در گفت و گو با با ایمان برادری، بنیانگذار دیجی‌وایز آکادمی مطرح شد: آموزش؛ رمز توسعه پایدار اکوسیستم و کاهش نرخ شکست استارتاپ‌ها

عصر حاضر، عصر انقلاب صنعتی دیجیتال است. انقلابی که تمام جنبه‌های زندگی بشر بویژه نظام مدیریتی و کسب و کاری را تحت تاثیر قرار داده و با شتاب روزافزونی تمام حیات بشر را در می نوردد.

ظهور تکنولوژی‌های نوظهور و پیشرو و تغییر در نیازها و علایق مشتریان و ارباب رجوع و لزوم همسویی با شتاب تحولات باعث شده است مدیران سازمان‌ها و شرکت‌ها و کسب و کارها، تن دادن به لزوم تحول عمیق دیجیتال را یک ضرورت انکار ناپذیر تلقی کنند.

بدیهی است که کشور‌های مختلف در این زمینه وضعیت یکسانی ندارند و در کشورهای درحال توسعه مانند ایران لزوم ترجمه، به روز رسانی و بومی سازی این دانش نوین باعث شکل گیری برخی از شرکت‌ها وموسسات تخصصی شده است که این مقوله را با جدیت دنبال می کنند.

دیجی‌وایز آکادمی یکی از این شرکت‌هاست. برای بررسی بیشتر این موضوع گفت و گویی با ایمان برادری، بنیان گذار دیجی‌وایز اکادمی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید.

برای شروع کمی از خودتان و دیجی‌وایز بگویید و سوابقی که در حوزه فناوری اطلاعات و تحول دیجیتال داشته‌اید.

من فعالیت کاری خود در حوزه فناوری اطلاعات را تقریبا از سال ۱۳۸۲ آغاز کردم و در ابتدا با وجود اینکه در رشته مهندسی صنایع تحصیل می‌کردم به شدت جذب کلمه تازه وارد Information technology شدم. یکی از شانس‌های من در آن زمان پیدا کردن اساتید بزرگوار و با دانشی بود که واقعا مسیر زندگی من را تغییر دادند.

شاید الان درکش برای جوانترها سخت باشد ولی در آن زمان پیدا کردن یک کتاب و یک کلاس خوب مثلا در حوزه برنامه نویسی جاوا بسیار سخت بود. من، همزمان که در دانشگاه مهندسی صنایع می‌خواندم به شدت در حوزه برنامه نویسی، تحلیل سیستم و البته بعد از مدتی مدیریت پروژه‌های فناوری اطلاعات مشغول به فعالیت بودم.

به سال ۱۳۸۴ که رسیدیم فرصتی برای من ایجاد شد که واقعا تاثیر بزرگی در زندگی من گذاشت و آن هم انتخاب به عنوان مدیر برنامه ریزی و کنترل پروژه کارت هوشمند سوخت در سن تقریبا ۲۲ سالگی بود.

علت انتخاب من هم این بود که پروژه کارت هوشمند سوخت هم از یک بعد، یک پروژه بزرگ فناوری اطلاعات بود که تقریبا تمامی ابعاد فناوری مانند برنامه‌های کاربردی، مرکز داده، شبکه و امنیت را شامل می‌شد و هم یک پروژه بزرگ تولیدی بود که می‌بایست در آن تعداد بسیار زیادی تجهیزات تولید می‌شد و مباحثی مانند مدیریت تولید، کیفیت و برنامه ریزی منابع در آن بسیار اهمیت داشت و شاید در آن زمان کسی مثل من تا حد قابل قبولی در هر دو حوزه اشراف نداشت.

بعد از اتمام پروژه کارت هوشمند سوخت دغدغه‌های زیادی برای نحوه پشتیبانی از سامانه هوشمند سوخت وجود داشت و کارفرمای محترم پروژه از ما درخواست کرد که یک سیستم پشتیبانی بسیار موثر طراحی کنیم. این مساله سبب آشنایی من با ITIL شد و من با همکاری تیم خود، سیستم پشتیبانی کارت هوشمند سوخت را مبتنی بر ITIL V2 طراحی کردیم و بعد از آن هم به مدت یک سال قایم مقام پشتیبانی کارت هوشمند سوخت بودم.

