«عصراقتصاد»بررسی می کند؛ ایران بزرگترین صادر کننده لبنیات در آسیا

گروه صنعت، معدن و تجارت-کشاورزی یکی از بخش‌هایی است که پس از انقلاب اسلامی رشد زیادی کرد‌ه و توانسته است علاوه بر تامین امنیت غذایی کشور سهمی هم در صادرات داشته باشد، مقایسه امروزِ کشاورزی با تولیدات آن زمان نشانگر پیشرفت‌های بسیار خوب در این بخش است.

پیش از انقلاب و تا اوایل دهه ۷۰، ایران وارد‌کننده پنیر و کره حیوانی و شیرخشک صنعتی بود‌ به‌طور مثال سالانه حدود ۲۰۰ هزارتن پنیر وارد کشود می‌شد.

پیش از انقلاب ‌تولید شیرخام و محصولات لبنی در کشور، در زنجیره ای سنتی و غیر مدرن انجام می‌شد، یعنی هم دامداری‌ها عموما غیر صنعتی بودند و شیرخام با بار میکروبی بالا تولید می‌کردند و هم محصولات لبنی عموما در واحدهای صنفی (ماست بندی ها) تولید و در شرایط غیر استاندارد به دست مصرف کننده می‌رسید.

این شرایط از ابتدای دهه ۷۰ تغییر کرد و به‌خصوص در میانه دهه ۷۰ شاهد رشد چشمگیر کارخانه‌های تولید محصولات لبنی بودیم؛ نیاز این کارخانه‌ها به شیر خام با کیفیت موجب شد تا رشد دامداری‌های صنعتی را شاهد باشیم.

در حال حاضر ایران نه تنها واردکننده محصولات لبنی نیست بلکه صادر‌کننده انواع محصولات لبنی به حدود ۵۰ کشور است و سالانه حدود بیش از ۷۰۰ میلیون دلار درآمد ارزی توسط صنایع لبنی برای کشور ایجاد می‌شود.

در کشور ما کره حیوانی حدود ۳۰ هزار تن مصرف دارد و در حال حاضر حدود ۳ برابر ظرفیت آن در کشور تولید می شود که پیش از انقلاب همه اینها را وارد می‌کردیم.

امروز تولید شیرخام بر اساس آمارهای مرکز آمار حدود ۹.۵ میلیون تن و آمار وزار جهاد کشاورزی حدود ۱۲ میلیون تن است که بخش زیادی از آن تبدیل به شیر خشک می‌شود؛ ‌در ۹ ماهه امسال حدود ۸۰ هزار تن صادرات شیر خشک صنعتی  داشته‌ایم اما قبل از انقلاب سالانه حدود ۴۵۰ هزار تن واردات شیر خشک انجام می‌شد.

پیش از انقلاب، ایران برای تامین قوت روزمره هم وابسته به واردات بود، مردم به یاد دارند که ویترین مغازه‌ها از شیر و  پنیرهای خارجی پُر بود، دامداری سنتی داشتیم اما کارخانه‌های فن آوری برای تولید پنیر و کره و محصولات لبنی کافی نبود؛ کل خرید گندم از کشاورزان به ۵۰۰ هزار تن می رسید و برای تامین این محصول بسیار اساسی هم وابسته به واردات بودیم، در دیگر محصولات هم اوضاع خوبی نداشتیم.

بر اساس آمار فائو، ایران صادرکننده خالص شیر و لبنیات در سال ۲۰۲۲ بوده است. ایران در این سال ۸۶ هزار تن شیر و لبنیات وارد کرده و در مقابل، ۱ میلیون و ۵۸۳ هزار تن شیر و لبنیات صادر کرده است.

در واقع ۱۳ درصد شیر و لبنیات تولیدی ایران در این سال به کشورهای دیگر صادر شده است. پیش بینی شده است صادرات شیر و لبنیات ایران در سال جاری به ۱ میلیون و ۵۹۲ هزار تن افزایش یابد.

کل صادرات شیر و لبنیات کشورهای قاره آسیا در سال گذشته بالغ بر ۹ میلیون تن بوده است. ایران سهم بزرگی از این رقم را در اختیار داشته است. به عبارت دیگر ۱۷ درصد از کل صادرات شیر و لبنیات آسیا در این سال سهم ایران بوده و ایران بزرگترین صادرکننده محصولات لبنی در آسیا شناخته شده است.

 سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در جدیدترین گزارش خود از سلسله گزارش‌های چشم انداز غذایی جهان که سالی دو بار منتشر می‌شود پیش بینی کرده است تولید غلات ایران در سال ۲۰۲۳ به ۱۸ میلیون و ۸۰۰ هزار تن برسد. گندم، برنج و جو سه غله مهم تولیدی ایران در این سال خواهند بود.

بر اساس این گزارش انتظار می‌رود ۱۳ میلیون تن گندم در ایران طی سال زراعی جاری تولید شود که نسبت به تولید ۱۳ میلیون تنی سال قبل افزایش یا کاهشی نخواهد داشت. با این وجود

نیاز ایران به گندم وارداتی در این سال ۱ میلیون تن کمتر از سال قبل خواهد بود و در حالی که طی سال گذشته ۵ میلیون تن گندم وارد کشور شده بود پیش بینی می‌شود ایران در سال جاری ۴ میلیون تن واردات گندم داشته باشد.

آمارهای فائو نشان می‌دهد ایران سیزدهمین تولیدکننده بزرگ برنج در آسیا طی سال ۲۰۲۲ بوده است. کشورهای آسیایی در این سال ۴۶۶ میلیون تن برنج تولید کردند که چین با تولید ۱۴۴ میلیون تنی بزرگترین تولیدکننده این محصول در آسیا بوده و هند با ۱۳۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تن در رتبه دوم و بنگلادش با ۳۸ میلیون و ۳۰۰ هزار تن در رتبه سوم از این نظر قرار داشته‌اند.