سیستان و بلوچستان؛ فریاد زیر آب

اکرم رضائی نژاد

نزدیک به دو هفته است که روستاها و شهرستان های استان سیستان و بلوچستان گرفتار سیل شده اند به طوری که برخی روستاها همچنان در محاصره آب هستند و امدادرسانیِ قطره ‌چکانی و ناهماهنگ نتوانسته درمانی برای فریادهای مردمان در آب مانده این استان محروم باشد.

این در حالیست که سازمان هواشناسی از بارش ۴ روزه برف و باران در برخی مناطق کشور از جمله استان سیستان و بلوچستان طی روزهای آینده خبر داده و نسبت به سرریز شدن آب سدها طی بارندگی‌های پیش‌رو هشدار سطح نارنجی صادر کرده است.

عصراقتصاد- طبق پیش بینی سازمان هواشناسی، بیشینه بارش امروز (شنبه) برای جنوب سیستان و بلوچستان و شرق هرمزگان و روز یکشنبه برای جنوب سیستان و بلوچستان خواهد بود و اختلال در ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای، ریلی و هوایی، وقوع صاعقه، سرریز شدن سدها، احتمال قطعی برق به‌ویژه در نواحی روستایی و خسارت به سازه‌های موقت، ماشین‌آلات و محصولات کشاورزی از مخاطرات عنوان شده است.

از هفتم اسفند همزمان با شروع بارندگی‌ها در جنوب و شرق کشور سیل در استان سیستان و بلوچستان جاری شد و مردم را با مشکلات متعددی روبرو کرد که همچنان ادامه دارد. از بین رفتن راه دسترسی، آبگرفتگی منازل مردم، عدم امداد رسانی بموقع، کمبود آب آشامیدنی و غذا، از بین رفتن اراضی کشاورزی، سرمای هوا برخی از مشکلات پیش روی مردم است. در بیش از ۲۰۰ روستا، زمین‌های کشاورزی کامل تخریب شده‌اند؛ آب‌بندها از میان رفته‌اند؛ چاه‌های مزارع خراب شده‌اند و دام‌ها جان باخته‌اند. در این میان مسئولین استانی و کشوری نیز طی چند روز اخیر بازدیدهایی از منطقه داشته اند و برخی امداد رسانی ها شکل گرفته ولی هنوز کافی نیست و مردم دچار مشکلات زیادی هستند.

امدادرسانی ها ادامه دارد

به گفته سید مهدی سجادی، رییس جمعیت هلال احمر سیستان و بلوچستان، تا روزپنجشنبه، بیش از ۱۹ هزار نفر در ۴۴۸ روستای متأثر از سیلاب سیستان و بلوچستان امدادرسانی شدند. از ابتدای شروع سیلاب در جنوب استان هزار و ۴۸۹ نفر روز در قالب ۲۸۹ تیم امدادی به این منطقه اعزام و خدمات امدادی را در ۴۴۸ روستای استان با استفاده از ۲۲۹ دستگاه خودرو امدادی شروع کردند. همچنین ۱۰۲ نفر حادثه دیده که در سیلاب گیر افتاده بودند عملیات رهاسازی آن‌ها توسط جمعیت هلال احمر انجام و به مراکز درمانی انتقال داده شدند.

همچنین در این مدت ۳۵ سورتی پرواز توسط بالگردهای جمعیت هلال احمر استان برای امداد رسانی به افراد در مناطقی که در محاصره سیلاب بود، انجام شد.

سجادی از توزیع ۷۰۰ چادر امدادی، ۶۰۰ تخته موکت، سه هزار و ۵۰۰ تخته پتو، ۶ هزار و ۵۰۰ کیلوگرم نایلون، ۳۰۰ شعله والور، بیش از ۱۰ هزار سبد غذایی و معیشتی به عنوان بخشی از خدمات جمعیت هلال احمر سیستان و بلوچستان در مناطق سیل زده برای افراد حادثه دیده یاد کرد.

به گفته وی در حال حاضر ۲۸ محموله امدادی به دست هلال احمر سیستان و بلوچستان رسیده است و در صورتی‌ که در روزهای آینده مشکلی در این منطقه به وجود بیاید نیروهای هلال احمر برای خدمات رسانی به مردم در آماده باش کامل هستند.

علاوه بر نیروهای جمعیت هلال‌احمر استان نیروهای هلال‌احمر استان های خراسان شمالی، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، یزد، کرمان و بوشهر برای کمک به حادثه دیدگان به منطقه اعزام شده اند.