به نظر می‌رسد هسته مرکزی تیمی که بعدها به دیجی‌وایز منتهی می‌شود در همین جا شکل گرفته باشد؟

تقریبا همین طور است. بعد از اتمام پروژه تصمیم گرفتم با دوستانی که در طول پروژه با آنها همکاری کرده بودیم وارد حوزه‌های معماری سازمانی و ارائه راهکارهای مبتنی بر فناوری شویم. مشارکتی که بعد از سال‌ها همچنان ادامه دارد. البته من تقریبا حدود ۳ سال برای ادامه تحصیل در دانشگاه ملبورن به استرالیا رفتم. سه سال زندگی در آرامش استرالیا فرصت بسیار خوبی برای من بود تا هرچقدر که امکان داشت با دانش روز دنیا آشنا شوم. پس از برگشت از استرالیا با همراهی دوستان شرکت جدیدی با عنوان دانش آفرینان نیک اندیش (دیجی‌وایز) ایجاد کردیم و تمرکز خود را بر حوزه‌های جدیدی مانند تحول فناوری کسب و کار، تحول دیجیتال و به روزرسانی مدل عملیاتی فناوری اطلاعات سازمان‌ها و شرکت‌ها قرار دادیم.

این حوزه تازه، قطعا با چالش‌هایی از نظر فرهنگ سازمانی در ایران همراه بوده است؟ تیم شما چه دستاوردهایی در این دوره خاص داشت؟

درست است. اما این مساله خیلی زود در سازمان‌ها و مجموعه‌های بزرگ جا افتاد. مخصوصا که ما در این مدت توانستیم با توجه به قابلیت‌های بالای مشاورین خود با بسیاری از شرکت‌های بزرگ مشاوره مدیریت دنیا مانند دیلویت و دتکان همکاری داشته باشیم. در این بازه حدودا ۱۰ ساله دیجی‌وایز افتخار همکاری با سازمان‌های بزرگ کشور مانند بانک ملی ایران، بانک سپه، شرکت گروه مپنا، پتروشیمی بندرامام، شرکت توسن و شرکت پرداخت الکترونیک سامان را در پروژه‌های کلیدی مانند تحول دیجیتال، تحول فناوری اطلاعات و بهینه سازی مدل عملیاتی فناوری اطلاعات داشته است.

با توجه به کارنامه قابل توجهی که در یک دهه گذشته کسب کرده اید، فکر می‌کنید دیجی‌وایز در حال حاضر از نظر تولید دانش در حوزه آموزش دیجیتال، تحول دیجیتال و بومی سازی مفاهیم و مدل‌های جهانی چه جایگاهی در میان نهادهای آموزشی در ایران دارد؟

ما در دیجی‌وایز به دلیل سوابقی که در حوزه مشاوره فناوری اطلاعات و تحول دیجیتال داشته ایم، توانستیم دوره‌های آموزشی کاربردی و منطبق بر برترین متدولوژی‌ها و چارچوب‌های مدیریتی روز دنیا طراحی کنیم و در حال حاضر با راه اندازی دیجی‌وایز آکادمی، طیف وسیعی از انواع دوره‌های مدیریتی در حوزه‌های Digital Transformation, IT Transformation و Agile Transformation را ارائه می‌دهیم. ما توانسته ایم دانش روز دنیا را با نیازمندی مدیران و متخصصان ایرانی ترکیب کنیم و پکیج‌هایی طراحی کنیم که نسبت به سایر موسسات ایرانی فعال در حوزه تحول دیجیتال، جایگاه برتر را داشته باشد. همچنین ما به دلیل ارتباط نزدیکی که با مجموعه‌های مطرح بین المللی داریم، می‌توانیم در تولید و انتشار دانش روز دنیا نقش مهمی در بازار ایران داشته باشیم.

