سرگرمی؛ گام اول نفوذ به بستر امن شبکه شاد

اکرم رضائی‌نژاد

یکی از مهمترین اتفاقاتی که به دلیل تعطیلی مدارس پس از شیوع بیماری کرونا به وجود آمد گسترش آموزش از راه دور از طریق شبکه‎های مجازی بوده است. وزارت آموزش و پرورش به همین منظور نرم‎افزار شبکه شاد را طراحی و در اختیار مدیران، معلمان و دانش‎آموزان قرار داده است.

برنامه شاد که نسخه‎های مختلفی از آن برای سازگاری با انواع دستگاه‎های هوشمند راه‎اندازی شده است، برای برگزاری کلاس‎های درسی به صورت مجازی است و هر روز تعداد کاربرانی که این نرم‎افزار را نصب می‎کنند، در حال افزایش است؛ اما این شبکه در کنار دارابودن ظرفیت‎های فراوان هنوز نمی‌تواند به طور کامل پاسخگوی نیاز آموزشی فرهنگیان و دانش‎آموزان این مرز و بوم باشد.

هدف وزارت آموزش و پرورش از ارائه برنامه شاد یکپارچه‎سازی آموزش‎های مجازی و فراهم کردن بستری امن برای دانش‎آموزان و معلمان است؛فضایی که دانش‎آموزان بتوانند در آن درس‌هایشان را بیاموزند و رفع اشکال کنند بدون این که نگرانی برای والدین در خصوص ناامن بودن فضای مجازی به وجود بیاید.

چندی پیش قاسم بصیری، رئیس اداره حراست آموزش و پرورش استان کرمان، درباره فضای امن شاد گفته بود: «اخیرا شاهد بودیم چالش‎ها و مشکلاتی برای تعدادی از دانش‎آموزان در بستر پیام‌رسان‎های غیرایرانی به وجود آمد که موجب نگرانی‎های والدین و اضطراب و ترس دانش‎آموزان شد، اما به یقین می‎توان گفت، شبکه شاد، امن‎ترین بستر آموزشی برای معلمان و دانش‎آموزان است که امکان هیچ‎گونه سوءاستفاده و تهدیدی در آن وجود ندارد.»

اما به‌تازگی با انتشار نسخه جدید شاد گزینه‎ای با نام ساخت کانال جدید فعال شده است و به این ترتیب، افراد عادی نیز می‎توانند با ساخت کانالی همانند آنچه در پیام‌رسان‌های تلگرام و سروش وجود دارد، در این فضا برای دانش‎آموزان تولید محتوا کنند. از چندی پیش کانال‎هایی در این شبکه ایجاد شده است که واکنش‎هایی را برانگیخته و حتی از آنها به «ایجاد کانال‎های غیراخلاقی و فسادبرانگیز در شبکه شاد» تعبیر شده است. وزیر آموزش و پرورش در واکنش به ایجاد این کانال‎ها گفته است: «فساد که نبوده، به این تعبیر مطرح نکنید. افرادی برخی کانال‎های سرگرمی را ایجاد کرده بودند که به محض شناسایی تعطیل شد؛ زیرا کارکرد اصلی شاد، آموزش است و روی شاد کار دیگری نمی‎کنیم.»

محسن حاجی‌میرزایی افزوده است: «متقاضیان بسیاری وجود دارند که می‎خواهند روی شاد کار اقتصادی کنند اما فعلا تنها کارکرد شاد را آموزشی می‎دانیم. تمام کسانی که روی شاد فعال هستند احراز هویت شده‎اند و معلمان، مدیران و دانش‎آموزان هستند و از سالم‎ترین محیط‎ها برای کار و فعالیت آموزشی است.»

او اضافه کرده است: «همانطور که گفته شد ممکن است کسی که یک زمانی به صورت قراردادی با آموزش و پرورش فعالیت داشته به شاد دسترسی داشته و کانالی ایجاد کرده باشد که آن موارد شناسایی شده به سرعت حذف شده‎اند و همه کسانی که در شاد هستند قابل اعتماد هستند و احراز هویت شده‎اند.»

اما اظهارات وزیر آموزش و پرورش درباره ویژگی‌ها و امکانات امن شبکه شاد با آنچه در واقع رخ می‌دهند، سازگاری ندارد؛ چرا که برخلاف گفته‌های او، برای نصب نسخه جدید نرم‎افزار شاد نیازی به درج هیچگونه اطلاعات خاصی نیست و مانند سایر اپلیکیشن‎ها تنها با وارد کردن شماره تلفن همراه، پیامک تایید را دریافت می‎کنید و پس از وارد کردن کد تایید در نرم‌افزا، وارد فضای شبکه  شاد می‎شوید و سپس نام کاربری انتخابی وارد می‎کنید، بدون آنکه حتی لازم باشد اطلاعات هویتی صحیح خود را اعلام کنید چون در هرحال نرم‎افزار نصب شده و قابل استفاده است.