وضعیت صنعت نساجی جهان در میدان نبرد روسیه و اوکراین

ترجمه و گردآوری: ساناز اصلاح

مدتی است که از زمان شروع جنگ روسیه و اوکراین میگذارد و هیچ نشانه ای از آتش بس بین این دو کشور به چشم نمی خورد؛ این درحالیست که اثرات آن بر وضعیت زنجیره منسوجات پنبه ای روز به روز در حال افزایش است.

عمده ترین منابع واردات منسوجات در روسیه، چین با سهم ۴۳.۸ درصدی، ایتالیا با ۸.۱ درصد، بنگلادش با ۶.۴ درصد، جمهوری بلاروس ۶.۳ درصد، ترکیه با ۶.۱ درصد و ویتنام با ۶.۱ درصد هستند.

با بررسی روابط روسیه و چین و تغییر مبادلات جهانی، سهم چین از بازار وارداتی منسوجات و پوشاک در روسیه در دراز مدت ممکن است افزایش یابد؛ تا شکاف زنجیره تأمین ناشی از تحریم‌های اروپا و ایالات متحده پر شود.

صادرات منسوجات و پوشاک به روسیه برای چین تنها بخش کوچکی را به خودش اختصاص داده و به راحتی میتواند نیاز جدید روسیه در این بخش را تأمین میکند.

با این حال، اگر جنگ بر روابط بین اتحادیه اروپا، ژاپن و ایالات متحده با چین تأثیر بگذارد؛ صادرات نساجی و پوشاک چین ممکن است با فشار آشکاری مواجه شود؛ چراکه سهم بزرگ صادرات چین به اتحادیه اروپا، ژاپن و ایالات متحده تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

وضعیت کشورهای اروپایی نیز جندان مساعد نیست. از آنجایی‌که ایتالیا عضو اتحادیه اروپا و ناتو است؛ روابط روسیه با اتحادیه اروپا وناتو بعد از رخداد جنگ روسیه – اوکراین دشوارتر خواهد شد و ناگزیر بر روابط اقتصادی و تجاری آنها اثرگذار خواهد بود.

صادرات پوشاک بنگلادش به اتحادیه اروپا و ایالات متحده نسبت به کل میزان صادرات این کشور سهم ۸۱ درصدی داشته و  این در حالیست که صادرات به روسیه تنها سهم ۲ درصد از کل صادرات پوشاک این کشور را تشکیل میدهد.

بنابراین اگر اتحادیه اروپا و ایالات متحده، بنگلادش را تحت فشار قرار دهند؛ برای بنگلادش قطعا در اولویت نسبت به بازار روسیه قرار خواهند گرفت.

گزارش شده در ترکیه نیز تولیدکنندگان نساجی و چرم بدلیل حمله روسیه به اوکراین تحت فشار قرار گرفته اند.

مقامات دولتی این کشور اذعان داشته اند؛ که طی هفته اول شروع جنگ، مشتریان در مسکو و کی‌یف سفارشات خود به ارزش ۲۰۰ میلیون دلار را لغو کرده اند.

مقامات تخمین زده اند که در صورت ادامه درگیری‌ها در اوکراین، ریسک بیش از یک میلیارد دلار فقط برای صنعت نساجی وجود دارد.

در مورد ویتنام، صادرات نساجی و پوشاک به ایالات متحده و ژاپن سهم ۶۱ درصدی از کل صادرات را به خودش اختصاص داده است؛ در حالیکه سهم روسیه به مراتب کمتر از این مقدار بوده و مشابه سناریوی بنگلادش است.

به طور کلی، تحریم های اقتصادی و سایر تحریم های ناشی از جنگ روسیه و اوکراین ممکن است منجر به کاهش صادرات منسوجات و پوشاک از چندین کشور عمده صادرکننده به روسیه شود و این بخش از کاهش احتمال دارد توسط چین جبران شود.

با این حال، از آنجایی که نیاز به واردات منسوجات و پوشاک روسیه سهم نسبتاً کوچکی را در جهان دارد، جنگ روسیه و اوکراین ممکن است بر جریان تجارت جهانی تأثیر بگذارد، اما تأثیر آن بر تقاضا ی کل جهان ممکن است نسبتاً محدود است.

اثرات بلند مدت جنگ بر صنعت نساجی و پوشاک

روسیه یک صادرکننده بزرگ نفت خام و گاز طبیعی بوده و پس از جنگ قیمتها افزایش یافته است. افزایش سرسام آور قیمت انرژی، هزینه های جهانی فرآیندهای نساجی و پوشاک را افزایش م یدهد.

پاکستان با کمبود عرضه گاز طبیعی و برق مواجه است و قیمت بالاتر انرژی به صادرات نساجی و پوشاک این کشور آسیب می رساند.

پس از شکل گیری وقفه در عرضه منابع روسیه، کشورهای اروپایی شروع به خرید گاز طبیعی از بازارهای جهانی کردند. پاکستان با کمبود ذخایر و قیمتهای بالا مواجه است.

همچنین روسیه صادرکننده عمده کودهای شیمیایی نیز هست. در سال ۲۰۲۱، حجم صادرات اوره از روسیه ۷ میلیون تن بوده که این میزان ۳.۵۶ درصد از تولید جهانی را تشکیل می دهد.

برزیل درصدد واردات کودهای بیشتر از کانادا برای جبران کمبود واردات کود برزیلی ناشی از جنگ بین روسیه و اوکرا ین است.

طبق گزارشات، کودهای پتاس تولید شده در کانادا، اسرائیل، روسیه، بلاروس و آلمان ۸۰ درصد از کل سهم جهان ی را تشکیل می دهند.

این کاهش عرضه کود و طبیعتا افزایش قیمت جهانی کود موجب افزایش قیمت جهانی کاشت پنبه شده و کمبود کود موجب نگرانی کشاورزان در فصل کاشت پنبه خواهد شد و عدم قطعیت‌های زیادی در مورد مناطق کشت پنبه در سال زراعی ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ بوجود آمده است.

علاوه بر این، جنگ همچنین به کمبود ناوهای دریایی منجر شده و زنجیره تأمین جهانی ممکن است با اختلال مواجه شود.

در طولانی مدت، ادامه جنگ موجب گران شدن هزینههای انرژی و در نتیجه فرآیندهای صنایع نساجی خواهد شد و همچنین در مورد زنجیره صنعت پنبه، کمبود ناوگان‌های دریایی، زنجیره حمل و نقل را با مشکل مواجه کرده و در نهایت قیمت محصولات نهایی در انتهای این زنجیره افزایش خواهد یافت.

منبع: واحد مطالعات دبیرخانه انجمن صنایع نساجی ایران