مصوبات سفر ریاست جمهوری در راستای توسعه در حوزه آب کردستان

افشین مقصودی_ سنندج، دستاورد سفر رئیس‌جمهوری به کردستان ۱۸۹ مصوبه با ۱۷ هزار میلیارد تومان اعتبار بود که در صورت تخصیص و تحقق آن، بخش قابل توجهی از پروژه‌های بر زمین مانده، به سرانجام خواهد رسید.

در این میان سهم طرح‌های آب و آبرسانی در حوزه کاری شرکت آب منطقه‌ای، هزار و ۲۵ میلیارد تومان بود که کمک خوبی به پیشبرد پروژه ها خواهد بود، هرچند برای تکمیل این طرح‌ها، باز هم اعتبار نیاز است.

یکی از مصوبات سفر رئیس‌جمهوری به کردستان، اختصاص ۵۰ میلیارد تومان برای تکمیل سد عباس آباد از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور تا خرداد سال ۱۴۰۲ بود که بیش از این رقم، یعنی ۵۱ میلیارد تومان نیز تخصیص پیدا کرد؛ اما بنا بر اعلام شرکت آب منطقه‌ای کردستان، برای اتمام سد عباس آباد، باز هم اعتبار نیاز است.

چالش ها و موانعی برای اجرای سریع این پروژه وجود دارد که تعیین تکلیف قراردادهای اولیه و تکمیلی شرکت شمس عمران پیمانکار طرح، تعیین تکلیف قرارداد نصب و تکمیل ابزار دقیق و پایش رفتار نگاری سد عباس آباد و لزوم عقد قرارداد جدید برای حفاری‌های مورد نیاز به منظور انجام آزمایشات ردیابی از جمله آنهاست.

با توجه به کمبود سقف اعتبار ابلاغی در سال جاری تنها عملیات حفاری و تزریق به منظور کاهش میزان نشت امکان پذیر است و سایر عملیات تکمیلی و باقیمانده سد شامل جاده های جایگزین، هیدرومکانیکال، ابزار دقیق و حفاظت فیزیکی، مستلزم تامین اعتبار به میزان ۱۳۰ میلیارد تومان است.

پیش‌بینی زمان اتمام پروژه در صورت تامین اعتبار، سال مالی ۱۴۰۲ است.

اختصاص ۹۰ میلیارد تومان برای تکمیل سد چراغ ویس

از دیگر مصوبات سفر رئیس‌جمهوری به کردستان، اختصاص مبلغ ۹۰ میلیارد تومان برای تکمیل سد چراغ ویس توسط سازمان برنامه و بودجه کشور تا خرداد سال ۱۴۰۲ بود که تاکنون ۶۱ میلیارد تومان به آن تخصیص یافته است.

برای اتمام این پروژه نیز بیش از ۹۲ میلیارد تومان و ابلاغ ۱۰۰ درصدی تخصیص سال ۱۴۰۱ به منظور تملک اراضی باقیمانده واقع در مخزن سد و جابجایی بخشی از مانده روستای میر ده و انتقال به سایت جدید روستا نیاز است.

پیش‌بینی شرکت آب منطقه ای کردستان برای اتمام این طرح، سال مالی ۱۴۰۱ در صورت تامین اعتبار است.

اختصاص ۱۲۵ میلیارد تومان برای تکمیل سد زیویه

یکی دیگر از مصوبات سفر ۱۷ تیرماه رئیس‌جمهوری به کردستان، اختصاص مبلغ ۱۲۵ میلیارد تومان برای تکمیل ساختمان سد و شبکه آبیاری زیویه، سورال و امیرآباد رمشت توسط سازمان برنامه و بودجه کشور تا خرداد ۱۴۰۲ بود.

از مبلغ مصوب شده، ۱۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان آن تخصیص یافته است.

