قابل توجهی مانند عرضه بیش از حد و تقاضای ضعیف دست و پنجه نرم می‌کند.

به گزارش عصراقتصاد، این تحولات، آینده این صنعت را در هاله‌ای از عدم قطعیت و رقابت‌های فشرده در عرصه‌های جهانی قرار می‌دهد.

در ادامه به روندهای کلیدی در سال ۲۰۲۴ می پردازیم چرا که گذشته چراغ آینده است.

عرضه بیش از حد و تقاضای ضعیف

بخش پتروشیمی همچنان با عرضه بیش از حد، به ویژه به دلیل افزایش ظرفیت قابل توجه چین، که ۶۰ درصد از ظرفیت افزایشی جهانی در سال ۲۰۲۳ را به خود اختصاص داده، دست و پنجه نرم می‌کند. در واقع میزان بهره برداری از ظرفیت علمیاتی موجود در سطح جهان، به زیر ۸۲ درصد رسیده است.

این امر باعث شده که از زنجیره‌های ارزش، به ویژه اولفین‌ها و مشتقات آنها، همچنان بیش از حد تولید و عرضه شوند.

حاشیه سود پایین مورد انتظار برای تولید اتیلن نیز نشانگر این روند است، زیرا از سال ۲۰۱۸ عرضه به طور مداوم از تقاضا پیشی گرفته است.

صنعت پتروشیمی در سال ۲۰۲۴ با مشکل عرضه بیش از حد، به‌ویژه در چین، مواجه بود که منجر به کاهش حاشیه سود و ظرفیت بهره‌برداری پایین شده است

همچنین، پیش‌بینی می‌شود تقاضای کلی برای محصولات پتروشیمی‌ در چند سال آینده به میزان متوسطی حدود ۱.۵ تا ۲.۵ درصد در سال افزایش یابد که کمتر از میانگین تاریخی ۳.۱ درصد از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ است.

پیشرفت‌های فناورانه

در سال ۲۰۲۴، صنعت جهانی پتروشیمی شاهد پیشرفت‌های فناورانه‌ای در چندین حوزه بود که می‌توان به برخی از آنها اشاره کرد:

مواد پلیمری تجدیدپذیر: توسعه مواد پلیمری که از منابع تجدیدپذیر مانند نباتات و باکتری‌ها تولید می‌شوند، افزایش یافت. این مواد پلیمری می‌توانند به کاهش گازهای گلخانه‌ای و کاهش اثرات زیست‌محیطی کمک کنند.

پلاستیک‌های بازیافتی: فناوری‌های پیشرفته‌ای برای بازیافت و تبدیل پلاستیک‌های زباله به مواد اولیه پتروشیمی توسعه یافت. این فناوری‌ها به بهبود فرآیندهای بازیافت و کاهش مصرف مواد اولیه طبیعی کمک کردند.

کاهش مصرف انرژی: فناوری‌های جدیدی برای کاهش مصرف انرژی در فرآیندهای تولید پتروشیمی توسعه یافت. این فناوری‌ها می‌توانند به کاهش هزینه‌ها و کاهش آلودگی کمک کنند.

استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر: توسعه فناوری‌های تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر مانند باد و خورشید برای تامین انرژی مورد نیاز فرآیندهای پتروشیمی افزایش یافت.

فناوری‌های نوین در زمینه‌های مواد پلیمری تجدیدپذیر، بازیافت پلاستیک و کاهش مصرف انرژی به صنعت پتروشیمی کمک کرده‌اند تا به سوی پایداری و بهره‌وری بیشتر حرکت کند

فرآیندهای خودکار و دیجیتال: استفاده از فناوری‌های خودکار و دیجیتال مانند اینترنت اشیا (IoT)، هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشین (ML) برای بهبود مدیریت و کنترل فرآیندهای تولید در صنعت پتروشیمی روبه افزایش است.

فرآیندهای کم‌کربن: توسعه فرآیندهای تولید که کمترین تأثیرات کربنی را دارند، مانند استفاده از فناوری‌های جذب دی‌اکسید کربن (CCS) و تولید هیدروژن سبز در دستور کار قرار دارد.

تغییر به سمت پایداری

روند جهانی نشان می‌دهد تغییر قابل توجهی در ترجیحات مصرف کننده به سمت محصولات پایدار و زیست پایه وجود دارد. شرکت ها به طور فزاینده ای در حال نوآوری برای برآورده کردن استانداردهای نظارتی و انتظارات بازار برای جایگزین های سازگار با محیط زیست هستند. توسعه مواد شیمیایی تجدیدپذیر و استفاده از مواد زائد در فرآیندهای تولید، به عنوان بخشی از پاسخ صنعت به ابتکارات جهانی پایداری، در حال افزایش است.

تاثیرات اقتصادی

تنش‌های ژئوپلیتیک و سیاست‌های تجاری همچنان بر زنجیره‌های تامین، به‌ویژه برای کشورهایی که به واردات و صادرات پتروشیمی وابسته هستند، تأثیر می‌گذارند. سلامت اقتصاد چین با توجه به جایگاه آن به عنوان بزرگترین تولیدکننده و مصرف‌کننده مواد شیمیایی در جهان، همچنان حیاتی است.

تحولات ژئوپلیتیکی و سیاست‌های تجاری به‌ویژه در بازار چین، اثرات مستقیمی بر زنجیره‌های تامین جهانی پتروشیمی دارند که این چالش‌ها ممکن است بر رشد بازار و تقاضای جهانی تاثیر بگذارد

برآورد‌های رشد بازار

علیرغم چالش‌ها، برآورد می‌شود که بازار جهانی پتروشیمی با نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) تقریباً ۵.۶ درصد در سال ۲۰۲۴ رشد کرده باشد و به رقم تخمینی بالغ بر ۶۵۰  میلیارد دلار رسیده باشد. این رشد توسط افزایش تقاضا در بخش‌های مختلف، از جمله تولید خودروهای الکتریکی، که راه‌های جدیدی برای کاربردهای پتروشیمی باز می‌کند، تقویت می‌شود.

چالش های پیش رو

صنعت با چالش‌های متعددی روبرو است که می‌تواند مانع رشد شود: 

نرخ‌های پایین عملیاتی: انتظار می‌رود وضعیت مازاد عرضه فعلی، همچنان ادامه یابد و باعث کاهش حاشیه سود شرکت‌ها در سال ۲۰۲۵ گردد.

هزینه‌های بالای ورودی: قیمت بالای نفت خام، هزینه‌های ورودی تولیدکنندگان پتروشیمی را بالا نگه می‌دارد و توانایی آنها را برای افزایش قیمت‌ها یا گسترش حاشیه سود محدود می‌کند.

ریسک‌های ژئوپلیتیکی: افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی ممکن است منجر به نوسانات بیشتر در بازارهای نفت خام شود و بر استراتژی‌های تولید و قیمت‌گذاری در سراسر این بخش تأثیر بگذارد.