«سرمایه‌گذاری خارجی لوازم خانگی به قصد صادرات یک دروغ بزرگ است»

لیلا ابوالفتحی

حمیدرضا غزنوی، سخنگوی انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی می‌گوید که سرمایه‌گذار خارجی به بهانه صادرات وارد کشور می‌شوند اما یک کالا هم صادر نمی‌کنند. او ادعای صادرات سرمایه‌‌گذاران خارجی لوازم خانگی را «عوام‌فریبی و دروغ بزرگ» توصیف کرد.

چند سالی است که بحث‌های مرتبط با  تولید و بازار لوازم خانگی دچار چالش‌های بر سر زبان‌ها افتاده است که   مهم‌ترین موارد آن ایجاد انحصار داخلی در تولید، ممنوعیت واردات، مبارزه با قاچاق، قیمت‌گذاری دستوری، قیمت بالا و کیفیت پایین تولید داخلی است. سخنگوی انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی در نشست خبری دیروز خود به پرسش‌های خبرنگاران در این موارد پاسخ داد.

آمادگی صنعت لوازم خانگی برای رقابت

حمیدرضا غزنوی با اعلام آمادگی تولیدکنندگان داخلی برای رقابت با تولیدکنندگان خارجی اظهار کرد: انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی ایران از ورود سرمایه‌گذار خارجی به صنعت لوازم خانگی مشروط به انتقال تکنولوژی به کشور استقبال خواهد کرد.

او تصریح کرد: انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی نه به دنبال انحصارگرایی و نه به دنبال بستن مرزهای اقتصادی کشور برای ورود رقبای خارجی است، بلکه به دنبال جذب سرمایه خارجی همراه با ورود تکنولوژی و جلوگیری از خروج ارز از کشور است.

برای ورود سرمایه‌گذاری خارجی نیازمند یک استراتژی مناسب هستیم زیرا در بسیاری از کشورهای پیشرفته نیز شرایطی برای اینگونه فعالیت‌های اقتصادی اعلام شده است.

غزنوی ادامه داد: سرمایه‌گذاری در حوزه‌هایی که کشور درآن صنعت به خودکفایی رسیده و ظرفیت‌های داخلی شکل گرفته است توجیه چندانی ندارد و باید از سرمایه‌گذاری‌های خارجی در بخش‌هایی که کمبود تکنولوژی و کمبود توان داخلی وجود دارد استفاده کرد.

لزوم تغییر رویکرد جذب سرمایه

سخنگوی انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی تصریح کرد: متاسفانه جذب سرمایه‌گذاری در کشور بیشتر جنبه مالی دارد و باید با تغییر رویکرد به سمت ورود تکنولوژی گام برداشته شود زیرا سرمایه‌گذاری در بخش‌هایی که توان داخلی شکل گرفته باعث تضعیف بخش‌های داخلی خواهد شد.

به گفته او سیاست‌گذاری اقتصادی در کشور باید به گونه‌ای باشد که موجب صیانت از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در کشور باشد.

غزنوی گفت: از سال ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۶ حدود ۹۷۲ شرکت خارجی در زمان اوج رابطه با آمریکا وارد کشور شدند که از این تعداد  ۳۷۱ شرکت در زمینه واسطه‌گری و بیمه،۲۵۱ شرکت در زمینه بازرگانی و هتل‌داری و ۲۰۶ شرکت در حوزه صنعت فعال بوده است. این آمار نشان می‌دهد که حتی در زمان نبود تنش‌های سیاسی شرکتی در زمینه انتقال صنعت و تکنولوژی در کشور فعال نبودند.

او افزود: از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۶ حدود ۱۲۸۰ میلیارد دلار درآمد صادراتی داشته‌ایم. سه برابر قرارداد کنونی با چین است از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ حدود ۴۷۱ دلار درآمد ارزی داشته و این رقم در زمان دفاع هشت ساله ۱۲۰ میلیارد دلار بود که این ارقام نحوه مدیریت منابع را به خوبی نشان داده است.

منافع ملی صدر اولویت جذب سرمایه

غزنوی در ادامه بیان کرد: در موضوع سرمایه‌گذاری خارجی باید به گونه‌ای عمل کنیم که منافع ملی در اولویت باشد اما متاسفانه به دلیل مشکلات برجام تنها دغدغه برخی از مدیران ورود سرمایه به کشور است و سرمایه‌گذار خارجی به بهانه صادرات وارد کشور می‌شوند بدون حتی صادرات یک محصول.

سخنگوی انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی تصریح کرد: ورود برندهای خارجی به بهانه صادرات، تنها عوام‌فریبی بود و امروزه به دلیل هزینه های لجستیک و اوضاع سیاسی، تولید در ایران و صادرات آن توجیه چندانی ندارد.

او افزود: الگوی سرمایه‌گذاری و صادرات حتی در کشورهای همسایه که هزینه تولید آنها کمتر از ایران است اجرا نخواهد شد و باید برای سرمایه‌گذاری در صنعت لوازم خانگی استراتژی مشخصی تعریف شود.

