طلوع امید
زهرا کوثر غلامی
طرح ملی بازسازی مناطق آسیب‌دیده از جنگ اخیر با سرعت و اراده‌ای بی‌سابقه کلید خورده است. دولت و مهندسان ایرانی دوشادوش مردم، جان دوباره‌ای به اقتصاد محلی و زندگی اجتماعی این مناطق می‌بخشند تا روایت تاب‌آوری ایران، جهانی شود.
عصر اقتصاد؛ در پی جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل و آسیب به بافت‌های مسکونی، تجاری و زیربنایی، دولت با اعلام رسمی اجرای سریع طرح بازسازی و بسیج منابع، امید تازه‌ای به ساکنان مناطق آسیب‌دیده بخشیده است؛ پروژه‌ای که هم اقتصاد محلی را جان تازه می‌بخشد و هم پیام روشنی از تاب‌آوری ملی و مدیریت بحران به جامعه و جهان مخابره می‌کند.
اختصاص بودجه ویژه و طرح نهایی بازسازی
دولت بنا بر آخرین تصمیمات خود با تصویب طرح نهایی بازسازی مناطق آسیب‌دیده، بودجه‌ای قابل‌توجه را از صندوق ملی به این پروژه اختصاص داده است.
بازسازی مدارس، مراکز درمان و منازل با اولویت مناطق محروم، ضمن حمایت مالی و تسهیلات بانکی، فرصت‌های شغلی جدیدی برای اهالی ایجاد کرده و رونق را به اقتصاد محلی بازمی‌گرداند
منابع رسمی می‌گویند این اعتبار برای جبران خسارات وارده بر ساختمانهای مسکونی، تجاری، مدارس و مراکز درمانی هزینه خواهد شد تا بازگشت سریع‌تر مردم به زندگی عادی تضمین شود.
هماهنگی گسترده
بر اساس بیانیه تازه وزارت راه و شهرسازی در پنجم تیرماه، ستاد مدیریت بحران بازسازی با حضور نمایندگان بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، وزارتخانه‌های تخصصی و نظام مهندسی شکل گرفته و همه اقدامات بازسازی تحت مدیریت و نظارت دقیق این ستاد انجام می‌گیرد. این ساختار، صدور مجوزها و تعیین اولویت‌ها را به صورت شفاف و تسریع شده انجام داده و فرآیند رسیدگی و اجرای تعمیرات را تا آخرین خانه آسیب‌دیده دنبال خواهد کرد.
اولویت با مردم؛ کمک بلاعوض و تسهیلات ساخت
در این باره و در جلسه مشترک مقامات دولت و مجلس نیز، مقرر شد علاوه بر پرداخت تسهیلات کم‌بهره و وام‌های حمایتی، کمک‌های بلاعوض نیز برای مالکان منازل آسیب‌دیده در نظر گرفته شود. تاکید مسئولان بر این است که اقشار کم درآمد و ساکنان مناطق محروم، در صف اول دریافت این حمایت‌ها باشند تا روند عدالت‌محور بازسازی تقویت شود.
اشتغال‌زایی و رونق اقتصاد محلی
یکی از جنبه‌های مثبت و هوشمندانه طرح بازسازی، فراهم‌سازی فرصت‌های شغلی برای ساکنان همان مناطق است. از پیمانکاران بومی گرفته تا نیروهای کارگری و مهندسی؛ از همان روزهای ابتدایی سازمان‌دهی بازسازی، نیروهای محلی دعوت به همکاری شدند تا بازسازی نه تنها مرهمی بر زخم‌های کالبدی، بلکه امیدبخشی برای معیشت و کسب‌وکار آنها باشد. مقامات ستاد بازسازی می‌گویند این راهبرد، به احیای سریع چرخه اقتصاد کمک می‌کند.
هم‌دلی ملی و نقش متخصصان ایرانی
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به حضور داوطلبانه اعضای نظام مهندسی و نیروهای فنی در همان ساعات اولیه پس از درگیری، این اقدام را الگویی ارزشمند برای هم‌افزایی میان دولت، جامعه مهندسی و مردم توصیف کرد و از اعتماد و مشارکت مردم به عنوان سرمایه اجتماعی در مدیریت بحران و بازسازی نام برد.