اگر بخواهیم تصویری کلی از دوره‌های آموزشی دیجی‌وایز آکادمی ارائه دهیم که شامل ناگفته‌هایی درباره این دوره و‌ها و رویکردهای اصلی و اثرگذار آن‌ها باشد، چه نکاتی قابل ذکر است؟

دوره‌های آموزشی ما به طور کلی به دوسته تقسیم می‌شوند. دسته اول دوره‌هایی هستند که منطبق بر استانداردها و چارچوب‌های مطرح جهانی نظیر ITIL – COBIT – DEVOPS – SCRUM – BIAN هستند و دیجی‌وایز علاوه بر برگزاری دوره‌های مذکور با استاندارد روز دنیا، امکان هماهنگی و ثبت نام برای مخاطبان جهت شرکت در آزمون بین المللی و دریافت گواهینامه مربوطه را دارد. دسته دوم دوره‌هایی هستند که به صورت ویژه توسط مدرسان دیجی‌وایز طراحی شده اند که پشتوانه آنها، دانش و تجربه مدرس در حوزه اجرایی در بازارهای داخل و خارج از کشور است. مزیت رقابتی اصلی ما در این دسته، انطباق محتواهای آموزشی با نیاز مدیران ایرانی است.

اگر ممکن است این بخش را با یک نمونه مصداقی توضیح دهید؟

به طور مثال ما با پشتوانه مشاوره تخصصی تحول دیجیتال در صنعت بانکداری و خدمات مالی، در سال گذشته اولین پکیج آموزشی تحول دیجیتال در صنعت بانکداری را طراحی و اجرا کردیم که نمونه آن در بازار ایران مشاهده نمی‌شود به دلیل اینکه در موسسات آموزشی، مدرسان آکادمیک نمی‌توانند بدون سابقه اجرایی تحول دیجیتال در این صنعت، بسته آموزشی با کیفیتی طراحی کنند.

پیش زمینه همه مباحث درک الزمات دانش دیجیتال در اکوسیستم کسب و کارهای ایرانی، شرکت‌ها و نهادهای مختلف است. لطفا در این باره توضیحاتی ارائه فرمایید و به نقش دیجی‌وایز آکادمی در این زمینه، مخصوصا از نظر ابعاد اثرگذاری اشاره ای داشته باشید.

ما در ایران در یک دهه گذشته شاهد استقبال و گرایش زیاد جوانان و فارغ التحصیلان حوزه‌های مختلف به تأسیس و مشارکت در استارتاپ‌های فناوری محور بوده ایم که سبب ایجاد برندهای قوی و همچنین در کنار آن، شکست‌های زیاد شده است. بدون شک یکی از دلایل شکست اکثر استارتاپ‌ها عدم دانش مطلوب در توسعه و مدیریت اکوسیستم کسب و کاری جدیدی بوده است که در آن فعالیت کرده اند. ما در این سال‌ها شاهد این بوده ایم که حوزه‌هایی مانند تحول دیجیتال بسیار مورد توجه بوده اند ولی دانش و تجربه مناسبی در این بخش به اکوسیستم استارتاپی و همچنین کسب و کارهای سنی و بزرگ کشور تزریق نشده است.

یکی از دلایل اصلی ما برای راه اندازی دیجی‌وایز آکادمی همین موضوع بوده است که بتوانیم در اکوسیستم‌های نوین کسب و کاری فناوری محور، مراکز آموزشی نیز یکی از بازیگران اصلی باشند تا بتوان به توسعه پایدار اکوسیستم و کاهش نرخ شکست استارتاپ‌ها و پروژه‌های نوین دیجیتالی در سازمان‌های بزرگ کمک شود.

لطفا آمار و اطلاعاتی درباره دوره‌های برگزاری شده، تعداد مخاطبین، شرکت کنندگان، سازمان‌ها و کسب و کارهایی که از این دوره‌ها استفاده کرده اند و خدمات مجموعه دیجی و ایز و دیجی‌وایز آکادمی توضیحاتی ارائه فرمایید.

ما تا قبل از راه اندازی دیجی‌وایز آکادمی، تحت نام دیجی‌وایز یک دهه در فضای آموزش عالی کشور فعال بوده ایم و به طور تقریبی برای حدود ۴۰۰۰ نفر از مدیران و متخصصان فناوری اطلاعات و تحول دیجیتال در صنایع مختلف، دوره‌های آموزشی متنوعی طراحی و برگزار کرده ایم.