با توجه به ابلاغ بخشی از اعتبار و تخصیص بند “ل” تبصره ۵ قانون بودجه ۱۴۰۱ در صورت تامین اعتبار مورد نیاز به میزان ۲۵ میلیارد تومان؛ عملیات سد و شبکه پایان خواهد پذیرفت.

چالش ها و موانع در اجرای سریع پروژه، ابلاغ اعتبار مورد نیاز به منظور اتمام آن در سال جاری، مشکلات تملک اراضی در سد و شبکه، عدم همکاری سازمان جهاد کشاورزی در ناحیه سه عمرانی به منظور اجرای شبکه های سه و چهار با توجه به امکان تامین آب آن به میزان ۳۰۰ هکتار از سوی این شرکت است.

برای سد سورال نیز ۱۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است و در قالب مصوبات سفر رئیس‌جمهوری، تاکنون هیچ اعتباری به آن تخصیص پیدا نکرده است که در صورت تامین اعتبار، این طرح تا پایان سال مالی ۱۴۰۱ به بهره‌برداری خواهد رسید.

به طرح سد امیرآباد – رمشت ۶۱ میلیارد تومان تخصیص یافته و البته برای تکمیل آن ۱۲۰ میلیارد تومان دیگر نیاز است. این پروژه هم در صورت تخصیص اعتبار، سال مالی ۱۴۰۱ قابل بهره‌برداری است.

مصوب شدن ۲۵۰ میلیارد تومان برای تکمیل پروژه آبرسانی به سقز

طرح دیگری که در سفر رئیس‌جمهوری مصوبه گرفت، آبرسانی به سقز از سد چراغ ویس بود.

مبلغ ۱۰۰ میلیارد تومان توسط سازمان برنامه و بودجه کشور و ۱۵۰ میلیارد تومان توسط وزارت نیرو به ترتیب ۱۰۰ میلیارد تومان از منابع داخلی و بند “ل” تبصره پنج و مبلغ ۵۰ میلیارد تومان از تنش آبی در سال های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ به این طرح اختصاص یافت.

از رقم ذکر شده، تا کنون ۴۹ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان تخصیص پیدا کرده است؛ عدم اعلام مختصات مخزن پنج هزار متر مکعبی در داخل شهر توسط شرکت آبفای استان، صدور مجوز خرید تجهیزات کیفی و اوزون زنی از طریق شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، از مهمترین موانع سر راه این پروژه است.

در ضمن برای اتمام طرح آبرسانی از سد چراغ ویس به سقز، ۳۲۱ میلیارد تومان اعتبار دیگر نیاز است و در صورت تامین اعتبار در سال مالی ۱۴۰۲، پروژه به اتمام می رسد.

اختصاص ۳۰۰ میلیارد تومان برای تکمیل ساختمان شبکه آبیاری گاران

اختصاص مبلغ ۳۰۰ میلیارد تومان برای تکمیل ساختمان شبکه آبیاری گاران به ترتیب مبلغ ۱۰۰ میلیارد تومان توسط وزارت نیرو از محل اعتبارات بند (ل) تبصره پنج، مبلغ ۱۰۰ میلیارد تومان توسط سازمان برنامه و بودجه کشور و مبلغ ۱۰۰ میلیارد تومان از محل منابع استانی در سال های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، از دیگر مواردی بود که در سفر آیت الله رئیسی به کردستان مصوب شد که ۷۹ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان آن تخصیص یافت.

در راستای اجرای این مصوبه، بعد از سفر، تکمیل و رفع نواقص سامانه انتقال آب شرب و سیفون های مسیر سامانه انتقال آب به تصفیه خانه، تکمیل و رفع نواقص سامانه انتقال آب کشاورزی، لایروبی کانال جنوب دریاچه زریوار و آب اندازی در سال ۱۴۰۰، تست و راه اندازی ایستگاه های پمپاژ مرکزی سلسی و سلسی علیا و آب اندازی مخازن و خطوط برگشت و تأمین آب کشاورزی، تست راه اندازی پست برق ۲۰*۶۳ ایستگاه سلسی علیا به میزان ۴۰ مگاوات، راه اندازی پست برق ایستگاه سلسی علیا، تکمیل اجرای شیرآلات جنوب دریاچه و آماده بودن جهت آب اندازی کانال جهت آبیاری هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی، آماده بودن هزار و ۱۰۰ هکتار از اراضی ناحیه عمرانی یک و ۲ برای بهره‌برداری و آب اندازی در شبکه گاران انجام شد.