الگوبرداری از کشورهای پیشران جذب سرمایه

غزنوی ادامه داد: با توجه به ظرفیت‌های داخلی، سرمایه‌گذاری در صنعت لوازم خانگی باید محدود به تولید برخی از قطعات شود و تجربه فعالیت گذشته این شرکت‌ها در زمان پیش از تحریم نشان می‌دهد که آن‌ها هیچ سرمایه‌گذاری در کشور انجام نداده و با اولین تحریم به راحتی کشور را ترک کردند.

سخنگوی انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی تصریح کرد: الگوی توسعه صنعتی در کشورهایی مانند کره جنوبی به این شکل بوده است که آنها تنها به سرمایه‌گذاری در تولید قطعات مجوز دادند و این قطعات به دسته قطعاتی با هزینه‌های بالا و یا تکنولوژی پیشرفته محدود است.

غزنوی بیان کرد: سرمایه‌گذاری در بخش تولید قطعات به دلیل مواد اولیه مناسب و نیروی متخصص داخلی می‌تواند از لحاظ اقتصادی صرفه خود را داشته باشد و به دلیل موقعیت جغرافیایی و کاهش هزینه حمل و نقل آن برای صادرات به کشورهای همسایه شرایط بهتری را داشته باشد همچنین کشور را در مقابله با تحریم مقاوم‌تر خواهد کرد.

سخنگوی انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی تصریح کرد: با توجه به پیشرفت‌های علمی توسعه صنعت قطعه‌سازی حضور شرکت‌های خارجی می‌تواند جریان انتقال تکنولوژی‌های جدید را به کشور هموار کند.

او افزود: تولید یک کمپرسور یخچال نیاز به فناوری خاصی ندارد اما با در نظر گرفتن مقیاس اقتصادی و نیاز کشور، به ۲تا ۳ میلیون موتور یخچال است و سرمایه‌گذاری برای صنعتگر ایرانی در این زمینه توجیه چندانی ندارد اما حضور سرمایه‌گذار خارجی برای تولید قطعات در داخل کشور و صادرات آن برای کشور مفیدتر است.

تبیین نیاز بازار و ظرفیت تولید

غزنوی بیان کرد: جذب سرمایه‌گذاری خارجی نباید بهینه‌سازی بنگاه‌های اقتصادی را از بین ببرد و با توجه به رسیدن شرکت‌های داخلی به مقیاس تولید و کاهش هزینه‌های آن شرایط برای رقابت شرکت‌های ایرانی فراهم شده است و این ظرفیت نوپا نباید تحت تاثیر سرمایه‌گذاری های خارجی از بین برود.

سخنگوی انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی تصریح کرد: یک ماه پیش شورای سیاست‌گذاری لوازم خانگی در وزارت صمت با حضور ۵ انجمن شکل گرفت و مدیرکل صنایع فلزی و برق وزارت صمت به عنوان دبیر این شورا تعیین شد. مقرر شده یک تیم تحقیقاتی از انجمن لوازم خانگی ایران برای تبیین نیاز بازار و ظرفیت تولید کشور در بازه زمانی ۵ تا ۱۰ سال آینده را بررسی کند و متناسب با آن سرمایه‌گذاری را مشخص خواهد کرد.

به دنبال تضعیف جایگاه تولیدکنندگان هستند

او درباره انحصارطلبی در این صنعت گفت: انحصار در صنعت زمانی شکل خواهد گرفت که تعداد تولیدکنندگان در بازار کم باشد. اکنون تعداد تولیدکنندگان لوازم خانگی در کشور به ۱۵۰۰ واحد صنعتی می‌رسد و رقابت فشرده‌ای میان آنها حکم‌فرماست و این رقابت به منظور افزایش سهم و صادرات محصول خود به کشورهای دیگر نیازمند افزایش کیفیت محصول است و در نهایت مصرف‌کننده از آن ذی‌نفع خواهد شد.

غزنوی بیان کرد: متاسفانه فضای منفی برای تولیدات داخلی شکل گرفته است و برخی با شایعاتی مبنی بر افزایش ۳۰۰درصدی محصولات داخلی به دنبال تضعیف جایگاه تولیدکنندگان داخلی هستند.

سخنگوی انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی تصریح کرد: شایعاتی دیگر که برای لطمه زدن به تولیدکنندگان داخلی شکل گرفته این است که قیمت لوازم خارجی به نسبت کالاهای ایرانی ارزان‌تر است در حالی که با مقایسه کالای داخلی و ارزانترین قیمت کالای ارائه شده در بازار هند می‌توان به نزدیک بودن قیمت‌ها پی برد و حتی در برخی از اقلام کالای ایرانی ارزان‌تر تمام شده است. این مقایسه قیمتی بر اساس ویژگی‌های مشخص و یکسان در نظر گرفته شده است.

