معاون گمرک اعلام کرد که به دلیل تبعات اجتماعی و ورود این خودروها به شهرهای پرجمعیت اطراف، با تردد آنها مخالفیم.
از سال ۱۳۹۷ و همزمان با ممنوعیت ثبت سفارش و واردات خودرو به کشور این ممنوعیت شامل مناطق آزاد هم شد، اما براساس تفاهم‌نامه آبان ۱۳۹۸ بین شورایعالی مناطق آزاد و پلیس راهور ناجا ترانزیت خودرو بین مناطق آزاد در صورت موافقت سازمان‌های متبوعه با رعایت شرایط و ضوابط مرتبط با شماره‌گذاری بلامانع اعلام شده است.
با این وجود مناطق در اقدام برای جابجایی خودرو فی‌مابین خود با موانعی از سوی گمرک ایران مواجه شده و در این رابطه مکاتباتی با این سازمان و البته سایر مراجع داشته‌اند.
در حالی در این مدت گمرک توضیحی راجع به شرایط تعیین شده برای ترانزیت خودروهای لوکس و آمریکایی بین مناطق آزاد ارائه نکرده بود. مهرداد جمال‌ارونقی، معاون فنی گمرک ایران در گفت‌وگو با ایسنا، ماجرای مکاتبات صورت گرفته و همچنین دلایل مخالفت گمرک ایران با ترانزیت خودروهای لوکس و به ویژه آمریکایی مورد بررسی قرار گرفته است.
چرا گمرک شرط تعیین کرد؟
این مقام جمال‌ارونقی درباره چرایی صدور بخشنامه با وجود تفاهم‌نامه بین شورای عالی مناطق آزاد و پلیس راهور توضیح داد: گمرک ایران مسئول اعمال حاکمیت دولت در اجرای قانون امور گمرکی و سایر قوانین و مقررات مربوط به صادرات و واردات و عبور (ترانزیت) و وصول حقوق ورودی و الزامات فنی و تسهیل تجارت بوده و اعمال سیاست‌های دولت در زمینه صادرات و واردات و عبور کالا، کنترل و نظارت بر امر عبور کالا از قلمرو کشور و انجام سایر وظایف گمرکی به موجب قانون امور گمرکی و یا سایر قوانین و مقررات، گوشه‌ای از وظایف و اختیارات این سازمان است که در قوانین مربوطه نیز به این موارد تصریح شده است.
ارونقی ادامه داد: این در حالی بود که درخواست‌های متعددی برای ترانزیت خودرو بین مناطق آزاد مطرح بود ولی با توجه به اینکه نحوه اقدام در این رابطه برای گمرک و مناطق آزاد مشخص نبود و رویه واحدی وجود نداشت، گمرک ایران در شیوه‌نامه‌ای این رویه را مشخص و ترانزیت خودرو بین مناطق را با رعایت مفاد آن بلامانع اعلام کرد.
وی با اشاره به مفاد مندرج در شیوه‌نامه اعلامی از سوی گمرک ایران گفت: خودروهایی قابل نقل و انتقال مابین مناطق آزاد هستند که قبلا در یکی از مناطق با رعایت مقررات مربوطه وارد و در آن منطقه شماره‌گذاری شده باشد. از سویی ارائه موافقت کتبی سازمان‌های مناطق آزاد مبدا و مقصد به گمرک مبدا ترانزیت الزامی است.
معاون فنی گمرک ایران به بند مربوط به خودروهای ممنوعه برای ترانزیت بین مناطق آزاد نیز اشاره کرد و افزود: ما اعلام کردیم که انتقال خودرو با برندهای لامبورگینی، فراری، پورشه، هامر، مازراتی و بوگاتی همچنین سایر خودروهای دارای برند آمریکایی، ساخت و یا با مبدا آمریکا امکان‌پذیر نیست.
وی یادآور شد: بر اساس این شیوه‌نامه به استثنای خودروهایی که ترانزیت آنها را ممنوع اعلام کردیم ترانزیت خارجی سایر خودروها در صورت صدور ثبت سفارش به مقصد منطقه موردنظر و با استعلام و کسب موافقت دفتر واردات در هر مورد میسر خواهد بود، بر این اساس می‌توان با رعایت سایر شرایط مقرر در بخشنامه گمرک ایران، خودروهای دارای پلاک مناطق آزادی که وفق مقررات مناطق، قبلا پلاک شده‌اند را از اخذ و ارائه ثبت سفارش به مقصد منطقه مورد نظر معاف کرد.
جزئیات وسعت مناطق آزاد و اهمیت شعاع تردد در ترانزیت
معاون فنی گمرک ایران در ادامه درباره دلیل مخالفت گمرک ایران برای ترانزیت خودروهای لوکس و آمریکایی به تشریع ابعاد و ادله این سازمان در این رابطه پرداخت و وضع مناطق و محدوده تردد خودرو در آنها را توضیح داد.
بر اساس اعلام ارونقی، موقعیت فعلی این مناطق و محدوده تردد خودروهای دارای پلاک این مناطق آنها از این قرار است که منطقه آزاد کیش با مساحت ۹۱ کیلومتر مربع و تردد در محدوده جزیرۀ کیش، منطقه آزاد قشم با مساحت ۳۰۰ کیلومتر مربع و تردد در محدودۀ جزیرۀ قشم، منطقه آزاد چابهار با مساحت ۱۴۰ کیلومتر مربع و تردد در محدودۀ منطقۀ آزاد چابهار و خارج از شهر، منطقه آزاد ارس با وسعت ۵۱ هزار هکتار و تردد در محدودۀ منطقه و از جمله شهر تبریز، منطقه آزاد انزلی با وسعت ۸۶۰۹ هکتار و تردد در محدودۀ منطقه تا شعاع ۵۰کیلومتری از جمله شهرستان بندرانزلی و شهر رشت، منطقه آزاد اروند با وسعت ۳۷ هزار و ۴۰۰ هکتارو تردد وفق مصوبۀ شورای تأمین استان در محدودۀ استان خوزستان و ماکو با وسعت ۵۰۰ هزار هکتار و تردد در محدودۀ منطقه و تا شعاع ۳۰ کیلومتری از جمله شهرستان‌های ماکو و بازرگان منعی ندارد.
