خبرنگاری فراتر از یک شغل
وحید حاج سعیدی
با وجود کمبود شغل در جامعه و نیاز به ایجاد مشاغل جدید، تلاش جدی و عملیاتی در جهت حفظ و احیای برخی مشاغل موجود نیز صورت نمی گیرد که عدم مرتفع ساخت این معضل باعث کاهش راندمان کاری و از سوی دیگر دست یازیدن به مشاغل سایه و شغل دوم و سوم می شود.
یکی از مشاغلی که در این سال ها مورد بی توجهی ساختارمند قرار گرفته و این بی توجهی علاوه بر ضربه زدن به ماهیت این شغل، در حال به حاشیه راندن آن است، شغل خطیر و آینده ساز خبرنگاری است. شغلی که سرمایه گذاری در دموکراسی محسوب می شود و یکی از حرفه های پر ارزش در جوامع انسانی پیشرفته است.
با توجه به اهمیت مقوله خبر و خبر رسانی، جایگاه رسمی این حرفه هیچگاه متزلزل نخواهد شد و حرفه خبرنگاری تحت هیچ شرایط با خطر نابودی مواجه نخواهد شد. اما متاسفانه نگاه بسیاری از متولیان امر به حرفه خبرنگاری خیلی سطحی و ابتدایی است و همین نگاه باعث شده تا این حرفه در کشور ما به عنوان شغل دوم و سوم و حتی شغل تزئینی و فانتزی در نظر گرفته شود.
در این راستا بیشترین آسیب متوجه خبرنگاران و روزنامه نگارانی است که خبرنگاری تنها شغل رسمی آنان است. چرا که درآمد و دستمزد شان نه تنها با وظایف محوله همخوانی ندارد، بلکه هیچ تناسبی با هزینه های زندگی نیز ندارد و با وجود صرف وقت و زمان بسیار برای تولید محتوا و انتشار دستمزد ناچیزی دریافت می کنند.
شغلی که به لحاظ امنیتی در رده حساس ترین و امنیتی ترین مشاغل قرار دارد و فرد باید پاسخگوی جزئی ترین کلمات یا حتی علائم نگارشی به کار رفته در مقاله یا خبر باشد، به هیچ عنوان دارای امنیت شغلی نیست تا جایی که نمی توان از نظر درآمدی کلمه شغل یا حرفه را بر روی آن نهاد.
در واقع خبرنگاری در کشور ما بیشتر به یک شغل دهان پرکن شبیه است و بیشتر افرادی که در این حرفه مشغول به کار هستند ( به جز افرادی که در نشریات بزرگ و رسانه های دولتی استخدام هستند) به این حرفه به عنوان شغل دوم و سوم نگاه می کنند و در شهرستان ها نیز خبرنگاران بیشتر به صورت دلی و از روی عشق و علاقه پیگیر این مقوله هستند.
در صورتی که اگر نوع نگاه مسئولان جامعه به مقولاتی نظیر آموزش و فرهنگ تغییر پیدا کند بیشترین حقوق و مزایا باید به «خبرنگاران» و «فرهنگیان» به عنوان پیشرو و آوانگارد در ترویج مهارت اندیشیدن تعلق گیرد. در حقیقت اگر پرورش افکار افراد یک جامعه به روش صحیح صورت پذیرد و جامعه نیک اندیشیدن را بیاموزد، بسیاری از ناهنجاری ها و معضلات جامعه مرتفع خواهد شد و بسیاری از کژتابی ها و آسیب های اجتماعی اصلاً به وجود نخواهند آمد.
در حالیکه بر اساس آمار برای ایجاد هر شغل چند صد میلیون تومان بودجه نیاز است، این بی توجهی به حرفه خبرنگاری با هیچ منطق اقتصادی و غیر اقتصادی قابل توجیه نیست. حرفه ای که می تواند بسیاری از دانش آموختگان در رشته های علوم انسانی را جذب کند ، در عصر کنونی جایگاه و ساختار مشخصی به عنوان شغل ندارد و بی توجهی به این حرفه علاوه بر تبعات رسانه ای و ورود افراد غیر به این جایگاه قابل اعتنا، باعث شده تا ظرفیت های اشتغالزایی این مقوله نیز مغفول بمانند.
توجه به مقوله رسانه، حمایت دولت از رسانه های مکتوب و مجازی، الزام ادارات، سازمان ها و نهادهای دولتی و مدارس به آبونمان نشریات استانی و کشوری، الزام ادارات به ارائه گزارش عملکرد در نشریات و سایت ها، تلاش در جهت قرار دادن روزنامه در سبد خانوار و … می تواند در حفظ و احیای این شغل به عنوان یک شغل جدی و قابل اعتنا از لحاظ اقتصادی موثر باشد.
در ضمن از آنجا که زیر ساخت های این حرفه فراهم هستند و افراد دوره دیده بسیاری به این حرفه گرایش دارند، با کمترین هزینه می توان بیشترین استفاده را برد و در آمار های اشتغال تحول اساسی ایجاد کرد.
به هر روی امید است مسئولین با تغییر نگاه به مقوله خبرنگاری گام های موثری در ایجاد اشتغال پایدار بردارند و علاوه بر تحول در نظام رسانه ای کشور، فرهنگ عمومی و سواد رسانه ای افراد جامعه، زمینه را برای تحول اقتصادی ماندگار در این حوزه هموار سازند.
