سکه‌پاشی تعادل‌ساز!

مریم غدیرپور

در پی آغاز تحویل فیزیکی بیش از ۴۶۰ هزار قطعه انواع سکه پیش‌فروش‌شده از سوی بانک مرکزی، نشانه‌های روشنی از کاهش فشار تقاضا و تعدیل انتظارات تورمی در بازار طلا نمایان شده است.

این حجم قابل توجه از سکه که از دیروز یکشنبه ۳۰ آذرماه از طریق شعب بانک ملی ایران در حال توزیع است، عملاً به‌منزله یک سکه‌پاشی هدفمند از سوی سیاست‌گذار پولی تلقی می‌شود؛ اقدامی که با افزایش عرضه واقعی، توازن بازار را به نفع مصرف‌کننده تغییر داده است.

در شرایطی که طی ماه‌های گذشته قیمت طلا و سکه تحت تأثیر انتظارات تورمی، نوسانات ارزی و کمبود عرضه با شیب صعودی حرکت می‌کرد، ورود همزمان صدها هزار قطعه سکه به بازار، سیگنال روشنی از کنترل فعال بازار از سوی بانک مرکزی مخابره کرده است. تجربه بازار نشان می‌دهد که افزایش عرضه فیزیکی، به‌ویژه در سررسیدهای بزرگ پیش‌فروش، منجر به کاهش حباب سکه و افت قیمت‌های هیجانی می‌شود.

در صورت تداوم ثبات در نرخ ارز و عدم رشد محسوس اونس جهانی، انتظار می‌رود قیمت‌ها در کوتاه‌مدت در همین سطوح یا با نوسانات محدود باقی بماند

از سوی دیگر، محدود بودن هزینه تحویل و اعمال هزینه انبارداری، متقاضیان را به دریافت به‌موقع سکه تشویق کرده و احتمال ماندگاری سکه‌ها در خزانه را کاهش می‌دهد؛ موضوعی که خود به تسریع گردش عرضه کمک می‌کند.

مجموعه این عوامل باعث شده است تا بازار طلا در روزهای اخیر وارد فاز نزولی و اصلاح قیمتی شود؛ روندی که در صورت تداوم سیاست‌های عرضه‌محور بانک مرکزی، می‌تواند به ثبات پایدارتر در بازار طلا و سکه منجر شود.

کاهش قیمت طلا در گرو چند عامل

محمد کشتی‌آرای، فعال صنف طلا، در گفت‌وگو با عصر اقتصاد با اشاره به کاهش قیمت‌ها در بازار طلا گفت:

بازار طلا تحت‌تأثیر چند عامل همزمان با روند کاهشی همراه شد. از یک‌سو، کاهش قیمت اونس جهانی طلا و از سوی دیگر، تحویل سکه‌های فیزیکی به خریداران باعث افزایش عرضه در بازار شده است. این موضوع به شکل طبیعی موجب تعدیل قیمت‌ها شده و هیجانات هفته‌های گذشته را تا حدی فرو نشانده است.

وی افزود: با آغاز تحویل سکه‌های فیزیکی، بخشی از تقاضای سرمایه‌ای که پیش‌تر به‌صورت انتظاری در بازار وجود داشت، تخلیه شده و همین مسئله فشار کاهشی بر قیمت طلا و سکه وارد کرده است. کاهش حدود نیم‌درصدی قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز در همین چارچوب قابل تحلیل است.

کشتی‌آرای تاکید کرد: در صورت تداوم ثبات در نرخ ارز و عدم رشد محسوس اونس جهانی، انتظار می‌رود قیمت‌ها در کوتاه‌مدت در همین سطوح یا با نوسانات محدود باقی بماند.

عواقب خرید شتاب زده

این فعال صنف طلا، بااشاره به رفتار اخیر خریداران در بازار طلا و سکه اظهار کرد: بخشی از افرادی که پیش از آغاز تحویل سکه‌های عرضه‌شده اقدام به خرید طلا و سکه در بازار آزاد کردند، با نوعی شتاب‌زدگی و بدون توجه به شرایط قابل پیش‌بینی بازار وارد معامله شدند. این در حالی بود که از قبل مشخص شده بود با شروع عرضه و تحویل فیزیکی سکه، حجم عرضه افزایش می‌یابد و همین موضوع می‌تواند قیمت‌ها را با اصلاح همراه کند.

