چرا مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک ها هر روز بیشتر می شود؟

اقتصادآنلاین- نازنین خزعلی؛ در حدود ۲۰۰ سال پیش یک سرماخوردگی ساده یا یک عفونت یا جراحت سطحی قادر بود جان انسان‌ها را بگیرد. بیماری‌هایی مثل سل و… که امروزه کمتر انسانی به ان دچار میشود عامل مرگ میلیون‌ها انسان در کره‌ی زمین بودند؛ تا اینکه در سال ۱۹۲۸ الکساندر فلمینگ به طور تصادفی به پلیت‌هایی برخورد کرد که بر روی قسمتی از ان‌ها باکتری رشد نکرده بود با بررسی دقیق تر مشخص شد عامل مرگ باکتری‌ها در پلیت مورد نظر چیزی نیست جز پنی سیلین!

کشف پنی سیلین دریچه‌ای جدید به روی محققان برای درمان بیماری‌های باکتریایی باز کرد و پس از آن درمان بیماری‌ها شکل تازه‌ای به خود گرفت.

اما تنها چند سال از کشف انتی بیوتیک نگذشته بود که محققان باکتری‌هایی مقاوم به پنی‌سلین کشف کردند. بعد از ان محققان دریافتند که هر انتی بیوتیک جدیدی که ساخته و یا خالص سازی میشود تنها چند سال با پیدایش سویه‌ یا سویه‌های باکتری مقاوم به آن فاصله دارد.

امروزه صدها شکل از آنتی بیوتیک در بازار وجود دارد اما این انتی بیوتیک ها دیگر به اندازه قبل کارایی ندارند به طوریکه بسیاری از بیماری‌های باکتریایی دیگر قادر به درمان با انتی بیوتیک به طور کامل نیستند؛ پدیده‌ای که امروزه با عنوان بحران مقاومت به انتی بیوتیک شناخته میشود.

 اما سوال اصلی اینجاست که این مقاومت چه طور شکل میگیرد؟ چه عاملی سبب هوشمندتر شدن باکتری ها و بقای بیشتر آن‌ها در طول زمان است؟

سه عامل مهم در این زمینه نقش اصلی را دارد:

۱_ رقابت یا فشار انتخابی : در بدن ما به جز باکتری که عامل بیماری مورد نظر ما است باکتری‌های دیگری هم زندگی میکنند. و فشار انتخابی زمانی اتفاق می‌افتد که همه باکتری‌ها به آنتی بیوتیک مورد استفاده برای درمان عفونت حساس نباشند و باکتری‌های زنده مانده بتوانند به تکثیر خود ادامه دهند. به این ترتیب یک جمعیت باکتریایی ایجاد می‌شود که در برابر آنتی بیوتیکی که باکتری در معرض آن قرار دارد، مقاوم است.

۲- انتقال مقاومت به وسیله پلازمید: باکتری‌ها انواع متفاوتی دارند بعضی از آن‌ها به طور طبیعی ممکن است به انتی بیوتیک مصرفی ما مقاوم باشد . این مقاومت میتواند ناشی از وجود ژنی خاص مثلا ژن تولید انزیمی علیه انتی بیوتیک و یا  … باشد . در سیستم ارتباطی بین باکتری‌ها بعضا دیده شده که بعضی از باکتری ها قادراند تا این ژن خاص را از طریق پلازمید به باکتری دیگر فاقد مقاومت انتقال دهند و یه این شکل باکتری عامل بیماری هم مقاوم میشود.

۳_ جهش: جهش در بدن تمام موجوات زنده به طور طبیعی اتفاق می‌افتد. جهش‎‌ها رندوم هستند و میتوانند به نفع باکتری یا به ضرر ان‌ها باشند. جهش در باکتری‌ها میتواند در جهتی پیش رود که باکتری مورد نظر را به یک میکروارگانیسم مقاوم به انتی بیوتیک تبدیل کند.

فعلا راه حل درستی برای جلوگیری از افزایش مقاومت به انتی بیوتیک پیدا نشده است اما پزشکان توصیه میکنند از مصرف غیرضروری انتی بیوتیک و یا درمان ناقص آن توسط بیمار خودداری شود.