ظرفیت تولید و صادرات صنعت پتروشیمی چقدر است؟
مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی گفت: در نقشه راه صنعت پتروشیمی در مجموع ۱۰ طرح از طرح‌های جهش دوم هنوز باقی مانده است که باید به بهره‌برداری برسند و ۴۰ طرح نیز در قالب طرح‌های جهش سوم از جمله طرح‌هایی هستند که پس از سال ۱۴۰۰، (از سال ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۴) به بهره‌برداری می‌رسند، این مجموعه ۴۰ طرح، ظرفیت این صنعت را از ۱۰۰ میلیون تن به ۱۳۳ میلیون تن می‌رساند که سرمایه‌گذاری مورد نیاز آن ۲۰ میلیارد دلار است.
به گزارش ایسنا، حسن عباس‌زاده با تشریح شرایط کنونی صنعت پتروشیمی، صنعت پتروشیمی با بیان اینکه امروز چرخ ۱۵ هزار بنگاه کوچک و متوسط را به گردش درآورده است که براساس آمار حدود ۸۸۰ هزار نفر در این بنگاه‌ها مشغول به‌کار هستند که اشتغال‌زایی خوبی به شمار می‌آید، اظهار کرد: پتروشیمی در زنجیره تولید صنعت نفت با کاهش خام‌فروشی، در تولید محصولات با ارزش از منابع هیدروکربوری بسیار با اهمیت است.
وی به نقشه راه صنعت پتروشیمی اشاره و اظهار کرد: شرکت ملی صنایع پتروشیمی معمار، راهبر و سیاست‌گذار توسعه این صنعت است، اگرچه دولت هم‌اکنون توسعه و سرمایه‌گذاری در این بخش را عهده‌دار نیست، این شرکت در نقش راهبر، سرمایه‌گذاران را به سمت سرمایه‌گذاری سوق می‌دهد.
مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی گفت: تدوین نقشه راه اخیر که در یک سال گذشته انجام شده براساس تکمیل زنجیره ارزش و تنوع‌بخشی به محصولات صنعت پتروشیمی و کاهش واردات محصولات پتروشیمی است، درباره این موارد برنامه مدونی ایجاد کردیم که از آن به‌عنوان نقشه راه صنعت پتروشیمی نام می‌بریم.
وی با بیان اینکه طرح‌هایی که در جهش سوم و برنامه هفتم توسعه قرار می‌گیرند به‌طور میانگین ۳۰ درصد پیشرفت دارند و نزدیک ۵.۶ میلیارد دلار برای آنها هزینه شده است و این طرح‌ها روی کاغذ نبوده، بلکه فعال هستند و امیدواریم تا سال ۱۴۰۴ به بهره‌برداری برسند، ادامه داد: با بهره‌برداری از طرح‌های صنعت پتروشیمی تا به امروز، ۹۰ میلیون تن ظرفیت نصب شده در این صنعت داریم که این موضوع سبب شده است جایگاه ایران در این صنعت در منطقه خاورمیانه بسیار قوی باشد.
مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به اینکه صنعت پتروشیمی محصولات متنوعی تولید می‌کند که چند گروه اصلی همچون پلیمرها، مواد شیمیایی، آروماتیک‌ها، کودها (در بخش کشاورزی) و هیدروکربورهایی را که صرف سوخت و خوراک می‌شوند شامل می‌شود، اعلام کرد: با ظرفیتی که در صنعت پتروشیمی وجود دارد، سالانه ۳۵ میلیون تن محصول وارد بازار می‌کنیم که افزون بر بهره‌مندی صنایع پایین‌دستی داخل کشور از این محصولات، مازاد بر نیاز آن نیز صادر می‌شود.
عباس‌زاده گفت: صنعت پتروشیمی امروز چرخ ۱۵ هزار بنگاه کوچک و متوسط را به گردش درآورده است که براساس آمار حدود ۸۸۰ هزار نفر در این بنگاه‌ها مشغول به‌کار هستند که اشتغال‌زایی خوبی به شمار می‌آید.
صادرات ۲۵ میلیون تن محصول
وی به ارزآوری صنعت پتروشیمی اشاره کرد و افزود: در سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ که به تنظیم بازار ارز نیاز داشتیم صنعت پتروشیمی به‌طور کامل با سیاست‌های بانک مرکزی همکاری داشت. به تقریب مقدار ارزآوری این صنعت که از مسیر صادرات محصولات بالادست پتروشیمی به‌دست آمده ۲۵ میلیون تن محصول است که نزدیک ۱۰ میلیارد دلار ارزش سالانه آن خواهد بود.
مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به اینکه خوشبختانه با برنامه و همکاری وزارت نفت و شرکت ملی صنایع پتروشیمی و شرکت‌های پتروشیمی که هم‌اکنون بیشتر بخش خصوصی هستند، بیش از ۸۰ درصد ارز خود را تحویل بانک مرکزی داده‌اند که این ارز صرف اقلام موردنیاز برای کشور می‌شود، تصریح کرد: ارزی که صنعت پتروشیمی از محل صادرات به دست می‌آورد، مشخص است که صرف چه چیزی شده یا در اختیار بانک مرکزی قرار گرفته است.