حضور میدانی مهندسان داوطلب ایرانی از همان ساعات نخست، روند آواربرداری و ایمن‌سازی را دگرگون کرد و اعتماد اجتماعی به دولت و مدیریت بحران را تقویت می کند
مهندسان ایرانی با حضور میدانی و بررسی دقیق، تلاش کردند تا قطع انشعابات آب و برق، آواربرداری ایمن و پایش فنی ساختمان‌ها در کوتاه‌ترین زمان انجام شود.
مستندسازی فنی و پیگیری حقوقی بین‌المللی
یکی از وجوه مثبت طرح بازسازی، تلاش برای ثبت دقیق خسارات و همکاری بنیاد مسکن، وزارت راه و نظام مهندسی است تا مستندات کامل هر خرابی و هزینه‌ها تهیه شود. این مستندسازی قرار است به وزارت خارجه ارسال و برای پیگیری حقوق مردم ایران در مجامع بین‌المللی مورد استفاده قرار گیرد تا مسئولیت عاملان جنگ محرز تر باشد و احتمال جذب حمایت‌های بین‌المللی برای این سیاست بازسازی منطقی و شفاف افزایش یابد.
روند سریع صدور مجوز و رفع موانع بوروکراتیک
گفتنی است، در جلسه ستاد مدیریت بحران، تاکید شده است که همه مراحل صدور پروانه تعمیر و بازسازی، بدون بروکراسی و با حذف موانع دست‌وپاگیر اداری صورت گیرد. بدین ترتیب مالکان دفاتر اداری و منازل مسکونی، سریع‌تر از هر زمان، امکان شروع کارهای تعمیراتی را خواهند داشت.
از نکات مثبت و آینده‌نگر طرح، استفاده از تجربیات جدید بازسازی برای بازنگری قوانین و مقررات ساختمان‌سازی است. ستاد مرکزی بازسازی و سازمان نظام مهندسی متعهد شده‌اند با ثبت اشکالات فعلی و راهکارهای میدانی، به افزایش ضریب ایمنی ساختمان‌ها در کل کشور همت گمارند و این تجربیات را در قالب دوره‌های توسعه علمی و دانشگاهی به نسل‌های آینده منتقل کنند.
دعوت از جامعه جهانی برای مشارکت مالی و فنی
از آنجا که حجم خسارات بالا و نیاز ساختمانهای آسیب دیده به منابع مالی چشمگیر است، مقامات وزارت راه و بنیاد مسکن رسماً از سازمان‌ها و کشورهایی که مایل به کمک‌های فنی و بودجه‌ای هستند، برای مشارکت دعوت کرده‌اند. تابناک در این باره نوشته است: امید می‌رود این ایده انسان‌دوستانه باعث ورود منابع جدید و فناوری‌های نو برای ساخت مقاوم‌تر و سریع‌تر مناطق آسیب‌دیده شود.
مستندسازی خسارات و ارائه به نهادهای بین‌المللی، در کنار دعوت به مشارکت جوامع جهانی، راه جذب منابع جدید و تعامل سازنده‌تر برای بازسازی را هموار کرده است
افق روشن پیش‌رو
با ورود ماشین‌آلات و نیروهای تخصصی ، امید به ترمیم سریع تر بیمارستانها و ارائه خدمات بهتر به بیماران درمراکز درمانی آسیب دیده و بازگشت سریع خانواده‌ها به خانه‌های نوساز هر روز ملموس‌تر شود. در همین باره دبیر ستاد بحران در آخرین نشست خبری اعلام کرد: بازسازی این مناطق، فقط ساختن دیوار و سقف نیست، ساختن آینده، اعتماد و پایداری دوباره از دل ویرانی است.
بنا به آنچه گفته شد، طرح بازسازی مناطق آسیب‌دیده جنگ اخیر ایران و رژیم صهیونی، با تمرکز بر حمایت‌های مالی، کوتاه کردن روند اداری، به‌کارگیری نیروهای مردمی و متخصص، و آموزش و توسعه نظام‌مند، به الگویی از مدیریت مثبت بحران، همکاری ملی و بازسازی امید بدل شده است. این روند نه تنها افق اقتصادی منطقه و کشور را روشـن‌تر می‌کند، بلکه جان تازه‌ای به هویت، سرمایه اجتماعی و ضریب تاب‌آوری ایران در برابر تهدیدها می‌دهد.