وجود خودروهای آمریکایی بین در کیش، قشم و اروند
وی افزود: تعداد خودروهای سواری با پلاک منطقه در مناطق آزاد کیش و قشم بیش از ۵۰۰۰ دستگاه تخمین زده می‌شود که در میان این خودروها، خودروهای لوکس و امریکایی نیز دیده می‌شود. تعداد خودروهای سواری موجود در منطقۀ آزاد اروند به بیش از ۵۰هزار دستگاه خودروی سواری می‌رسد که در میان این خودروها نیز خودروهای لوکس و امریکایی موجود است.
ممنوعیت تردد خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی‌سی خارج از منطقه
معاون فنی گمرک ایران در همین رابطه مستندانی ارائه کرد و با اشاره به مصوبه اسفند سال ۱۳۹۳ هیات وزیران گفت: براین اساس تردد خودروهای با حجم موتور بیش از ۲۵۰۰ سی‌سی و با پلاک مناطق آزاد تجاری و صنعتی و ویژه اقتصادی به خارج از این مناطق ممنوع است، که این مصوبه در سال‌های بعدی نیز تنفیذ شده است.
تاکید بر ممنوعیت‌های خودروهای آمریکایی به مناطق به استناد اظهارات رهبری
ارونقی بخشنامه تیرماه ۱۳۹۵ مشاور وقت رئیس‌جمهوری و دبیر شورایعالی مناطق آزاد تجاری – صنعتی و ویژۀ اقتصادی(ترکان) را یادآور شد و افزود: در این بخشنامه به مدیران عامل سازمان‌های مناطق آزاد تصریح شده است: با توجه به بیانات رهبری در دیدار مورخ ۱۳۹۵.۲.۸ کارگران با ایشان و تأکید معظم‌له بر جلوگیری از واردات خودروهای آمریکایی که فرمودند: «خود آمریکایی‌ها به علت مصرف زیاد و سنگین بودن این خودروها، رغبتی به خرید آن ها ندارند؛ حالا در این شرایط ما بیاییم و از فلان کارخانه رو به ورشکستگی آمریکا خودرو وارد کنیم!؟ مدیران و مسئولان محترم در مقابل فشارهای پنهانی که در این زمینه ها وارد می‌شود بایستند و جدا نگذارند این قبیل مسائل انجام شود.» در اجرای اوامر رهبری از ورود خودروهای سواری ساخت کشور مزبور به محدودۀ مناطق آزاد خودداری کنند.
وی همچنین نامه شهریور سال گذشته رئیس امور هماهنگی و رفع اختلافات حقوقی دستگاه‌های اجرایی معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری درباره ترخیص خودروهای مستقر در منطقۀ آزاد اروند را مورد توجه قرار داد و گفت که طی آن اعلام شده است که «چنانچه خودروهای دپو شده دارای هریک از سه ویژگی تولید کشور آمریکا و ساخته شده در آن کشور، دارای برند شرکت‌های آمریکایی، برای مصرف در کشور آمریکا ساخته شده و مستقیم از دلالان و توزیع‌کنندگان تبعۀ کشور آمریکا خریداری شده باشد شامل ممنوعیت ورود به کشور بوده و در صورتی که هیچ‌یک از این ویژگی ها، در خودرو و معاملۀ مستقیم آن نباشد، می‌تواند وارد کشور شده و ترخیص آنها بلامانع است. »
تبعات اجتماعی ورود خودروهای لوکس و آمریکایی
معاون فنی گمرک ایران با اشاره به مستندات مطرح شده گفت که در مجموع و علی‌رغم اینکه این مکاتبات و مصوبات مربوط به ممنوعیت واردات خودروهای آمریکایی به کشور است ولی با توجه به اینکه درخواست‌های ترانزیت خودروهای لوکس و نیز آمریکایی اغلب از مناطق آزاد قشم و کیش که فاقد شعاع تردد هستند و منطقه آزاد اروند که بیشترین حجم خودروهای پلاک منطقه را در بین مناطق آزاد دارد به مقصد مناطق آزاد انزلی و ارس که دارای شعاع تردد ۵۰ و ۱۲۰ کیلومتری در سرزمین اصلی با پوشش شهرهای پرجمعیت مانند رشت و تبریز هستند است، لذا با توجه به بیانات رهبری درباره جلوگیری از ورود کالاهای آمریکایی به کشور، همچنین تبعات اجتماعی حاصل از تردد این قبیل خودروها در اوضاع کنونی در شهرهای پرجمعیت یادشده، این سازمان با وحدت ملاک از مستندات عنوان شده بر ممنوعیت ترانزیت خودروهای لوکس و آمریکایی بین مناطق آزاد اعتقاد و تاکید دارد.
مستندات به معاونت حقوقی اعلام شد
وی این را هم گفت که کلیه مسائل مطرح شده جهت بررسی به معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری منعکس و نظر آن مرجع لازم‌الاجرا برای کلیه دستگاه‌های مرتبط خواهد بود.