ابلاغ نکردن به موقع اعتبار و تخصیص آن که منجر به از دست رفتن فصل کاری می‌شود، قرارگیری سایت جدید دفن زباله شهر مریوان در همجواری با کانال کشاورزی و ایجاد آلودگی و گرفتگی سیفون و عدم اقدام از سوی شهرداری جهت رفع مشکل وجود معارضین در نواحی عمرانی یک و ۲ به میزان ۳۰۰ هکتار و عدم تکمیل شبکه های سه و چهار در نواحی عمرانی یک و ۲ و جنوب دریاچه زریوار، از مهم‌ترین مشکلات این طرح برای بهره‌برداری است.

برای اتمام این طرح ۳۱۶ میلیارد تومان نیاز است و در صورت تامین اعتبار، سال مالی ۱۴۰۲ تمام خواهد شد.

اختصاص ۱۰ میلیارد تومان برای تکمیل شبکه آبیاری سنگ سیاه

در سفر رئیس‌جمهوری به کردستان، ۱۰ میلیارد تومان برای تکمیل ساختمان شبکه آبیاری و زهکشی سنگ سیاه توسط سازمان برنامه و بودجه کشور در سال ۱۴۰۱ اختصاص یافت که تا کنون چهار میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان آن تخصیص پیدا کرده است.

تکمیل فیدر برق روستای گنجی، تکمیل نواقص خط نیرو رسانی، برقدار کردن کل خطوط برق به طول ۱۰ کیلومتر و تکمیل نواقص ایستگاه پمپاژ و کانال، از جمله اقداماتی بود که بعد از سفر انجام شد.

این پروژه با موانعی از جمله عدم اجرای شبکه‌های سه و چهار توسط جهاد کشاورزی، عدم ابلاغ اعتبار و تخصیص مورد نیاز به میزان ۱۰۰ میلیارد ریال در سال جاری، تسریع در اجرای خط انتقال آب از سد ژاوه به سد سنگ سیاه به منظور جبران و کمبود آب این سدو تحت پوشش قرار گرفتن کل سطح شبکه در سطحی معادل سه هزار و ۶۰۰ هکتار مواجه است.

برای اتمام این طرح ۱۷۰ میلیارد تومان دیگر نیز نیاز است و هزار و ۸۰۰ هکتار آن در صورت تامین اعتبار، در سال مالی ۱۴۰۱ و کل شبکه نیز در سال مالی ۱۴۰۳ به بهره‌برداری خواهد رسید.

اختصاص ۲۰۰ میلیارد تومان برای تکمیل سد سیازاخ

آخرین پروژه ای که در سفر رئیس‌جمهوری به کردستان در حوزه آب منطقه ای مصوبه گرفت، سد سیازاخ بود. مصوب شد مبلغ ۲۰۰ میلیارد تومان برای تکمیل ساختمان سد سیازاخ توسط سازمان برنامه و بودجه کشور تا خرداد ۱۴۰۲ تخصیص یابد. از این رقم ۱۱۹ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان آن تخصیص پیدا کرده و برای اتمام آن ۲۶۸ میلیارد تومان دیگر اعتبار نیاز است.

