پاس کاری توپ گرانی لبنیات در زمین دستگاه های نظارتی

لیلا ابوالفتحی

چند سالی است که شاهد آشفتگی قیمتی در بازار محصولات لبنی هستیم، به‌گونه‌ای که گاه به گاه قیمت‌ها بدون ضابطه افزایش یافته است. به تازگی هم برخی شرکت‌های لبنی در کمتر از ۲۰روز قیمت محصولات خود را افزایش چشمگیری داده‌اند.

در حالی که لبنیات جز اقلام اصلی سبد غذایی خانوار‌ها محسوب می‌شود و نقش مهمی در سلامت جامعه دارد، طی سال‌های اخیر به دلیل افزایش قیمت‌ها، سهم آن از سبد غذایی بخش زیادی از جامعه کاهش یافته یا حذف شده است.

چندی پیش رضا باکری، دبیر انجمن صنایع لبنی، در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان در توصیه‌ای به مردم گفته بود: با توجه به اینکه محصولات لبنی از جمله مواد غذایی است که پایه سلامت انسان را تامین می‌کند، به افراد توصیه می‌شود که بدون نگرانی از کمبود یا افزایش قیمت محصولات مختلف لبنی را مصرف کنند.

در این بین مشخص نیست دستگاه‌های نظارت‌کننده از جمله سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و سازمان تعزیرات که وظیفه آن‌ها رصد قیمت‌ها و دفاع از حقوق مصرف‌کننده است چرا اقدام درخوری انجام نمی‌دهند و حتی هنوز درباره اینکه آیا افزایش قیمت‌های اخیر خودسرانه بوده یا نه، مصداق گرانفروشی است یا نه و مسائلی از این دست موضع مشخص یا یکسانی اعلام نکرده‌اند.

سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان که به عنوان مهم‌ترین نهادی که نقش نظارت و رصد بازار را بر عهده دارد در این حوزه بیشتر نقش یک تماشاچی را بازی می‌کند و به رغم تغییرات در راس این سازمان و راس وزارت صنعت همچنان یک سازمان خنثی و فاقد کارایی جلو می‌کند.

مسئولان این سازمان به جای رصد بازار و برخورد با متخلفان فقط هرازگاهی به ارائه آمار بازرسی بسنده می‌کنند، اما در عمل شاهد هستیم که اتفاقی از نظر کنترل قیمتی در بازار نمی‌افتد و یا پس از واکنش رسانه‌ها به گران شدن برخی اقلام، اقدام به صدور اطلاعیه و اولتیماتوم می‌کنند که فقط جنبه نمایشی دارد و دردی را دوا نمی‌کند.

با براورد اثربخشی می‌توان قیمت‌ها را افزایش داد

دبیر انجمن صنایع لبنی درباره افزایش قیمت‌های جدید می‌گوید: زمانی که ۱۰ سال است که گرانفروشی محصولات لبنی انجام می‌شود یعنی بخشی از کار ایراد دارد.

باکری می‌افزاید: با براورد اثربخشی افزایش قیمت در بخش خرد اقتصاد و بنگاه‌های تولید می‌توان افزایش قیمت را تعیین کرد و نرخ‌ها را تغییر داد.

به گفته دبیر انجمن صنایع لبنی، بعد از گذشت سه ‌ماه از سال، بنگاه‌های تولیدی درباره آن بخش از محصولاتشان که شامل قیمت‌گذاری نیست افزایش قیمت‌ها را اعمال می‌کنند تا از ضرر و زیان جلوگیری کنند.

افزایش قیمت از طرف کارخانه‌‌ها فروشندگان است

این در حالی است که فرهاد اکبری در گفت‌وگو با ایلنا، درباره افزایش قیمت شیر و لبنیات می‌گوید: تاکنون دامداران هیچ‌گونه افزایش قیمتی در محصولات خود نداشته‌اند و این افزایش قیمت از طرف کارخانجات و فروشندگان است.

