نرخ شکر هر روز در برزخ

اکرم رضائی نژاد

بازار شکر در سال ۱۴۰۴ با موجی بی‌سابقه از نوسان قیمت، قفسه‌های خالی و انبوه پرسش از تصمیم‌گیری مسئولان روبرو شده است. آشفته‌بازاری که در کمتر از سه ماه، چهار بار نرخ عوض کرده و سایه بی‌ثباتی را بر سفره ایرانی‌ها انداخته است. شکر بعد  روغن دومین میدان شکست دولت و اصناف است در کنترل بخش توزیع است.

به گزارش عصراقتصاد، بازار شکر امسال شاهد نوسانات چندباره قیمت بوده است. براساس رصد میدانی خبرنگار عصراقتصاد، قیمت این کالای اساسی از ابتدای سال تاکنون حداقل ۴ بار تغییر کرده و هر بار مصرف‌کنندگان را با شوک جدیدی مواجه کرده است.

دولت مرتب خبر می دهد که در حوزه کالاهای اساسی مشکلی نداشته و ایراد در توزیع است با این حال در کمتر از ۳ ماه، قیمت شکر ۴ بار بالا و پایین رفت! از ۴۲ هزار تومان به ۶۵ هزار تومان رسید، اما چرا؟ براساس گزارش میدانی، قیمت شکر از ابتدای سال تاکنون ۴ بار تغییر کرده و از ۴۲۵۰۰ تومان به ۶۵۰۰۰ تومان رسیده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد اختلال در نظام توزیع، تغییرات ارزی و کاهش ذخایر استراتژیک مهم‌ترین عوامل این نوسانات هستند. در حالی که قفسه‌های فروشگاه‌های زنجیره‌ای خالی است، بازار آزاد شکر با قیمت‌های متغیر و بدون نظارت مواجه شده است.

قیمت شکر در کمتر از سه ماه، چهار بار تغییر کرد و از ۴۲ هزار به ۶۵ هزار تومان رسید؛ هر بار موجی از سردرگمی در بازار و آشپزخانه‌ها ایجاد شد

در عین حال با وجود اعلام قیمت‌های جدید توسط مسئولان مبنی بر اینکه قیمت مصوب هر کیلوگرم شکر بسته بندی شده با احتساب ۱۰ درصد مالیات بر ارزش افزوده ۶۵ هزار تومان و قیمت مصوب هر کیلوگرم شکر فله نیز ۵۹ هزار تومان اعلام شده است اما نوسانات و افزایش قیمتی این کالای اساسی پیش از اعلام رسمی عملا اعمال شده بود و در کمتر از ۳ ماه، قیمت شکر ۴ بار تغییر کرد!

نمودار قیمتی شکر از فروردین تا خرداد ۱۴۰۴

فروردین:  قیمت مصرف‌کننده کیلویی ۴۲,۵۰۰ تومان

اوایل اردیبهشت:  جهش به ۵۹,۵۰۰ تومان (۴۰% افزایش)

اواسط اردیبهشت:  کاهش مقطعی به ۵۱,۰۰۰ تومان

خرداد:  صعود به ۶۵,۰۰۰ تومان (۵۳% رشد نسبت به فروردین)

صحنه‌های میدانی از بازار آشفته

شکر بسته‌بندی در بسته‌های ۹۰۰ گرمی با قیمت‌های ۵۲ تا ۶۵ هزار تومان در برخی مغازه‌ها عرضه می‌شود، درحالی که در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و هایپرمارکت‌ها خبری از این کالای اساسی نیست. شکر فله نیز به‌کلی از قفسه‌ها محو شده است.

در  هایپراستار اکباتان  قفسه‌های شکر خالی است. مسئول فروش می‌گوید: ۳ هفته‌ است که سهمیه نگرفتیم.

در  محله ولیعصر، بسته‌های ۹۰۰ گرمی با برچسب ۵۸ هزار تومان فروخته می‌شود، اما فروشنده از مشتریان ۶۲ هزار تومان می‌گیرد.

اختلال در نظام توزیع، تغییرات ارزی و کاهش ذخایر استراتژیک از مهم‌ترین دلایل نوسانات بی‌سابقه بازار شکر و خانه‌نشینی قفسه‌های این کالای اساسی هستند

یک مغازه‌دار در میدان بهارستان اعتراف می‌کند که هر هفته قیمت جدیدی از عمده‌فروش می‌شنویم.

علل این نوسان‌های پی در پی

بررسی‌ها نشان می‌دهد چند عامل اصلی از جمله مشکلات توزیع و نظارت، تغییرات ارزی و کاهش تولید داخلی در این آشفتگی بازار نقش دارند.

در این میان رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی، ضعف نظارت از مبدأ (کارخانه‌ها) و توزیع نامنظم را دلیل اصلی التهاب بازار می‌داند.

به گفته وی، جایگزینی ارز نیمایی به جای ارز توافقی و نبود سامانه‌های شفاف توزیع نیز به بی‌ثباتی دامن زده است.

کنگری بیان می‌کند که کاهش سطح زیر کشت چغندرقند و افزایش هزینه‌های واردات (با عبور از مرز یک میلیون تن در سال ۱۴۰۳) نیز بر بحران افزوده است.

پیش‌بینی کارشناسان

در این میان، اعضای اتحادیه کشاورزان و صنایع قند و شکر، در گفت‌وگوهای اخیر با رسانه‌ها هشدار داده‌اند که افزایش هزینه‌های واردات نیشکر (با نوسانات نرخ ارز) و کاهش تولید داخلی ممکن است قیمت را در تابستان به مرز ۸۰ هزار تومان برساند.

فروشندگان، هر بار با قیمت‌های جدید روبه‌رو می‌شوند و پیش‌بینی می‌شود اگر شرایط ادامه یابد، قیمت شکر تا پایان تابستان به ۸۰ هزار تومان نیز برسد

همچنین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد ذخایر استراتژیک شکر ۳۰٪ کاهش یافته و در صورت تداوم محدودیت‌های واردات، فشار قیمتی ادامه خواهد داشت.

در این میان، مهم‌ترین سوالی که باقی می‌ماند این است که آیا مسئولان برای نجات بازار شکر از این آشفتگی، برنامه‌ای عملیاتی دارند یا مصرف‌کنندگان باید خود را برای روزهای سخت‌تر آماده کنند؟