مسکن؛ رویای دست نیافتنی!

مشکلات اقتصادی در ایران و چالش‌های مربوط به بازار مسکن باعث شده است آمار ساخت و ساز به ویژه از سال ۱۳۹۸ در حالتی رکودی قرار بگیرد.آمارهای مرکز آمار ایران نیز نشان می‌دهد صدور پروانه‌های ساخت در بهار امسال نسبت به بهار سال ۱۳۹۶ افتی چشمگیر داشته است.

به گزارش تجارت‌نیوز، ایرانیان از چند سال گذشته جزو هر دهک اقتصادی که بوده‌اند، تورم و گرانی اصلی‌ترین موضوعاتی بوده است که با آن دست و پنجه نرم کرده‌اند.

این دو مساله باعث شده است مردم یا از خرید بسیاری از نیازهای خود چشم‌پوشی کنند و یا آنها را در نسخه‌های بی‌کیفیت‌تر بخرند.

در این بین مسکن، در جایگاه سرپناهی برای زیستن، کالایی نیست که بتوان از داشتن آن صرف نظر کرد؛ بنابراین عده زیادی مجبور شده‌اند خانه‌هایی با کیفیت پایین‌تر بخرند. خانه‌هایی که سن بالاتری دارند و در محله‌هایی واقع شده‌اند که با محل کار و تحصیل آنها فاصله زیادی دارد.

این یکی از دلایلی است که تقاضا برای خرید آپارتمان‌های نوساز را تا حد زیادی کاهش داده است.

از سوی دیگر افت سود حاصل از انبوه‌سازی و ساخت و ساز نیز باعث شده حالا انبوه‌سازان تمایل کمتری برای ساخت نشان بدهند و تعداد زیادی از آنها تصمیم به تغییر شغل خود گرفته‌اند. برخی کارشناسان معتقدند سود حاصل از انبوه‌سازی برای فعالان این بخش تا ۲۸ درصد افت داشته است.

در حال حاضر با این روند کاهش تقاضا و تمایل برای انجام پروژه‌های مسکونی و افت آمار ساخت و ساز، رکود شدیدی در این بخش و به طور کلی بازار مسکن به وجود آمده و عرضه و تقاضا را با مشکل مواجه ساخته است.

کاهش چشمگیر صدور پروانه ساخت در تهران

بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران، همین پنج سال پیش، یعنی در بهار سال ۱۳۹۶ حدود دو میلیون و ۷۰۵ هزار عدد پروانه ساخت از سوی شهرداری تهران برای ساخت آپارتمان در این کلانشهر صادر شده است.

لازم به ذکر است که سال ۱۳۹۶ جزو معدود سال‌های پس از انقلاب بود که تورم، تک رقمی شد؛ کاهش تورم عاملی برای ورود سازنده‌ها به بازار مسکن شد. بنابراین در سال بعد یعنی بهار ۱۳۹۷ تعداد پروانه صادر شده ۳۰/۷ درصد رشد داشته و به حدود سه میلیون و ۸۳۷ هزار عدد رسیده است.

در اردیبهشت همین سال دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا امضای برجام را بی‌اعتبار خواند و پس از آن تورم و قیمت‌ها در شیب افزایشی قرار گرفت.

تحت تاثیر این شرایط تعداد پروانه‌های ساختمانی شهر تهران، در سال بعد یعنی بهار ۱۳۹۸با کاهشی تقریبا ۱۰۰ درصدی مواجه شده و تا دو هزار ۲۰۴ عدد کاهش پیدا کرده است.

از این پس تا بهار سال جاری تعداد پروانه‌های ساختمانی تا ۷۳۹ عدد تقلیل یافته و نسبت به بهار ۱۳۹۶ باز هم کاهشی حدود ۱۰۰ درصدی را پشت سر گذاشته است.

بررسی آمارهای بانک مرکزی، که هر ماه از متوسط قیمت مسکن در شهر تهران منتشر می‌شود، نشان می‌دهد رکود در ساخت و ساز تاثیر مستقیمی بر بازار مسکن داشته است.

تا آنجا که کاهش ۱۰۰ درصدی تعداد پروانه‌های ساخت در سال ۱۳۹۷ نسبت به سال قبل خود افزایش ۱۰۶/۸ درصدی متوسط قیمت مسکن را در پی داشته است. این آمار بزرگترین افزایش قیمتی است که بازار مسکن حداقل در پنج سال گذشته تجربه کرده است.

چشم‌انداز بازار مسکن

بر اساس اعلام مرکز آمار ایران تورم در دی‌ماه هم مطابق با روند چند سال گذشته افزایش داشته و به ۵۱/۳ درصد رسیده است. این موضوع نشان‌دهنده این است که مصالح ساختمانی ممکن است باز هم شاهد افزایش قیمت باشند.

از سمتی دیگر نابسامانی در بازارهای موازی باعث کوچ سرمایه‌گذاران به بازار مسکن شده و تقاضای سوداگرانه را در این عرصه افزایش داده است.

همچنین افزایش انتظارات تورمی باعث شده مالکان هر کدام قیمت واحدهای خود را بالا ببرند و از آنجا که نظارت درستی بر مبحث قیمت‌ها در بازار مسکن وجود ندارد قیمت مسکن به طور کاذب افزایش پیدا کند.

بنابراین مسکن هم در سمت عرضه و هم در سمت تقاضا با مشکل مواجه است و قشر بزرگی از جامعه خرید مسکن را در جایگاه رویایی دست‌نیافتنی می‌بینند.

اگر تورم و انتظارات ناشی از آن به قوت سال‌های گذشته باز هم در مسیری افزایشی بر قرار باشد، رکود و متوسط قیمت‌ها سال آینده در وضعیتی بحرانی قرار می‌گیرند.