عضو اتحادیه دامداران ایران ادامه می‌دهد: تصمیم به افزایش قیمت شیر  در میان دامداران وجود دارد، اما تاکنون اقدامی صورت نگرفته است. این درحالی است که درسال گذشته قیمت هر کیلو شیر ۲هزار و ۷۰۰تومان بوده و به ‌دلیل مشکلات مرتبط با کرونا با کاهش ۲۰۰ تومانی به ۲هزار و ۵۰۰ تومان رسیده است، بنابراین نیاز است که در هر کیلو شیر حداقل ۳۰ درصد افزایش قیمت داشته باشیم و به این ترتیب باید قیمت شیر از کیلویی ۲هزار و ۵۰۰تومان به ۳هزار و ۵۰۰تومان برسد.

وی عمده مشکل تولید را به مسائل مربوط به نهاده‌ها مرتبط می‌داند و می‌گوید: وضعیت تولید به دلیل کاهش کیفیت نهاده با مشکلات فراوانی روبه‌رو است و حداقل با کاهش ۲۰درصدی تولید مواجه‌ایم. به‌طوری که یا نهاده در بازار گاهی عرضه نمی‌شود یا دامدار توان خرید آن را ندارند. از سوی دیگر کیفیت نهاده‌ها  نیز مورد قبول نیست. سویایی که باید نزدیک به ۴۰درصد پروتئین داشته باشد، کمتر از ۲۰درصد دارای پروتئین است که  این مسائل موجب می‌شود که کیفیت و چربی شیر کاهش یابد.

وی تاکید کرد: سهمیه نهاده دامداران از طریق بازارگاه به دامداران ارائه می‌شود و علاوه بر اینکه این سهمیه کافی و تامین‌کننده نیاز دامداران نیست، دامداران بیش از ۶۰درصد دامداران  از طریق بازار آزاد تهیه می‌کنند. در زمان کوتاهی که بازارگاه برای تامین منابع مالی اختصاص می‌دهد، اگر دامدار بودجه را تامین نکند نهاده به شخص دیگری محول می‌شود

افزایش قیمت خودسرانه

سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی نیز در باره افزایش قیمت‌ها می‌گوید: هرسال ابتدای سال برای کالاهایی که شامل قیمت‌گذاری هستند، تصمیم‌گیری می‌شود، اما برخی کارخانجات لبنی قیمت بعضی اقلام را به صورت خودسرانه افزایش می‌دهند.

سیدیاسر رایگانی می‌افزاید: قیمت‌گذاری از ابتدای سال بهتر است با توجه به نرخ تورم و افزایش نرخ مزد کارگر، عوارض و غیره انجام شود. مرجع کارشناسی و مبارزه با گرانفروشی هم سازمان حمایت است. ۱۲ قلم کالاهای لبنی شامل قیمت‌گذاری در سازمان حمایت می‌شود و کالاهای لبنی غیر از این‌ها شامل قیمت‌گذاری نمی‌شود.

رایگانی تاکید می‌کند: میزان گرانفروشی را سازمان حمایت به سازمان تعزیرات اعلام می‌کند و با توجه به تخلفات رسیدگی می‌شود.

۱۲ محصول افزایش قیمتی نداشته‌اند

معاون سازمان حمایت  نیز در این باره می‌گوید: تعداد اقلام کالای لبنیات تنوع بالایی دارد و کارگروه تنظیم بازار ۱۲ قلم محصولات لبنی شامل شیر، ماست  و پنیر را شامل قیمت‌گذاری دانسته است که باید فرایند قیمت‌گذاری را طی کنند.

سیدداوود موسوی می‌افزاید: در خصوص این ۱۲ قلم محصول لبنی هیچ افزایش قیمتی نداشتیم اما واحدهای تولیدی افزایش قیمت برای اقلام غیر از این ۱۲ قلم کالا داشته‌اند.

وی می‌گوید: تغییرات قیمت در بررسی‌های اولیه با توجه به انتظار عمومی جامعه بالا بوده که به واحدهای تولیدی اعلام شده است. ۴۰درصد افزایش قیمت باید بررسی کارشناسی شود و رسیدگی خواهد شد.

به گفته موسوی، تغییر قیمت غیرکارشناسی زمینه ورود سازمان حمایت را فراهم می کند. ملاک سازمان حمایت نیز گروه‌بندی جدید خواهد بود.