در شرایط فعلی، قیمت‌ها به سمت تخلیه حباب‌های کاذب حرکت کرده و بازار در حال رسیدن به تعادل نسبی است

وی افزود: در مقاطع مشابه گذشته هم تجربه نشان داده هر زمان عرضه فیزیکی سکه افزایش پیدا می‌کند، بخش قابل‌توجهی از تقاضای هیجانی فروکش می‌کند و حباب قیمتی که عمدتا ناشی از انتظارات تورمی کوتاه‌مدت است، به‌تدریج تخلیه می‌شود. بنابراین کاهش اخیر قیمت طلا و سکه موضوعی غیرمنتظره نبوده و تا حد زیادی قابل پیش‌بینی بود.

عجولان به اصلاح قیمت خوردند

کشتی‌آرای تاکید کرد: بازار طلا ذاتا بازاری تحلیلی است و تصمیم‌گیری عجولانه، بدون توجه به متغیرهای عرضه و تقاضا، معمولاً به زیان خریداران تمام می‌شود. کسانی که صرفا بر اساس فضای روانی بازار اقدام به خرید کردند، اکنون با اصلاح قیمت‌ها مواجه شده‌اند.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: در شرایط فعلی، قیمت‌ها به سمت تخلیه حباب‌های کاذب حرکت کرده و بازار در حال رسیدن به تعادل نسبی است. بنابراین توصیه می‌شود فعالان بازار از رفتارهای هیجانی پرهیز کرده و با نگاه میان‌مدت و مبتنی بر واقعیت‌های اقتصادی تصمیم‌گیری کنند.

این فعال صنف طلا در ادامه تصریح کرد: بازاراکنون و به دنبال سکه پاشی، شاهد کاهش یکپارچه قیمت‌ها در تمامی قطعات و عیارها بود؛ کاهشی که این ‌بار هم در واکنش به افت طلای جهانی، و همچنین عمدتا تحت تاثیر عقب‌نشینی قیمت دلار آزاد رقم خورد.

این افت قیمتی در شرایطی رخ داده که بازارهای جهانی طلا در روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل بوده‌اند و اونس جهانی در آخرین معاملات خود در روز جمعه، با افزایش ۱۱ دلاری موفق شد تا سطح ۴۳۴۲ دلار صعود کند؛ سطحی که نشان‌دهنده تداوم انتظارات تورمی و جذابیت طلا در بازارهای بین‌المللی است.

با این حال، در بازار داخلی عامل تعیین‌کننده روند قیمت‌ها، نوسان شدید دلار بازار غیررسمی و آزاد بوده است. دلار که طی یک ماه گذشته با افزایش حدود ۲۵ هزار تومانی حتی موفق به فتح کانال ۱۳۲ هزار تومان شده بود، همچنین بازار طلا، درمعاملات روز شنبه و همزمان با تحویل فیریکی سکه توسط مرکز مبادله با کاهش هماهنگ قیمت‌ها و ثبت نوسان قابل‌توجه همراه بود؛ امری که نشان می‌دهد بازار وارد فاز اصلاح پس از هیجانات افزایشی هفته‌های قبل شده است.

کلام آخر

بازار طلا در معاملات آغاز هفته با کاهش همزمان قیمت‌ها نشان داد که وارد مرحله اصلاح پس از رشدهای هیجانی هفته‌های گذشته شده است. افت قیمت اونس جهانی، ثبات نسبی نرخ ارز و به‌ویژه افزایش عرضه ناشی از تحویل سکه‌های فیزیکی، از مهم‌ترین عوامل تعدیل قیمت‌ها در بازار داخلی به شمار می‌رود. تخلیه تدریجی حباب‌های قیمتی، موجب شده رفتار معامله‌گران محتاط‌تر شود و تقاضای سفته‌بازانه تا حد زیادی کاهش یابد.

در کوتاه‌مدت، انتظار می‌رود بازار طلا در ایران با نوسانات محدود و تمایل به ثبات همراه باشد؛ مگر آنکه شوک جدیدی از سمت نرخ ارز یا تحولات سیاسی و اقتصادی بین‌المللی رخ دهد.

با این حال، در افق میان‌مدت، طلا همچنان به‌عنوان یک دارایی پوشش‌دهنده تورم و ریسک‌های سیستماتیک، جایگاه خود را حفظ خواهد کرد. مسیر آینده بازار بیش از هر عامل دیگری به روند نرخ ارز، سیاست‌های پولی و وضعیت انتظارات تورمی وابسته است و تصمیم‌گیری آگاهانه می‌تواند ریسک فعالان بازار را کاهش دهد.