عملیات برق‌رسانی و آبرسانی به روستاهای سیل زده انجام شده است

علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو نیز در سفر به استان سیستان و بلوچستان درباره آخرین وضعیت مناطق سیل زده جنوب استان سیستان و بلوچستان گفت: در مناطق سیل‌زده جنوب استان در یک بازه زمانی بسیار کوتاه بارش‌های سنگینی رخ داد و در برخی نقاط میزان بارش به بیش از ۲۸۰ میلی‌متر رسید که این بارش‌ها سبب شد تا حجم وسیعی از آب در رودخانه‌ها و نهرها رها شود. اما وجود سدهای بزرگ با ذخیره مناسب در منطقه مانند سد کهیر، سد زیردان، سد خیرآباد و سد پیشین سبب شد تا ضمن مهار بخش قابل توجهی از سیلاب‌ها بحران پیش آمده بدون خسارت جانی و با حداقل خسارت‌های مالی سپری شود.

محرابیان بیان کرد: در بخش برق، عملیات برق رسانی به تمام روستاهای فاقد برق اجرایی شده و در حوضه آبرسانی نیز شبکه آب بخش قابل توجهی از روستاها پایدار شده است.

وی ادامه داد: در حوزه راه‌ها، پل‌ها و ابنیه فنی در برخی نقاط همچنان مشکلاتی وجود دارد که امیدواریم با مدیریت خوب همکارانمان در وزارت راه و شهرسازی شاهد مرتفع شدن این مشکلات در روزهای آینده باشیم.

آماده باش ۵۰ اکیپ راهداری و ۳۴۰ راهدار در جنوب سیستان و بلوچستان

همچنین شهرام مبارکی، مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده ای جنوب سیستان و بلوچستان می گوید: با دریافت هشدار سطح نارنجی هواشناسی مبنی بر احتمال بارندگی شدید و سیلاب، تمامی اکیپ های راهداری در این منطقه به حالت آماده باش کامل درآمده اند. با توجه به تجربه مدیریت سیل در جنوب استان، در حال حاضر با تمام توان لجستیکی و اعزام ماشین آلات سنگین به شهرستان‌ها بر اساس اولویت‌های مورد نظر طبق اهمیت راهها، در حوزه راهداری برای مقابله با بحران احتمالی آمادگی لازم را داریم. راهداران پرتلاش استان با تمام توان در حال آماده‌باش و گشت‌زنی در محورها هستند و به محض وقوع هرگونه حادثه، نسبت به رفع آن اقدام خواهند کرد.

اهالی و مردم پای کار هستند

اما همزمان با گزارشات ارائه شده از امدادرسانی های صورت گرفته، رئیس شورای اسلامی بخش باهوکلات در شهرستان دشتیاری روز دوشنبه گفته است: «کل شهرستان دشتیاری ۱۸۴ روستا دارد و در بخش باهوکلات ۷۴ روستا داریم، در این بخش هنوز مسیر ۱۵ روستا مسدود است و هیچ دسترسی وجود ندارد ولی متاسفانه تا این لحظه هیچگونه خدمات امدادرسانی انجام نشده است.»

او بیان کرده است: «در بخش باهوکلات یک پدر و پسر دو شبانه‌روز در رودخانه بالای یک درخت خودشان را نگه داشته بودند، بارها درخواست بالگرد کردیم اما متاسفانه هیچکدام از ارگان‌ها حاضر نشدند بالگرد بفرستند تا جان این پدر و پسر را نجات را دهند. اهالی دست‌بکار شدیم تا به کمک یک قایق آن‌ها را نجات دهیم، آن ناخدا هم وقتی نگرانی و گریه‌های خانواده این پدر و پسر را دید گفت اگر خودم غرق شوم حتما این‌ها را نجات می‌دهم، ناخدا همت کرد و این پدر و پسر را از سیل رودخانه نجات داد و تحویل خانواده‌شان داد، گفتند مرگ را با چشمان خودمان دیدیم.»

او گفته است: «یک پسر جوان در سیل گرفتار شده بود، سعی کردیم با یک قایق او را نجات دهیم، حدود ۷۰ کیلومتر قایق در بستر رودخانه حرکت کرد تا این پسر را نجات دهد، علی‌رغم این‌که این جوان را سوار قایق کردیم اما وقتی به بهداری رساندیم ما جوان را از دست دادیم، او فوت کرده بود. پیکر پسر را با تراکتور جابه‌جا کردیم و تجویل خانواده‌اش دادیم. استان‌های همجوار مانند کرمان و هرمزگان هستند اما حاضر نشدند برای امدادرسانی به مردم نجیب ما حتی یک بالگرد بفرستند تا جان مردم را نجات دهد، تا این لحظه که من با شما صحبت می‌کنم مسیر دسترسی به روستاها از بین رفته، پل‌های گِلی ریزش کرده و مردم شرایط سختی را تحمل می‌کنند.»

