کتاب‌های الکترونیکی راهکاری برای فرهنگ کتابخوانی است

امیر عباس تقی‌پور یکی از ظرفیت‌های متناسب با پیشرفت‌های فناوری در دو دهه اخیر در موضوع کتاب و کتابخوانی را بحث کتاب‌های الکترونیکی و صوتی دانست.

 رئیس شورای سیاست‌گذاری انتشارات سیمای شرق در نشست کارشناسی و تخصصی کتاب در خبرگزاری صداوسیما افزود: بخش زیادی از مخاطبان به سمت کتاب‌های صوتی تمایل پیدا کرده اند و آن‌ها را می‌شنوند و استفاده می‌کنند.

وی گفت: گروه‌های جوان و دغدغه مندی در کشور هستند که با رعایت حقوق ناشر و نویسنده از کتاب‌های الکترونیک و صوتی استفاده می‌کنند. (مخاطبان باید بخش حقوق ناشر و نویسنده توجه داشته باشند؛ چون هر چقدر حوزه نشر بخواهد توسعه پیدا کند باید اقتصادش تضمین باشد و کسی که بخواهد در این حوزه سرمایه گذاری کند باید بتواند با کار فرهنگی و اقتصادی کار خود را توسعه دهد).

رئیس شورای سیاست‌گذاری انتشارات سیمای شرق با اشاره به اهمیت نشر الکترونیکی گفت: کتاب‌های صوتی و الکترونیکی ظرفیت خیلی خوبی است، چون قیمت تمام شده کتاب پایین‌تر است و هم امکان نشر آن در فضای اینترنت به شکل گسترده وجود دارد و می‌توان از این امکان برای توسعه فرهنگ کتابخوانی بهره لازم را برد و حتی برای تقویت زبان فارسی نزد ایرانیان خارج از کشور این‌ها همه فرصت‌هایی است که فضای مجازی در اختیار حوزه نشر قرار داده است.

قیمت نسخه الکترونیکی کتاب و مجلات به مراتب پایین‌تر است

امیر عباس تقی‌پور برای گسترش فرهنگ کتابخوانی گفت: برای اینکه به نوعی بتوانیم تولیدات خودمان را قابل دسترس کنیم الکترونیکی کردن کتابهاست؛ که البته این کار توجیه اقتصادی ندارد.

این برای گسترش فرهنگ مطالعه بسیار مفید است، البته در این راه ناشران هم باید مؤظف شوند با حمایت دولت برای تسهیل دسترسی به کتاب اقدامات لازم را انجام دهند.

رئیس شورای سیاست‌گذاری انتشارات ماهنامه مجله قلک با اشاره به گسترش فرهنگ مطالعه در مناطق محروم هم گفت: موضوع دیگر سازمان و مؤسسات خیریه یا خیران هستند که نباید کتاب را فراموش کنند؛ کودکان و نوجوانان بسیاری در مناطق محروم هستند، وقتی کتابی به دستشان می‌رسد با چنان عشق و ولعی می‌خوانند که گویی مطالب کتاب را می‌نوشند.

اگر به این مناطق از لحاظ فرهنگی و توزیع کتاب رسیدگی شود چه بسا افرادی از میان آن‌ها به مدارج عالی برسند و خود برای آباد کردن منطقه خودشان تلاش کنند و در درازمدت منابع مختلفی را برای مناطق محروم فراهم کنند؛ بنابراین ریشه ای‌ترین کار در مناطق محروم پرورش افراد علاقه‌مند به کتاب و ترویج فرهنگ کتابخوانی است، تا ارتباط آن‌ها به بیرون از مناطق شان توسعه یابد.

امیر عباس تقی‌پور، رئیس شورای سیاست‌گذاری انتشارات سیمای شرق برای انتقال فرهنگ ایرانی هم پیشنهاد داد: یکی از ضعف‌های ناشران در بخش کتاب ارتباط نداشتن آن‌ها با ناشران خارجی است.

هم اکنون در کشور ما ناشران در حوزه ترجمه متون به فارسی خیلی فعال هستند، اما در حوزه ترجمه متون فارسی به دیگر زبان‌ها خیلی فعالیتی انجام نمی‌شود. به نوعی ناشران در این زمینه خیلی کم کار هستند.

اگر شرایط فراهم شود و در حوزه ترجمه معکوس فعال شویم و آثار برگزیده کشور خودمان را به زبان‌های زنده دنیا ترجمه کنیم و فرهنگ ایرانی را به دنیا معرفی کنیم، خیلی مؤثر است. البته برای دست یافتن به این مهم باید روابط ناشران داخلی با ناشران بین المللی با روش‌های مختلف فراهم شود.

کتابخوانی والدین تأثیرگذار و الگویی برای کودکان است

دیگر مهمان نشست کارشناسی کتاب در خبرگزاری صدا و سیما، خانم معصومه یزدانی نویسنده کتاب کودک و نوجوان و سردبیر ماهنامه قلک بر گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی در خانواده تاکید کرد.

معصومه یزدانی افزود: برای اینکه بچه‌ها کتابخوان شوند، لازم است بزرگتر‌ها کتاب بخوانند و بچه‌ها با کتاب انس پیدا کرده و ناخودآگاه این رفتار برای بچه به یک عادت تبدیل شود.

