انرژیصنعت و معدن
چالش کم آبی در پنجمین خشکسالی متوالی کشور/ هشدار مسئولان بخش آب و ضرورت صرفه‌جویی شهروندان
امروز که ۱۸۰ روز از سال آبی جدید می‌گذرد همچنان بارش‌های مورد انتظار در فصل پاییز و زمستان در کشور محقق نشد به طوری که شاهد کاهش ۴۳ درصدی بارندگی در مقایسه با بلند مدت هستیم.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون)، حجم ورودی آب به مخازن سدهای کشور در مقایسه با میانگین پنج سال اخیر، ۴۲ درصد کاهش یافته و در عین حال شاهد کاهش ۴۳ درصدی بارندگی در مقایسه با بلند مدت هستیم؛ این مساله بیانگر تداوم خشکسالی و به تعبیر مسئولان بخش آب تجربه پنجمین خشکسالی متوالی در کشوراست.
بر اساس این گزارش، مقدار باران در هرمنطقه‌ای همواره ثابت نیست و دارای سیکل‌های افزایشی و کاهشی است که این سیکل‌ها تقریبا دارای دوره‌های ۱۱، ۲۲، ۳۳ و … ساله هستند.
بارش اصولاً یک پدیده پیچیده در جو است، در صورتی‌که به عنوان مثال، دما رفتار منظم‌تر و قانونمندتری نسبت به بارش دارد، بر این اساس، پیش‌بینی بارش حتی در کشورهایی که امکانات و تجهیزات پیشرفته‌تر همچون ماهواره، ایستگاه‌های هواشناسی متعدد، آمار ثبت شده طولانی، رادارهای پیشرفته و متعدد و کاوشگرهای جوی متعدد دارند نیز دشوار است.
نکته مهم اینکه تبدیل شدن بارش‌ها از برف به باران از اثرات تغییرات اقلیمی است؛ این مساله با کاهش سطح پوشش برفی همراه شده است و در این بین ضخامت پوشش برفی به عنوان یک شاخص مهم مد نظر است.
این در حالی است که یکی از تنگناهای اساسی امروز کافی نبودن آب برای مصارف گوناگون اعم از شرب صنعت، کشاورزی و محیط های طبیعی است. نیاز روز افزون انسان به آب از یکسو و کمبود آن از سوی دیگر به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک باعث افزایش بهره برداری از منابع آب، به خصوص منابع آب زیرزمینی شده است.
اکنون با وجود گذشت ۶ ماه از سال آبی جدید، شرایط از زنگ خطر یا هشدار خشکسالی در بسیاری از مناطق کشور از جمله تهران فراتر رفته است. از ابتدای سال آبی جاری تا کنون میزان بارندگی‌ها در کل کشور ۷۸.۸ میلیمتر به ثبت رسیده و این امر بیانگر کاهش ۴۳ درصدی بارندگی در مقایسه با بلند مدت است.
همچنین در حال حاضر حجم مخازن سدهای کشور ۲۲ میلیارد مترمکعب، معادل ۴۳ درصد پرشدگی است، این در حالی است که بر اساس میانگین پنج ساله این عدد ۴۸ درصد بود؛ به عبارتی اکنون مخازن سدهای کشور با کسری ۵ درصدی نسبت به میانگین پنج ساله مواجه است. این در حالی که وضعیت برخی از سدهای مهم کشور همچون امیرکبیر و زاینده رود به لحاظ جم ذخایر با کاهش جدی مواجه بوده نیازمند ورود جریان‌های جدید آب است.
بر اساس این گزارش، در حالی که تهران پنجمین سال پیاپی خشکسالی را پشت سر می‌گذارد، کاهش ۴۷ درصدی بارندگی‌ها زنگ خطر کم‌آبی را برای این کلانشهر به صدا درآورده است.
پرشدگی سدهای تهران شرایط مساعدی ندارد
“محمد جوان‌بخت”معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا و مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران درخصوص وضعیت منابع آبی تهران تصریح کرد : به دلیل کاهش ۴۷ درصدی بارش استان تهران نسبت به متوسط بلند مدت، منابع تأمین آب شرب تهران در سدهای لار، لتیان، ماملو و به ویژه سد کرج که بخش زیادی از آب شرب تهران را تأمین می‌کند با کاهش قابل ملاحظه‌ای روبه رو است.
وی با اشاره به آخرین آمار حجم مخزن سدهای تهران بیان داشت: سد کرج با ۷ درصد پرشدگی در شرایط بحرانی و بی‌سابقه‌ای قرار دارد. سد لار نیز با یک درصد پرشدگی و سدهای لتیان و ماملو با ۱۲ درصد پرشدگی، شرایطی مشابه سد کرج دارند.
جوان‌بخت خاطرنشان کرد: از عموم مردم فهیم کشورمان به ویژه شهروندان تهرانی درخواست می‌کنیم مدیریت مصرف آب را جدی بگیرند تا بتوانیم این بحران جدی را پشت سر بگذاریم.
شهروندان از مصرف بی رویه خودداری کنند
“بهزاد پارسا” مدیرعامل شرکت آب منطقه ای تهران نیز در این باره افزود: حجم آب سدهای پنجگانه تهران به ۲۷۲ میلیون مترمکعب رسیده که این میزان تنها ۱۳ درصد حجم نرمال این سدها است.
وی ادامه داد: ذخیره سدهای امیرکبیر (کرج) و لتیان در شرق تهران به پایین ترین حجم خود رسیده که از زمان بهره‌برداری این سدها تاکنون سابقه نداشته و این ناشی از بارش‌های ناچیز امسال و نیز تداوم خشکسالی است.
پارسا گفت: با گذشت نیمی از اسفندماه با ثبت تنها ۴.۳ میلیمتر بارش نسبت به سال گذشته ۵۳ درصد و نسبت به متوسط بلندمدت ۷۷ درصد کاهش دارد.
توضیح بیشتر اینکه ذخیره برفی در حوضه های آبریز سدها نیز به شدت کاهش یافته است و انتظار نمی‌رود روان آب ناشی از ذوب برف به میزان معمول شکل بگیرد.
بی‌سابقه‌ترین خشکسالی ۵۷ سال در تهران
همچنین “محسن اردکانی”مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران با اشاره به اینکه سرانه مصرف هر شهروند تهرانی ۲۵۰ لیتر در شبانه‌روز است، این میزان را بسیار بالاتر از الگوی استاندارد ۱۳۰ لیتری دانست و تأکید کرد که تنها ۳۵ درصد مشترکان در چارچوب استاندارد مصرف می‌کنند، در حالی که ۶۰ درصد آن‌ها تا دو برابر الگوی تعیین‌شده و ۵ درصد بیش از دو برابر آن مصرف دارند.
خانه‌تکانی و افزایش مصرف آب
هم‌زمان با نزدیک شدن به ایام نوروز، افزایش مصرف آب به دلیل خانه‌تکانی‌های گسترده آنهم با کم بارشی‌های شدید اخیر نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است.
به طوری که اعلام شد در آخرین جمعه پیش از ماه رمضان، مصرف لحظه‌ای آب در پایتخت به ۴۸ هزار لیتر بر ثانیه رسید که نسبت به سال گذشته ۸ هزار لیتر بر ثانیه افزایش داشته است؛ این میزان مصرف، آن هم در اسفندماه و هوای سرد، بی‌سابقه بوده است.
در چنین شرایطی صرفه‌جویی ۲۰ درصدی در مصارف آب نه یک اختیار و انتخاب بلکه امری اجتناب‌ناپذیر است.