رئیس شورای اسلامی بخش باهوکلات افزوده است: « مسیر دسترسی به روستاها از بین رفته، پل‌های گِلی ریزش کرده و مردم شرایط سختی را تحمل می‌کنند. دیروز یک بالگردی در فراز آسمان بود، وقتی پرسیدیم متوجه شدیم گویا در آن یکی از وزرا با مقامات استانی حضور داشتند، فقط در آسمان یک دور زدند و رفتند، اما متاسفانه حاضر نشدند پایین بیایند و از نزدیک وضعیت سیل زده مردمانی که با تراکتور پای صندوق‌های رای رفتند را ببینند. اهالی و مردم پای کار هستند، اما وضعیت طوری هست که برای امدادرسانی نیاز به بالگرد داریم، طوری‌که با وجود فروکش کردن آب در برخی روستاها، حدود ۴ یا ۵ روز هست که به اهالی آن‌ها هیچ جیره غذایی نرسیده و هیچ امکاناتی وجود ندارد.»

از سوی دیگر عبدالباسط وحدتی، معاون امدادونجات جمعیت هلال احمر شهرستان چابهار گفته است: «دو بالگرد در منطقه مستقر هستند تا به روستاهای محاصره شده در آب از طریق امداد هوایی اقلام مورد نیاز را برسانند. برخی روستاها هم که مسیر دسترسی به آن‌ها باز شده است با استفاده از ماشین امداد رسانی می‌شوند، مردم هم همکاری می‌کنند و به یکسری روستاها امدادرسانی می‌کنند.»

او ادامه می‌دهد: «تیم‌های امدادی ۵ استان با تجهیزات کامل به ما ملحق شدند، هر کدام در بخش‌های مختلف مستقر می‌شوند و تا آخرین لحظه کنار مردم هستند. روزهای اولِ بارنگی مسیر دسترسی به حدود ۴۰۰ روستا مسدود بود، اما روزهای بعدی که آب فروکش کرد حدود ۲۰۰ روستا در محاصره آب بودند، در این روزها روستایی که مسیر دسترسی به آن مسدود شده باشد خیلی کم است، شاید حدود ۲۰ الی ۳۰ روستا این وضعیت را دارند، آن‌هم روستاهایی که بیشتر سمت شهرستان دشتیاری، یا بخش باهوکلات هستند همچنان در مسیرهای دسترسی محدودیت وجود دارد.»

براساس گزارشات میدانی تعدادی از روستا هفت روز بدون امداد بودند، روستاهایی هم که هشت روز پشت آب بودند، در این مناطق نیاز به امداد هوایی بود. حال با این اوضاع اگر براساس هشدارهای نارجی که از سوی سازمان هواشناسی صادر شده است این روزها بارنگی شود وضعیت روستاهای منطقه خیلی سخت خواهد شد، چرا که روستاهایی که هنوز امدادرسانی نشدند مواد غذایی‌شان روبه پایان است و باید قبل از این‌که وضعیت بحرانی شود به آن‌ها مواد غذایی برسد.

در حالی که خسارات حداقلی سیل، ۱۷۰۰ تا ۲۰۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است، عبدالنبیِ عبدی، کدخدای روستای هورکی می‌گوید: به جز نیروهای هلال احمر، هیچ کس به اینجا نیامد؛ چند نفری از هلال احمر آمدند، اما برای بازسازی و تعمیر سراغ‌مان نیامندند؛ حتی جهادکشاورزی، کارشناس به روستای ما برای بازدید نفرستاده، تلفنی از ما خسارت‌ها را پرسیده‌اند و به ما گفته‌اند بروید از مرکز بخش فرم بگیرید، خسارت‌ها را در این فرم‌ها بنویسید و ببرید تحویل دهید؛ خودشان یک کارشناس به منطقه نفرستادند تا ببینند باغات مردم چقدر خراب شده و چه چیزهایی نیاز است.

احتمال سیل مجدد در سیستان و بلوچستان

هر چند درکنار نیروهای مردمی برای کمک رسانی به مردم سیل زده، نهادهای امدادی هم هستند، اما به‌نظر می‌رسد باتوجه به وسعت استان و سیل، نیاز به امدادرسانی بیشتری باشد تا همه بتوانند از این خدمات بهره ببرند چرا که با توجه به صدور هشدار نارنجی بارندگی شدید از سوی سازمان هواشناسی برای این استان اگر قبل از شروع بارش مجدد به اهالی این روستاها امدادرسانی نشود وضعیت آن‌ها در سیل احتمالی چند روز آینده بسیار سخت خواهد شد.