رستاخیز فناوری در چین!

نشست سالانه کنگره ملی خلق چین (NPC) 2025 تحت تأثیر رشد خیره‌کننده هوش مصنوعی، تغییر رویکرد دولت به بخش فناوری و موفقیت استارت‌آپ‌هایی همچون دیپ‌سیک برگزار شد.

این تحولات، چشم‌انداز اقتصادی چین را دگرگون کرده و سرمایه‌گذاران را به آینده‌ای روشن‌تر امیدوار کرده است.

هوش مصنوعی، محور نشست سالانه چین

نشست سالانه کنگره ملی خلق چین که معمولاً تحت‌الشعاع رکود اقتصادی و نگرانی‌های مالی برگزار می‌شد، امسال حال‌وهوای متفاوتی داشت. به لطف پیشرفت‌های چشمگیر استارت‌آپ دیپ‌سیک در توسعه هوش مصنوعی، فضای این نشست پر از خوش‌بینی و تحرک تازه بود. سرمایه‌گذاران، سیاست‌گذاران و مدیران ارشد با هیجان درباره فرصت‌های جدید در صنعت فناوری بحث کردند و نتیجه آن، رشد ۴.۳ درصدی شاخص MSCI چین شد که بهترین عملکرد این شاخص از سال ۲۰۱۸ تاکنون محسوب می‌شود.

این تغییر مثبت، نشانه‌ای از تحول نگرش دولت چین به فناوری نیز هست. شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، که در سال‌های گذشته سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ای علیه شرکت‌های بزرگ فناوری داشت، این بار به نشانه دوستی با مدیران ارشد این صنعت، از جمله جک ما (بنیان‌گذار علی‌بابا) دیدار کرد.

رقابت شدید استان‌های چین برای پیشتازی در هوش مصنوعی

یکی از نکات برجسته نشست امسال، رقابت استان‌های مختلف چین برای تبدیل‌شدن به قطب‌های توسعه هوش مصنوعی بود. نمایندگان مجلس پیشنهادهای متعددی برای گسترش آموزش، تحقیقات و تنظیم مقررات هوش مصنوعی ارائه کردند.

دولت‌های محلی نیز بیکار نماندند؛ پکن و شنژن هر کدام صندوقی ۱۰ میلیارد یوانی برای حمایت از هوش مصنوعی و رباتیک تاسیس کردند. گوانگ‌دونگ، که میزبان کلان‌شهر صنعتی شنزن است، برنامه‌های یارانه‌ای جدیدی را برای این بخش در نظر گرفته است. ووهان نیز قصد دارد سرمایه‌گذاری گسترده‌ای را در هوش مصنوعی بهداشت، آموزش و حقوقی انجام دهد.

دیپ‌سیک؛ استارت‌آپی که صنعت هوش مصنوعی چین را متحول کرد

در میان این رقابت‌ها، دیپ‌سیک به‌عنوان یک بازیگر اصلی مطرح شده است. این استارت‌آپ مدلی پیشرفته از هوش مصنوعی را با هزینه‌ای بسیار کمتر از مدل‌های مشابه غربی توسعه داده است. این موفقیت، موجی از سرمایه‌گذاری در بازارهای سهام چین و هنگ‌کنگ ایجاد کرده است.

علاوه بر دیپ‌سیک، یک استارت‌آپ کمتر شناخته‌شده دیگر نیز با توسعه “Manus AI”، قابلیت‌های عاملیت هوش مصنوعی را به سطحی جدید رسانده است. عاملیت‌های هوش مصنوعی، قادرند وظایف پیچیده دنیای واقعی را به‌صورت مستقل انجام دهند، و چین در این حوزه نیز گام‌های بلندی برداشته است.

تغییر رویکرد دولت؛ از سرکوب فناوری تا حمایت از نوآوری

از سال ۲۰۲۰، بخش فناوری چین با فشارهای دولتی و سرکوب‌های شدید مواجه بود. دولت با وضع قوانین سخت‌گیرانه و اعمال محدودیت‌های مالی، مانع رشد غول‌های فناوری مانند علی‌بابا و تنسنت شد. اما امسال، نشست کنگره ملی خلق چین نشانه‌ای از تغییر این رویکرد است.

ژنگ شانجی، رئیس کمیسیون توسعه و اصلاحات ملی چین، از تاسیس یک صندوق راهبردی یک هزار میلیارد یوانی (۱۳۸ میلیارد دلاری) برای حمایت از استارت‌آپ‌های فناوری خبر داد.

یوان جیا جون، دبیر حزب کمونیست شهر چونگ‌چینگ، در نشستی با ۲۰۰ خبرنگار اعلام کرد که این شهر برنامه‌ای گسترده برای توسعه خودروهای متصل، تجهیزات هوشمند و مواد جدید با استفاده از هوش مصنوعی دارد. وی همچنین از سیستم هوش مصنوعی جامع “AI+” که قرار است در این شهر پیاده‌سازی شود، خبر داد.

چالش‌های پیش روی هوش مصنوعی چین

با وجود این پیشرفت‌ها، برخی تحلیلگران نسبت به چالش‌های پیش روی چین در صنعت هوش مصنوعی هشدار داده‌اند. نشریه رسمی استان جیانگسو اخیراً در سه مقاله مجزا، دلایل عقب‌ماندگی این استان در مقایسه با ژجیانگ را بررسی کرده است.

ژجیانگ، به‌ویژه شهر هانگژو، به‌دلیل مقررات کمتر مداخله‌جویانه و فضای بازتر برای شرکت‌های نوآور، به قطب اصلی رشد هوش مصنوعی در چین تبدیل شده است. این موضوع در نشست کنگره ملی خلق نیز مطرح شد، جایی که جوو تونگیو، نماینده مجلس و معاون فدراسیون صنعت و تجارت شانگهای، نسبت به موانع پنهان برای شرکت‌های خصوصی هشدار داد.

وی همچنین تأکید کرد که ۸۰ درصد از شرکت‌های کوچک و متوسط فناوری، به دلیل کمبود دارایی‌های فیزیکی، در دریافت وام‌های بانکی مشکل دارند. او پیشنهاد کرد که داده‌های عملیاتی این شرکت‌ها به‌عنوان وثیقه بانکی مورد استفاده قرار گیرد.

چین و تلاش برای تثبیت جایگاه در هوش مصنوعی جهانی

در حالی که واشنگتن و پکن درگیر جنگ تجاری و محدودیت‌های فناوری هستند، چین در تلاش است که با سرمایه‌گذاری گسترده، جایگاه خود را در عرصه جهانی هوش مصنوعی تثبیت کند.

در دهه گذشته، مدل توسعه چین در صنعت انرژی خورشیدی و خودروهای الکتریکی نشان داد که سیاست‌های حمایتی دولت می‌تواند این کشور را به رهبر جهانی در صنایع نوین تبدیل کند. اکنون، هوش مصنوعی میدان جدید رقابت است، و سرمایه‌گذاری‌های دولتی در کنار تغییر نگرش حاکمیت به فناوری‌های نوین، می‌تواند چین را به رقیبی جدی‌تر برای آمریکا و اروپا تبدیل کند.

با این حال، آیا دولت چین خواهد توانست تعادل میان مقررات‌گذاری و نوآوری را حفظ کند؟ یا رویکردهای متمرکز و هدایت‌شده همچنان مانعی بر سر رشد سریع این صنعت خواهند بود؟ زمان پاسخ این سوال را خواهد داد.