دوره‌هایی که ما در این سال‌ها تمرکز زیادی روی آنها داشته ایم در درجه اول ITIL Foundation بوده است که در هر دور ورژن ۳ و ۴ مطابق با استانداردهای موسسه AXELOS برگزار کرده ایم. همچنین انواع دوره‌های حرفه ای و پیشرفته ITIL، دوره‌های حاکمیت فناوری اطلاعات بر اساس چارچوب COBIT و همچنین بسته‌های آموزشی تحول دیجیتال برای صنایع مختلف بخشی دیگر از سوابق اجرایی ما در حوزه آموزش بوده است.

چه برند‌هایی در این حوزه مخاطب شما بوده اند؟

برخی از مهم‌ترین مشتریان ما در این سال‌ها همراه اول، مخابرات ایران، بانک ملی، بانک سپه، پتروشیمی بندر امام، سامان پرداخت، توسن، آسیاتک و مپنا بوده اند.

به بانک ملی اشاره کردید. کمی در این خصوص توضیح دهید که این پروژه را با چه رویکرد و برنامه ای اجرا کردید؟

ما در این پروژه، متدولوژی دیلویت را انتخاب کردیم که دانش و مهارت لازم برای استفاده از آن را داشتیم. در این متدولوژی، در ابتدا ارزیابی دقیقی از سطح بلوغ دیجیتال بانک انجام می‌شود که بر اساس چک لیست جامع در ۵ حوزه استراتژی، مشتری، عملیات، فناوری اطلاعات و فرهنگ سازمانی است.

سپس چشم انداز و ابتکارعمل‌های دیجیتال تبیین می‌شوند و در آخر نیز سبد پروژه‌های تحول دیجیتال تدوین می‌شود. در متدولوژی دیلویت، گام بعدی پس از تدوین نقشه راه تحول دیجیتال، طراحی مدل علمیاتی دیجیتال است که ما پس از اجرای موفق پروژه طراحی نقشه راه، مدل عملیاتی دیجیتال بانک ملی ایران را هم تبیین کردیم. مدل عملیاتی دیجیتال، مهمترین ابزار سازمان برای دستیابی به چشم انداز دیجیتال است و در نتیجه لازم است همه سازمان‌ها پس از تبیین استراتژی دیجیتال، مدل عملیاتی دیجیتال را هم طراحی کنند.

این مدل عملیاتی تا چه اندازه در کشور ما سابقه داشته است؟

متاسفانه در کشور ما، دانش و تخصص کمی در حوزه طراحی مدل عملیاتی وجود دارد و به همین دلیل، اکثر استراتژی‌ها با شکست روبه رو می‌شوند. به این دلیل ما بسیار خوشحال و مفتخریم که اولین مدل عملیاتی دیجیتال را در صنعت بانکداری کشور در بانک ملی ایران طراحی کردیم که زیربنای اجرای موفق سایر پروژه‌های تحول دیجیتال بانک خواهد بود.

با توجه به تازگی مساله، نتایجی که تحول دیجیتال در بانک ملی رقم زد چه بود و چه دستاوردهایی داشت؟

طرح تحول دیجیتال بانک ملی ایران از طرف وزارت اقتصاد و امور دارایی، به عنوان بهترین طرح انتخاب شد که باعث افتخار تیم دیجی‌وایز است که در کنار تیم اصلی بانک در این حوزه حضور داشت.

از منظر نتایج برای بانک، این طرح کمک کرد همسویی مطلوبی میان استراتژی‌های کسب و کاری و عملیاتی بانک ایجاد گردد و پروژه‌های اجرا شده یا در حال اجرای بانک در حوزه دیجیتال زیر یک چتر قرار گیرند. از نتایج تحول دیجیتال در بانک ملی ایران، می‌توان به نشان بانک به عنوان اولین شعبه مجازی اشاره نمود و همچنین اولین شعبه مدرن دیجیتالی در ایران نیز مدتی پیش در بانک ملی ایران رونمایی شد که نشان از حرکت رو به جلوی این بانک در حوزه دیجیتال دارد.

