«عصراقتصاد» بررسی می کند؛ داستان اسباب بازی در ایران

گروه صنعت، معدن و تجارت- در حال حاضر بیشترین سهم بازار کشور ما به محصولات وارداتی اختصاص پیدا کرده است.

نداشتن برنامه و عدم توجه بخش دولتی به این صنعت باعث شده چالش‌ها و موانع زیادی بر سر راه تولید‌کنندگان ایجاد شود. تولید اسباب بازی ایرانی علاوه ­بر اینکه از نظر اقتصادی و اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم اهمیت دارد، دارای نقش اساسی در ترویج و حفظ فرهنگ ایرانی نیز است.

در حال حاضر صنعت اسباب‌بازی در زیرمجموعه صنایع دستی پتروشیمی قرار دارد و کشور ما با توان داخلی خود شرایط ساخت ابزارآلات لازم برای پیشرفت این صنعت را داراست؛ اما وجود برخی موانع باعث شده صنعت تولید اسباب بازی با گذشت زمان پسرفت کند و خیلی از سرمایه‌گذاران، از فعالیت در این حیطه کناره‌گیری کنند.

از موانع موجود بر سر راه این صنعت می‌توان به فعالیت رقبای خارجی در بازار ایران، عدم حمایت از نوآوری‌ها و طرح‌های این صنعت، استهلاک بالای تجهیزات و فناوری‌ها به­دلیل نداشتن توجه کافی، نبود قوانین مناسب برای حمایت از تولیدات داخلی و صادرات، عدم فعالیت شرکت‌های راهبرد در این زمینه، فعالیت تک‌محصولی در بیشتر واحد‌های تولیدی و… است.

وجود این چالش‌ها بر سر راه فعالیت تولید ‌کننده اسباب بازی ایرانی باعث کاهش میزان تولید محصولات جدید شده است که در ادامه مهم‌ترین آن‌ها را بررسی می‌کنیم‌.

مدیر کل دفتر صنایع خلاق و ورزشی وزارت صمت ضمن اشاره به صادرات بیش از ۳۸ میلیون دلاری اسباب بازی در سال ۱۴۰۱ عنوان کرد: گردش مالی این صنعت در سال ۱۳۹۹، حدود ۹۰۰ میلیون دلار بوده است.

محمدرضا زارع بُرزِشی، با بیان اینکه بر اساس آمار تولید واحدهای دارای پروانه از وزارت صمت، سال گذشته حدود ۲۳ میلیون عدد اسباب بازی از سوی تولیدکنندگان دارای پروانه به ثبت رسیده، گفت: برای تولید ۳۱ میلیون عدد اسباب بازی در سال ۱۴۰۲ هدف‌گذاری شده است.

او  اظهار کرد: به دلیل کوچک مقیاس بودن صنعت اسباب بازی با تولیدکنندگان بسیاری مواجه هستیم که تعدادی از این تولیدکنندگان بدون پروانه و یا پروانه‌های متفرقه و اصطلاحا به صورت زیرپله‌ای یا در قالب مشاغل خانگی فعالیت می‌کنند.

مدیرکل دفتر صنایع خلاق و ورزشی وزارت صمت همچنین از صادرات حدود ۳۸ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار اسباب بازی در سال گذشته خبر داد و گفت: این رقم در مقایسه با سال قبل از آن، ۱۰ درصد افزایش داشته است.

همچنین سال ۱۴۰۱ حدود ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار واردات انجام شده که در مقایسه با سال قبل از آن، کاهش ۳۰ درصدی داشته است.

وی با بیان اینکه گردش مالی این صنعت در سال ۱۳۹۹، حدود ۹۰۰ میلیون دلار بوده، تصریح کرد: آن زمان بر اساس گزارش‌های ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا حدود ۵۵۰ میلیون دلار از این بازار از طریق قاچاق تامین شده بود.

زارع برزشی با اشاره به کمبود برخی مواد اولیه همچون برخی کیت‌های الکترونیکی و مواد خاص مورد استفاده در عروسک‌های پولیشی، گفت: سال گذشته تلاش وزارتخانه این بود که فقط به مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز صنعت اسباب بازی مجوز واردات بدهد و صادرات محصول نهایی نیز افزایش یابد.

وی همچنین با تاکید بر اینکه صرفا برای تجهیزات، نوسازی و در صورت راه‌اندازی خط تولید جدید و یا نبود مواد اولیه و در برخی محصولات نهایی که توان تولید نداریم یا تولید آن به صرفه نیست باید اجازه واردات داده شود، گفت: در صنعت اسباب بازی صرفه اقتصادی موضوع مهمی است.

مثلا در چین وقتی نوع خاصی از اسباب بازی در مقیاس و ابعاد خاصی تولید می‌شود، خیلی از کشورها سراغ این تولیدات نمی‌روند. بعضی از اسباب بازی‌ها نیز در دنیا دو یا سه تولید کننده دارد، چراکه تعداد تولید به قدری بالا است که ارزش ندارد هیچ کشوری به آن صنعت ورود کند و این موضوع ربطی به توان تولید ندارد. به همین دلیل به تولیدکنندگان در امر واردات کمک می‌کنیم تا چرخه‌ی صنعت یا خط تولیدشان مختل نشود.

مدیرکل دفتر صنایع خلاق و ورزشی وزارت صمت در گفت‌وگو با صداو سیما،  با بیان اینکه در جهان اسباب بازی به عنوان کالای آموزشی استفاده می‌شود که به این موضوع در ایران کمتر بها داده شده و صرفا به جنبه سرگرمی آن پرداخته شده، گفت: در سال‌های اخیر حوزه کمک آموزشی در کشور پررنگ‌تر شده و در حوزه اسباب بازی شاهد تولید بازی‌های فکری، کارتی، چوبی و بازی‌های بهره‌مند از خلاقیت کودک و نوجوان از سوی شرکت‌های مختلفی هستیم.

با این حال سبد خانوار ایرانی از کالای اسباب بازی و به خصوص اسباب بازی آموزشی خالی است و از میانگین جهانی و حتی آسیا فاصله زیادی داریم که عامل اصلی آن به قیمت بالای اسباب بازی بر می گردد.

زارع در ادامه با بیان اینکه بر اساس آخرین آمار ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، رقم ۵۵۵ میلیون دلار در سال ۱۳۹۸ به ثبت رسیده و آمارهای غیر رسمی این ستاد نشان از کاهش قاچاق در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به زیر ۳۰۰ میلیون دلار حکایت دارد، گفت: با هماهنگی شورای نظارت بر اسباب بازی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برای واردات در حوزه‌هایی که تولید داخل نداشتیم، چند ردیف تعرفه را باز شد و بر اساس آن تولیدکنندگان به خصوص و واردکنندگان و فعالان اقتصادی می‌توانند به صورت قانونی در این حوزه ثبت سفارش و کالا را وارد کنند که این رویه باعث کاهش کالای قاچاق می‌شود.