عباس‌زاده ادامه داد: پارسال حدود ۴۰ میلیون تن از منابع بالادستی یعنی هیدروکربورها در صنعت پتروشیمی جذب شده که این مقدار از نظر انرژی معادل ۹۹۲ هزار بشکه نفت خام در روز است، البته بیشترین حجمی که ما در از منابع بالادستی استفاده می‌کنیم، گاز طبیعی است. استفاده از خوراک گاز طبیعی برای تولید محصولات پتروشیمی تا سه برابر و با توسعه و تکمیل زنجیره ارزش تا ۳۰ برابر این مقدار، ارزش افزوده ایجاد می‌کند.
وی به واردات محصولات پتروشیمی اشاره کرد و افزود: براساس آماری که از گمرک داریم، واردات محصولات پتروشیمی ایران ۱.۳ میلیارد دلار است، اما طرح‌های خوبی داریم و درصدد کاهش این واردات هستیم.
مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی به بهره‌برداری از طرح‌های اوره و آمونیاک مسجدسلیمان اشاره و تصریح کرد: این طرح هدیه شد به مردم مسجدسلیمان. این شهر جزو شهرهای اولی نفتی ما بود که به‌دلیل نبود صنایع بالادستی، شاید رونق قدیم را نداشت، اما خوشبختانه این طرح، یک میلیون و ۷۶۰ هزار تن به ظرفیت پتروشیمی کشور افزود.
عباس‌زاده با بیان اینکه محصول نهایی این طرح، اوره خواهد بود که می‌تواند صرف کشاورزی در منطقه شود و هم به‌دلیل نزدیکی به بازار صادراتی عراق، می‌تواند بخشی از آن نیز به کشورهای همسایه صادر شود، گفت: هزینه سرمایه‌گذاری این طرح ۸۵۰ میلیون دلار است که از سوی بخش خصوصی انجام شده و در دوران ساخت برای ۵ هزار نفر و در دوران بهره‌برداری هم برای ۱۵۰۰ نفر به‌طور مستقیم اشتغال‌زایی ایجاد کرده است، البته اشتغال‌زایی غیرمستقیم آن بیش از این است، همچنین درآمد سالانه این طرح نزدیک ۳۰۰ میلیون دلار خواهد بود.
صادرات ۷۰ درصد محصولات
وی به طرح متانول سبلان که در عسلویه به بهره‌برداری رسید، اشاره و تصریح کرد: ظرفیت این طرح یک میلیون و ۶۵۰ هزار تن بوده و حدود ۴۰۰ میلیون دلار نیز برای آن سرمایه‌گذاری شده که از سوی بخش خصوصی انجام شده است، همچنین درآمد سالانه آن حدود ۴۱۰ میلیون دلار و در زمان ساخت حدود ۴ هزار ۲۰۰ نفر اشتغال‌زایی و در زمان بهره‌برداری نیز بیش از ۸۰۰ نفر اشتغال ایجاد کرده است.
مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی به بهره‌برداری از طرح اکسیرحلال در عسلویه اشاره کرد و گفت: این طرح پنتان و هگزان برای صنعت پتروشیمی تولید خواهد کرد که ۵۰ هزار تن ظرفیت تولید داشته و حدود ۴۸ میلیون دلار نیز هزینه سرمایه‌گذاری آن بوده و در دوران ساخت برای حدود ۶۰۰ نفر و در زمان بهره‌برداری نیز برای ۱۲۰ نفر اشتغال ایجاد کرده است.
عباس‌زاده با بیان اینکه در مجموع این سه طرح حدود ۳.۵ میلیون تن به ظرفیت پتروشیمی کشور اضافه کرده‌اند، افزود: نرخ بازگشت سرمایه این طرح‌ها، بستگی به نوع و خوراک آنها دارد. خوراک هر سه طرح از محل گاز تأمین می‌شود. طرح‌هایی که در این مجموعه با گاز می‌توانند به بهره‌برداری برسند، نرخ بازگشت سرمایه خوبی دارند.
طبق اعلام شرکت ملی پتروشیمی، وی تأکید کرد: مازاد محصولات پتروشیمی در داخل را صادر خواهیم کرد، آن چیزی که در داخل قابل جذب است بیشتر از ۳۰ درصد نیست و بیش از ۷۰ درصد محصولات صادر می‌شود.
مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی اعلام کرد: پتروشیمی سبلان مجتمعی متانولی است که هم‌اکنون ۹۰ درصد محصول متانول این مجتمع صادر می‌شود و در آینده با توسعه پایین‌دست این طرح، متانول به محصولات پلیمری تبدیل می‌شود.
عباس‌زاده گفت: در کنار این مهم فرصت‌های سرمایه‌گذاری هم تدوین کرده‌ایم، فرصت‌هایی که مبتنی بر توسعه تکمیل ارزش هستند، یعنی متانول را به تکمیل زنجیره ارزش وارد و آن را به محصولات دیگر تبدیل کنیم.
وی با اشاره به اینکه نزدیک به ۶۰ سالی که از عمر صنعت پتروشیمی می‌گذرد رشد کمی خوبی را تجربه کرده‌ایم و نزدیک ۱۰۰ میلیون تن ظرفیت داریم، تصریح کرد: باید به توسعه هوشمند صنعت پتروشیمی بپردازیم که به این منظور کیفی کردن صنعت پتروشیمی و توسعه سبد محصولات پتروشیمی در حال انجام است و در آینده نزدیک شاهد صنعت کیفی‌تر خواهیم بود.
