ورد دیپلماسی برای طلسم تحریم ها

فاطمه محمدی پور

«جفری کارلینر» معتقد است که با توافق هسته ای بین ایران و آمریکا، اقتصاد ایران از حذف تحریم‌های آمریکا سود زیادی خواهد برد و تنش‌ها بین ایران و همسایگانش کاهش خواهد یافت.

به گزارش عصر اقتصاد حتی یک توافق محدود، که ایده‌آل‌ترین حالت آن با اقدامی نمادین مانند دست دادن ترامپ و پزشکیان همراه باشد، می‌تواند به‌شدت از تنش‌ها بکاهد، مانع اقدامات تخریبی لابی‌های حامی نتانیاهو شود و زمان و فضای سیاسی برای مذاکره بر سر یک توافق پایدار و اساسی درباره برنامه هسته‌ای ایران، رفع تحریم‌ها و حتی شرایط گسترده‌تر منطقه‌ای فراهم کند.

بر خلاف گمانه‌زنی‌ها درباره بازگشت به کارزار «فشار حداکثری» علیه ایران، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا تمایل خود را برای یک راه‌حل دیپلماتیک جهت کاهش تنش‌ها با تهران اعلام کرده است.

آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب ایران نیز تصمیم گرفته دیپلماسی با ایالات متحده را تأیید کند. اقتصاد بیمار ایران به نوعی رفع تحریم‌ها نیازمند است، و این امر بدون توافقی با ایالات متحده ممکن نخواهد بود. اختلاف اصلی نه بر سر مذاکره با آمریکا، بلکه درباره چگونگی انجام آن است.

با توجه به اینکه رهبران ایران بارها تأکید کرده‌اند که به‌دنبال دستیابی به سلاح هسته‌ای نیستند، دستیابی به توافقی میان واشنگتن و تهران باید کاملاً ممکن به نظر برسد. مذاکرات فنی در مورد برنامه هسته‌ای ایران به دلیل پیشرفت‌های این برنامه، طولانی و پیچیده خواهد بود. این مذاکرات همچنین باید در یک استراتژی منطقه‌ای گسترده‌تر گنجانده شود که نگرانی‌های امنیتی ایران – همراه با سایر بازیگران خاورمیانه – را برطرف کند و انگیزه‌های دستیابی به بازدارندگی هسته‌ای را در وهله اول کاهش دهد.

در این راستا خبرنگار عصر اقتصاد گفتگویی با «پروفسور جفری کارلینر» استاد دانشگاه بوستون آمریکا تنظیم نموده که در ادامه می‌آید.

در طول دولت‌های کارتر و ریگان، کارلینر به عنوان اقتصاددان ارشد و مدیر ستادی در شورای مشاوران اقتصادی رئیس جمهور خدمت کرد. او همچنین به عنوان مدیر اجرایی دفتر ملی تحقیقات اقتصادی در کمبریج، ماساچوست و معاون مدیر موسسه اقتصاد بین‌الملل پترسون در واشنگتن دی سی خدمت کرده است.

*ترامپ در اولین سیگنال رسمی خود به عنوان رئیس‌جمهور جدید آمریکا، رویکرد دیپلماتیک‌تری نسبت به ایران نسبت به دوره اول ریاست جمهوری خود نشان داده است. برخلاف سیاست فشار حداکثری قبلی، ترامپ اکنون به دنبال تقویت دیپلماسی و اولویت دادن به مذاکره با ایران است. ارزیابی شما از این رویکرد چیست؟

ترامپ خیلی دوست دارد درباره یک توافق جدید با ایران مذاکره کند، اما از ایران می‌خواهد که با ممنوعیت دائمی غنی‌سازی اورانیوم یا دستیابی به تسلیحات هسته‌ای موافقت کند، نه توافقی با محدودیت‌هایی که مانند برجام ۱۰ سال طول بکشد. ترامپ همچنین احتمالا خواهان بازرسی های سرزده از تاسیسات ایران است. پذیرش خواسته‌های ترامپ برای ایران آسان‌تر از دوره اول ریاست‌جمهوری وی نیست.

ترامپ خیلی دوست دارد درباره یک توافق جدید با ایران مذاکره کند، اما از ایران می‌خواهد که با ممنوعیت دائمی غنی‌سازی اورانیوم یا دستیابی به تسلیحات هسته‌ای موافقت کند

به نظر شما موانع منطقه ای توافق ایران و آمریکا در مورد مسئله هسته ای ایران چیست؟

ترامپ حتی بیشتر از اوباما و بایدن نسبت به نگرانی های اسرائیل در مورد برنامه هسته ای ایران همدردی می کند. اسرائیل حق وتو بر توافق جدید بین آمریکا و ایران را نخواهد داشت، اما دیدگاه‌های این کشور درباره ایران ممکن است مانعی بزرگ‌تر از زمان امضای برجام باشد.

مشوق های منطقه ای برای توافق هسته ای ایران چیست؟

اقتصاد ایران از حذف تحریم‌های آمریکا سود زیادی خواهد برد و تنش‌ها بین ایران و همسایگانش کاهش خواهد یافت. بنابراین کشورهای منطقه از جمله عربستان سعودی از توافق هسته ای با ایران استقبال خواهند کرد.

کشورهای منطقه خاورمیانه از جمله عربستان سعودی از توافق هسته ای با ایران استقبال خواهند کرد

کارشناسان معتقدند امنیت انرژی شامل حفظ تولید و امنیت کریدورهای انرژی، یکی از سیاست‌های اصلی امریکا در منطقه است. تهدید امنیت انرژی، اقتصاد سیاسی بین‌المللی و شبکه تجارت بین‌الملل را با مخاطره مواجه می‌کند. از این رو حوثی های یمن تهدیدی علیه منافع اقتصادی آمریکا و متحدان آن در منطقه هستند. آیا این تهدید می تواند در به ثمر رسیدن توافق هسته ای ایران موثر باشد؟

حملات حوثی ها به کشتیرانی در دریای سرخ قطعا به تجارت بین المللی و منافع اقتصادی متحدان ایالات متحده آسیب رسانده است. مصر متحمل کاهش شدید درآمد از کانال سوئز شده بود و کشورهای اروپایی اکنون هزینه حمل و نقل بیشتری را برای واردات نفت از خلیج فارس می پردازند.

اما این آسیب‌ها به منافع اقتصادی آمریکا و متحدانش به اندازه‌ای نیست که تأثیر زیادی بر آنچه ترامپ از توافق هسته‌ای جدید با ایران می‌خواهد داشته باشد.