با این روش کتاب جزء لاینفک زندگی می‌شود و بچه هم در کنار خانواده کنجکاو می‌شود و کتابخوانی به یک عادت در خانواده تبدیل می‌شود.

در این صورت نیاز نیست که بچه را تشویق به خواندن کتاب کنیم و دیگر نیاز نیست به بچه‌ها بگوییم کتاب بخوانید و یا حتی نیاز نیست هزینه کنیم به جز اینکه باید خانواده‌ها تلاش کنند که کتاب مناسب را در دسترس کودکان قرار دهند؛ بنابراین مهمترین عامل برای فرهنگ کتابخوانی در خانواده این است که بچه‌ها از ابتدا در دست والدین خود کتاب ببینند و در خانواده‌ای کتابخوان پرورش یابند.

این یک اصل در روانشناسی است که اگر می‌خواهی بچه رفتاری را یادبگیرد باید آن را به او نشان دهی نه اینکه به او بگویی. این نخستین گام برای کتابخوان شدن بچه هاست.

سردبیر ماهنامه قلک گفت: نویسنده و ناشر افرادی هستند که به کتاب و فرهنگ کتابخوانی علاقه‌مند هستند و به دلیل علاقه شان در این حرفه هم فعالیت می‌کنند و به همین دلیل باید محتوای با کیفیت و متناسب به مخاطب ارائه دهند.

وی افزود: وظیفه نویسنده کودک و نوجوان فراتر از نویسندگان دیگر است؛ نویسندگان بزرگسال شاید هر آنچه که دوست دارند بنویسند و یا حتی دغدغه شان و یا بخشی از زندگی شخصی شان باشد و در اختیار مخاطب قرار دهند؛ مخاطب هم بنابر سلیقه اش آن را انتخاب می‌کند و می‌خواند.

وی گفت:، اما نویسنده کودک نمی‌تواند هر چیزی را بنویسد، چون اقتضائات مخاطب کودک و نوجوان با بزرگسال متفاوت است. نویسنده کودک و نوجوان باید به مخاطبش نزدیک شود و نیاز و شرایط سنی مخاطب خود را در نظر بگیرد و قلم بزند. ناشر هم همین وظیفه را دارد که کار با کیفیت ارائه دهد و منفعت نویسنده و ناشر هم در این است که فرهنگ کتابخوانی را در جامعه ترویج دهد.

ناشران و بانیان کتاب تلاش می‌کنند که فرهنگ کتابخوانی را با اهداء کتاب به اقصی نقاط کشور به ویژه نقاط محروم و مرزی گسترش دهند.

در ادامه نشست رئیس شورای سیاست‌گذاری ماهنامه مجله قلک گفت: امروزه مهمترین چالش حوزه کتاب موضوع اقتصادی است که هم در بحث تولید و توزیع کتاب به دست کاربر نهایی سایه انداخته است.

تقی پور گفت: وقتی خانواده در تامین معیشت دچار مشکل اقتصادی است خوب ناگزیر جایی برای کتاب در سبد فرهنگی نیست که بتوان آن را تهیه و در دسترس افراد خانواده قرار داد.

مثلا بحث حق مولف چالش اصلی در حوزه کتاب است، ولی خیلی به این مشکل نمی‌پردازند و متاسفانه این موضوع هم منافع مادی و معنوی ناشران و نویسندگان را تحت الشعاع قرار داده است.

در شمارگان کتاب هم مشکل اقتصادی سایه انداخته است

تقی پور با اشاره به سایه انداختن مشکل اقتصادی بر کتاب گفت: وقتی مسایل اقتصادی وجود دارد، شمارگان کتاب هم پایین می‌آید؛ وقتی خانواده‌ای نمی‌تواند برای بچه هایش کتاب بخرد، برای ناشر هم نمی‌ارزد که کتاب را در شمارگان زیاد مانند گدشته منتشر کند.

وی افزود: در سال‌هایی شاهد رشد عناوین کتاب، به دلیل افزایش تعداد ناشران هستیم، حداقل در یک دهه گذشته افزایش یافته است، اما شمارگان کتاب بیشتر نشده است.

وی در باره شمارگان کتاب کودک گفت: در حوزه کودک تعداد تیراژ کتاب‌ها بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ است؛ چون کمتر از این برای ناشری که بخواهد کار چاپ و نشر را ادامه دهد فایده اقتصادی ندارد.

اما در حوزه بزرگسالان به دلیل تنوعی که بین ناشران و نویسندگان رواج پیدا کرده است، شاهد انتشار کتاب‌ها در شمارگان ۵۰ تا ۱۰۰ نسخه هم هستیم.

در این حالت نویسنده فقط تلاش کرده اثر خود را مکتوب کند و با ناشری قرارداد بسته و گاهی هزینه‌ها را هم خود نویسنده پرداخته است تا بتواند اثر خود را ثبت و منتشر کند؛ بنابراین شمارگان کتاب ارتباط مستقیمی با وضعیت اقتصادی مردم دارد و اگر چه مسایل دیگری هم در این زمینه نقش دارند.