دپوی سیلویی داده ها!

در نشست «اهمیت داده و چالش‌های آن در دستیابی به عمق هوش مصنوعی»، متخصصان بر نقش کلیدی داده به‌عنوان هسته تحول دیجیتال و هوش مصنوعی تأکید کردند.

به اعتقاد آنها، داده‌ها شهروند درجه یک هر حاکمیتی محسوب می‌شوند و بدون جمع‌آوری و مدیریت اصولی داده‌ها، امکان تحول در اقتصاد دیجیتال و حل چالش‌های مرتبط با هوش مصنوعی وجود ندارد.

حکمرانی داده و ضرورت آن

در این نشست، حکمرانی داده به‌عنوان رکن اساسی تحول دیجیتال و دولت الکترونیک مطرح شد. متخصصان معتقدند که تبادل داده‌ها در بسترهای قانونی، پایه‌گذار خدمات هوشمند و توسعه فناوری‌هایی چون هوش مصنوعی است.

به گفته فعالان، تنظیم‌گری در حوزه حاکمیت داده باید پیش از توسعه فناوری‌های پیشرفته در دستور کار قرار گیرد. عدم وجود سیاست‌های شفاف در این زمینه، مانع از همکاری بخش خصوصی و اجرای ایده‌های نوآورانه خواهد شد.

مسعود مظلوم، موسس مرکز علم داده و هوش مصنوعی، حکمرانی داده‌محور را پیش‌نیاز رفع چالش‌های هوش مصنوعی دانست. او تأکید کرد که ایجاد پلتفرم‌های متمرکز داده و کاتالوگ‌های ملی داده می‌تواند به ترکیب و استانداردسازی مجموعه داده‌های مختلف در سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها کمک کند. این فرآیند، علاوه بر کاهش هزینه و زمان، دسترسی به داده‌های باکیفیت و قابل اعتماد را برای کسب‌وکارها فراهم می‌کند.

تحول دیجیتال داده‌محور

مظلوم توضیح داد که تحول دیجیتال در گذشته بر تغییر فرآیندها متمرکز بود، اما اکنون داده‌ها محور این تحول هستند. او تحول دیجیتال مبتنی بر داده را نیازمند سه عنصر دانست: داده‌های مرتبط با کسب‌وکار، ارزش‌آفرینی از داده‌ها، و ارتقای دانش استفاده از فناوری‌های داده‌محور مانند هوش مصنوعی و بلاک‌چین.

او همچنین بر ضرورت شفافیت در استفاده از داده‌های ملی تأکید کرد و گفت: «داده‌ها باید به‌عنوان دارایی ارزشمند دیده شوند که می‌توانند تحول ساختارها و حتی درآمدزایی را ممکن کنند.»

چالش‌های فرهنگی و سازمانی

به گفته مظلوم، یکی از موانع اصلی در استفاده مؤثر از داده‌ها، چالش‌های فرهنگی است. سازمان‌ها باید داده‌ها را به‌عنوان محصولی ارزشمند ببینند که قابلیت توسعه و به‌روزرسانی دارد. او افزود: «داده‌های باکیفیت و قابل اعتماد می‌توانند دارایی ارزشمندی برای کسب‌وکارها باشند و در تصمیم‌گیری‌ها نقشی کلیدی ایفا کنند.»

سند حکمرانی داده و نقش آن در توسعه

محمدرضا رسولی، مدیر پروژه تدوین سند حکمرانی داده کشور، این سند را ابزاری برای شفاف‌سازی و تسهیل مسیر تحول دیجیتال دانست. او گفت: «این سند با هدف جلوگیری از سوءاستفاده از داده‌ها و کاهش محدودیت‌های غیرضروری تدوین شده است. همچنین، سیاست‌گذاری دقیق در آن می‌تواند امکان اشتراک‌گذاری امن و مؤثر داده‌ها را فراهم کند.»

رسولی بر اهمیت طبقه‌بندی داده‌ها بر اساس سطح دسترسی تأکید کرد و گفت: «این سند زیست‌بومی جامع از داده‌های ملی ایجاد می‌کند که چالش‌ها را شفاف کرده و نیازهای دقیق کارشناسان را مشخص می‌کند.» او افزود که با تنظیم این سند، قوانین مالکیت معنوی و ملاحظات اخلاقی در فناوری‌هایی چون هوش مصنوعی به‌طور شفاف‌تر اجرا خواهند شد.

مشکلات فعلی و راه‌حل‌های پیشنهادی

رسولی همچنین به مشکلات موجود مانند پراکندگی داده‌ها و نبود پلتفرم‌های یکپارچه در سازمان‌ها اشاره کرد. او گفت: «سازمان‌ها هنوز به‌صورت سیلووار عمل می‌کنند و حتی داده‌ها را بین دپارتمان‌های داخلی خود به اشتراک نمی‌گذارند.» او سند حکمرانی داده را راه‌حلی برای تضمین کیفیت، صحت و یکپارچگی داده‌ها دانست و تأکید کرد که این سند با در نظر گرفتن چالش‌های بومی و الگوبرداری از نمونه‌های بین‌المللی تدوین شده است.

در این نشست، تأکید شد که داده‌ها قلب تپنده تحول دیجیتال و کلید توسعه هوش مصنوعی هستند. حکمرانی داده، تنظیم‌گری شفاف و ارتقای دانش استفاده از داده‌ها، عناصر کلیدی برای ایجاد زیرساخت‌های قوی و توسعه فناوری‌های نوین در کشور هستند. این اقدامات نه‌تنها مشکلات موجود را کاهش می‌دهند، بلکه مسیر را برای تحولات بنیادین در اقتصاد دیجیتال و هوش مصنوعی هموار می‌کنند.