اگرچه به این بحث اشاره مختصری کردید، اما اجازه دهید به طور مشخص تری به این مساله بپردازیم که، به نظر شما الزام به پذیرش تحول دیجیتال و آموزش دیجیتال در مجموعه‌ها و شرکت‌های ایرانی به اندازه کافی رشد کرده است یا هنوز مقاومتی در این زمینه وجود دارد؟ و چرا؟

از یک دهه پیش که ما به طور تخصصی در این حوزه‌ها فعالیت کرده ایم تا به امروز می‌توان گفت که نیازمندی به آموزش تحول دیجیتال در صنایع مختلف رشد چشمگیری داشته است. البته این رشد در صنایع مخابرات و بانکداری که تحت تأثیر بیشترین تغییرات به دلیل تکنولوژی‌های دیجیتالی بوده اند، بیشتر است ولی به طور مثال صنایع نفت و گاز، پتروشیمی و تولیدی هنوز بخش اعظمی از کسب و کار خود را به صورت سنتی پیش می‌برند و بهره عمده ای از مزایای تکنولوژی‌های نوظهور نظیر بلاکچین، هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء نمی‌برند. در خصوص مقاومت مدیران ایرانی، می‌توان گفت در نسل‌های جدیدتر، مقاومتی مشاهده نمی‌شود و در نسل‌های گذشته، به نوعی هنوز یک ترس از تحول دیجیتال وجود دارد که یکی از مهمترین ماموریت‌های ما در دیجی‌وایز آکادمی، فرهنگ سازی برای مدیران در صنایع مختلف است که علاوه بر آشنایی با ادبیات علمی تحول دیجیتال، تفکر خود و سازمان شان را آماده سفر دیجیتالی کنند و به توسعه پایدار اقتصاد دیجیتال کمک کنند.

آیا بنگاه‌های کوچک اقتصادی هم مجبور هستند به الزمات تحول دیجیتال تن در دهند یا این پروسه فعلا مربوط به شرکت‌های بزرگ و سازمان‌های عظیم است؟

تحول دیجیتال پدیده ای مربوط به همه ارکان یک جامعه است. از دولتمردان و سیاستگذاران حوزه‌های اقتصاد و فناوری تا شرکت‌های مختلف و ارگان‌های دولتی همه می‌بایست به مقوله تحول دیجیتال نگاه جدی داشته باشند. در کسب و کارهای کوچک نظیر استارتاپ‌ها عموما به این شکل است که تکنولوژی‌های جدید دیجیتالی، عامل اصلی ایجاد کسب و کاری جدید و مدرن می‌شود و به نوعی اکوسیستم کسب و کاری جدیدی را شکل می‌دهد. در سازمان‌ها و ارگان‌های بزرگ و سنتی، تحول دیجیتال به عنوان موتوری محرکت برای پوست اندازی سازمان در لایه‌های مختلف عمل می‌کند که به منجر به بهینه سازی در سود سازمان و همچنین عملکرد و سطح رضایت کارمندان و مشتریان می‌شود. پس آموزش تحول دیجیتال در دنیای دیجیتالی امروز، امری ضروری برای هر ایرانی در هر جایگاه شغلی است که می‌بایست بسته به نیاز خود، تفکر و قابلیت‌های خود را متحول کنند.

در این صورت، آینده کسب و کارها و نظام مدیریت ایرانی را در یک دهه آینده، با توجه به موج جهانی تحول دیجیتال و میزان بومی‌سازی این دانش در کشور و درک الزامات هماهنگی با این موج جهانی چطور ارزیابی می‌کنید و توصیه راهبردی شما چیست؟

قطعا دهه پیش رو و قرن جدید می‌تواند دهه طلایی برای اقتصاد ایران باشد که همزمان با گشایش‌های اقتصادی و رفع تحریم‌ها و همچنین توجه به درس‌های آموخته شده از نمونه‌های موفق و شکست استقرار تحول دیجیتال در سازمان‌ها و بخش‌های مختلف است. ما امیدواریم خودمان و سایر بازیگران فعلی و آتی حوزه تحول دیجیتال در بخش‌های مشاوره، استقرار و آموزش بتوانیم به طور پایدار به توسعه اقتصاد دیجیتال ایران کمک کنیم. البته نقش دولت‌ها در این بخش انکار نشدنی است که می‌بایست با قانون گذاری درست، صرفا نقش تسهیل گری داشته باشند تا بتوان از قابلیت‌های حداکثری افراد متخصص و سازمان‌های باتجربه داخلی و خارجی در توسعه اکوسیستم‌های جدید دیجیتالی استفاده درست کرد. به عنوان توصیه، می‌توانم به این نکته اشاره کنم که هر کسی در هر جایگاه شغلی و علمی که هست، می‌بایست آموزش‌ها و مهارت‌های دیجیتالی کسب کند تا در عصر دیجیتال که بهترین شغل‌های جهان، فناوری محور هستند بتواند مزیت رقابتی خوبی برای استخدام و رشد جایگاه شغلی خود داشته باشد. طبق آمار در دهه‌های آتی، ما در اقتصاد جهانی با چند صد میلیون نیروی کار بدون کاربرد طرف هستیم که بخش زیادی از مسئولیت‌های آنها توسط هوش مصنوعی و سیستم‌های فناوری انجام می‌شوند. در نتیجه، اگر می‌خواهیم در این موج عظیم جهانی به اصطلاح غرق نشویم باید خودمان را مجهز به دانش روز دنیا و مهارت‌های نوین دیجیتالی کنیم.