اجرای ۶۵ درصدی جاده جایگزین، انجام عملیات تکمیلی شامل عملیات سیویل اتاق شیرآلات، احداث دیوار میانی تونل تخلیه کننده عمقی، اجرای بتن روی بدنه و بتن ریزی دیوار حائل آستانه سرریز با توجه به انجام کارهای مهم باقیمانده در مخزن برای اولین بار بعد از ۱۵ سال نسبت به آبگیری سد در حد ۲۰ میلیون متر مکعب به منظور تأمین آب شرب دیواندره و کشاورزی پایاب سد، از جمله اقداماتی است که تا کنون انجام شده است.

به دلیل عدم تخصیص به موقع اعتبارات، مطالبات فراوان قطعی ایجاده شده پیمانکاران، عدم توانایی مالی و از دست رفتن فصل کاری آبگیری کامل در پایان سال مالی ۱۴۰۱ محقق خواهد شد.

عدم به موقع ابلاغ اعتبار و تخصیص و از دست رفتن فصل کاری، عدم امکان جبران ضرر و زیان ناشی از افت فروش اسناد خزانه اسلامی توسط پیمانکاران، عدم پوشش شاخص های ابلاغی تعدیل سه ماهه سوم و چهارم سال ۱۴۰۰ با قیمت های موجود در بازار کمبود سقف اعتبارات ابلاغ شده در سال ۱۴۰۱ صدور اجرایی احکام صادره به منظور پرداخت خسارت و تملک اراضی به میزان ۱۵ میلیارد تومان که در برآورد پیش‌بینی اعلام شده قبلی منظور نشده است تسریع در صدور مجوز تخصیص آب اراضی حاشیه مخزن سد سیازاخ توسط حوضه آبریز سفید رود، از جمله موانع و مشکلات پیش روی این طرح است.

پیش‌بینی شده در صورت تامین اعتبار، پروژه تا سال مالی ۱۴۰۲ به بهره‌برداری برسد.

گزارشی از مصوبات سفر رئیس‌جمهوری به کردستان در حوزه آب ارائه شد. به طور قطع تخصیص اعتبارات مصوب و اختصاص اعتبار جدید از محل های دیگر، کمک قابل توجهی به روند پیشرفت طرح های ذکر شده در راستای توسعه کشاورزی و تامین آب شهروندان خواهد شد.

کردستان، استانی کوهستانی و اقلیم آن متاثر از توده‌های هوای گرم و مرطوب مدیترانه‌ای است که موجب بارندگی‌هایی در بهار و ریزش برف در زمستان‌ها می‌شود.

میزان بارندگی سالانه در شرایط عادی اقلیمی معادل ۴۵۵ میلی‌متر است، بیشترین میزان بارندگی سالیانه مربوط به شهرهای مریوان و بانه با حدود ۸۰۰ میلی‌متر و کمترین میزان بارندگی در شرق استان حدود ۴۰۰ میلی‌متر است، میزان بارش در قسمت مرکزی یعنی سنندج نزدیک به ۵۰۰ میلی متر است.

از حوضه های آبریز اصلی استان کردستان می‌توان به خلیج فارس و دریای عمان، دریای خزر و دریاچه ارومیه و حوضه‌های آبریز نیز به سفیدرود شامل رودخانه‌های تلوار و قزل اوزن، مرزی غرب شامل رودخانه‌های سیروان و زاب کوچک، کرخه شامل رودخانه رازآور و دریاچه ارومیه شامل رودخانه های زرینه و سیمینه اشاره کرد.

تعداد دشت‌های استان ۹ مورد است که پنج دشت آن در نیمه شرقی، ۲ دشت در غرب و ۲ مورد دیگر در جنوب استان واقع شده است، دشت‌های قروه، دهگلان و چهاردولی در شرق استان جزو دشت‌های ممنوعه محسوب می‌شود.

۱۸ سد در کردستان وجود دارد که از این تعداد مدیریت ۱۲ سد در اختیار استان و بهره‌برداری مابقی سدها در اختیار استان‌های همجوار از جمله آذربایجان‌غربی و کرمانشاه قرار دارد.