او افزود: برآوردهای صورت گرفته از نیاز بازار به یخچال ساید‌بای‌ساید، ماشین لباسشویی، اجاق گاز و تلویزیون حدود ۷ میلیون تا ۸ میلیون دستگاه است که در سال ۹۹ با رشد ۸۷ درصدی حدود ۶ میلیون دستگاه تولید شد و مابقی آن از طریق قاچاق تامین می‌شود و در صورت حمایت از تولید و جلوگیری از قاچاق بخش‌های داخلی توان تامین نیاز بازار را دارند و پس از آن می‌توانند به بازارهای صادراتی نیز فکر کنند.

سخنگوی انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی تصریح کرد: بازار کشور حدود ۶ میلیارد دلار ظرفیت دارد که حدود ۲میلیارد دلار آن از سوی اجناس قاچاق تامین می‌شود و این بخش از بازار تحت عنوان کالاهای نیمه‌ساخته نیز در گذشته از سوی شرکت‌های خارجی نیز مورد سوءاستفاده قرار گرفته بود.

مرزبندی ضعیف اقتصادی

او افزود: بازار ایران برای برخی از برندهای معتبر، بازار مهمی در جهان است که به راحتی از آن دست نخواهند کشید و به دلیل مرزبندی ضعیف اقتصادی، کالاهای قاچاق فراوانی به کشور وارد می‌شود.

غزنوی در پاسخ به آزادی واردات رسمی بیان کرد: استفاده از واردات رسمی برای جلوگیری از قاچاق پیشنهاد مناسبی نیست و در نهایت منجر به تخریب ظرفیت تولید در کشور می‌شود. شرکت‌های تولیدکننده لوازم خانگی می‌توانند با استانداردهای روز خود را با شرایط جغرافیای متفاوت تنظیم کنند.

او افزود: متاسفانه برخی از سیاستگذاری‌های غلط اقتصادی باعث ورود کالای قاچاق به کشور شده است و می‌توان به راحتی بسیاری از این کالاهای قاچاق را در بازار به شکل رسمی تهیه کرد.

غزنوی ادامه داد: به دلیل اینکه در بخش لوازم خانگی تامین مواد اولیه به صورت قیمت‌های جهانی و دریافت نکردن حمایت‌های دولتی فعالیت می‌کند، این صنعت مشمول قیمت‌گذاری نخواهد شد با وجود این برخی از قوانین و دستگاههای نظارتی بر نحوه قیمت‌گذاری این محصولات پیش از ورود به سامانه ۱۲۴ نظارت کافی را دارند.

سخنگوی انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی درباره تبلیغات گفت: شرکت‌های خارجی برای توسعه فعالیت‌های خود در بازار ایران، اقدام به تهیه سریال و تبلیغات سنگین در این بخش کردند در حالی‌که این موضوع در کشورهای دیگر چارچوب خاص خود را دارد به گونه‌ای که هزینه تبلیغات برای کالای کره‌ای‌ها در آمریکا چندین برابر کالاهای آمریکایی است در حالی که این رقم برای کالاهای ایرانی و خارجی هیچ تفاوتی ندارد.

او افزود: قیمت محصولات و کالاهای داخلی به نسبت افزایش سایر عوامل تولید بالا نرفته است در حالی که دستمزد نیروی انسانی حدود ۳۹درصد و قیمت ارز به طور میانگین ۷ برابر شده است، از سوی دیگر با شروع بیماری کرونا و رعایت پروتکل‌های بهداشتی هزینه‌های آن برای مجموعه نیز افزایش یافته است.

غزنوی بیان کرد: با فروکش کردن بیماری کرونا و ساخت واکسن این بیماری، میزان تقاضا برای خرید مواد اولیه افزایش محسوسی داشته است و این موضوع سبب بالا رفتن قیمت این مواد در بازارهای جهانی شده است.

ارائه تسهیلات بانکی برای خرید

سخنگوی انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی تصریح کرد: ارائه تسهیلات بانکی برای خرید لوازم خانگی ایرانی به دلیل برخی از نوسانات در بازار خودرو با مشکلاتی مواجه شد اما با توجه به نرخ تورم و میزان سود دریافتی خرید این محصولات از طریق تسهیلات بانکی توجیه اقتصادی دارد و میزان استقبال از این بخش افزایش یافته است.

غزنوی بیان کرد: سهم کالای ایرانی از بازار لوازم خانگی به ۸۰درصد رسیده است. در زمان پیش از تحریم نیز استقبال مناسبی از کالای ایرانی وجود داشته است.

سخنگوی انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی تصریح کرد: کشور در بازار صنعت دو راه پیش رو دارد یا باید صنعتی شود و یا مصرف‌گرا که به دلیل برخی از مشکلات در بازار خودرو اوضاع برای صنعتی شدن فراهم نیست اما در بخش لوازم خانگی شرایط برای آن مهیا است و باید با اقدامات مناسب از سوی همه دستگاه‌های اجرایی و مردمی روند را به سمت توسعه صنعت لوازم خانگی فراهم کرد.