در حال حاضر مشغول چه فعالیتی در حوزه تحول دیجیتال هستید؟

هم اکنون دیجی‌وایز مشغول اجرای پروژه تحول دیجیتال در صندوق کارآفرینی امید است که به عنوان یکی از بازوهای اصلی دولت در ارائه تسهیلات به کارآفرینان خرد و متوسط شناخته می‌شود. در این پروژه از متدولوژی شرکت KPMG استفاده کرده ایم که رویکردی چابک تر نسبت به متدولوژی شرکت Deloitte دارد که نگاه استراتژیک تری به سازمان دارد. در متدولوژی KPMG، تمرکز بر روی بهبود تجربه مشتری است و تحول دیجیتال از لایه محصولات و به طور مستقیم شروع می‌شود. در این متدولوژی، نقش سفر مشتریان محصولات منتخب سازمان تحلیل و طراحی می‌شود و با استفاده از تکنولوژی‌ها و راهکارهای دیجیتالی، بهبودها و تحول‌ها عملیاتی می‌شوند.

دیجی‌وایز در حال حاضر تنها مجموعه تخصصی در ایران است که دانش و تخصص اجرای تحول دیجیتال با استفاده از هر دو متدولوژی Deloitte و KPMG را دارد و بسته به نیاز مشتریان می‌تواند هر کدام از این دو متدولوژی را استفاده کند.

در انتها اگر پیشنهادی به مسئولین کشور و مدیران ارشد سازمان‌ها دارید، بفرمایید.

یکی از نکات مهمی‌که همه مخاطبان تحول دیجیتال باید به آن توجه کنند، این است که تحول دیجیتال موضوعی مکانیکی نیست که تعدادی اقدام و فعالیت انجام شود و در انتها انتظار داشته باشیم تحول دیجیتال رخ دهد. تحول دیجیتال چیزی شبیه به ارکستر سمفونیک است که همه بخش‌ها می‌بایست در کنار هم و با هم و به نسبت مشخص مشارکت کنند و تفکر و نگاه دیجیتالی هم در روح سازمان در همه لایه‌ها تزریق شود. در واقع در تحول دیجیتال بیش از تکنولوژی، نگاه انسانی ماجرا است که مهم است و در نتیجه استقرار فرهنگ دیجیتال، می‌بایست یکی از مهمترین اقدام مدیران شرکت‌های ایرانی باشد.

مسئولین کشور هم به همین نسبت، می‌بایست رویکردی مستمر در دیجیتالی شدن داشته باشند و با یک برنامه ریزی منسجم و یکپارچه، روند دیجیتالی شدن را در تمامی لایه‌ها و ارکان دولت و ارگان‌ها و نهادهای زیرمجموعه پیگیری کند. به طور کلی پیشنهاد من این است که دولت در ایران همانند بسیاری از کشورهای توسعه یافته، صرفا نقش تسهیل گری و قانون گذاری داشته باشد و اجازه دهد در فضای رقابتی، بازیگران مختلف در تحول دیجیتال نقش ایفا کنند.

در نتیجه پیشنهاد می‌شود تصمیم گیران ما همان قدر که به تکنولوژی‌های دیجیتال بها می‌دهند، به فرهنگ سازی آن نیز توجه کنند که تکنولوژی و فرهنگ، دو بال اصلی در موفقیت تحول دیجیتال است.