۳ماه زمان برای واردات داروهای تک نسخه‌ای

هنوز تامین برخی از داروها به سختی انجام می‌شود و برخی از مردم که از توانایی مالی بهتری برخوردار هستند واردات چمدانی را برای دریافت داروهای تک نسخه‌ای انتخاب کرده‌اند.

هرچند از اوج بحران دارو کاسته شده است و دیگر داروهایی همچون آنتی بیوتیک‌های کودکان و شربت‌های تب بر مثل استامینوفن و بروفن نایاب نیستند و بالاخره با مراجعه به چند داروخانه می‌توان این داروها را یافت اما کافیست هشتک کمبود دارو را در فضای مجازی جستجو کنید تا ببینید همچنان تامین برخی از داروهای بیماران اس ام آی، انکولوژی، دیابت و غیره با چالش‌هایی همراه است.

کمبودهایی که برخی از مردم را به این فکر انداخته که نیاز عزیزانشان را از طریق واردات چمدانی برطرف کنند؛ داروهایی که معلوم نیست در چه شرایطی به کشور می‌آیند اما نمی‌توان جلوی آن را گرفت چون آخرین امید خانواده بیماران است. البته برخی هم در این بین فقط به خاطر کمبود دارو نه و بخاطر بهره‌مندی از برندی خاص اقدام به واردات چمدانی داروها می‌کنند.

با این حال ضروری است سازمان غذا و دارو به موضوع واردات داروهای تک نسخه‌ای به صورت جدی ورود کند و چالش‌هایی که باعث می‌شود یک داروی انکولوژی طی حداقل ۲ تا ۳ ماه برای مریضی که فقط حداکثر یک هفته مهلت دریافت دارو را دارد برطرف کنند و این زمان را به کمتر از دو تا یک هفته کاهش دهد.

کمبود دارو در نتیجه اهمال کاری مجلس

کسری امین لو، کارشناس صنعت دارو درباره واردات چمدانی برخی از داروهای بیماران شیمی درمانی و دیابتی به بازار می‌گوید: واردات چمدانی دارو موضوع جدیدی نیست و در گذشته هم شاهد آن بودیم.

اما در خصوص داروی انسولین تا همین چند وقت پیش کمبودها برطرف شده بود و مدتی است که دوباره چالش‌زا شده است. با این حال اینکه برخی می‌خواهند داروهایشان را از طریق واردات، آن هم چمدانی تامین کنند بخاطر این است که نسخه‌های وارداتی در بازار کمیاب هستند و شاید برخی ترجیح دهند فقط همان دارو را مصرف کنند اما نوع ایرانی خیلی از داروها در بازار موجود است. بنابراین اینطور نیست که بگوییم دارو نیست و مردم دچار بحران شده‌اند.

وی درباره کمبودهای دارویی فعلی بازار دارو اضافه می‌کند: هنوز کمبود دارویی داریم و یکسری از کمبودها متعلق به داروهای حیاتی است و برخی هم متعلق به داروهای برند است که داروی عمومی آن را در بازار داریم اما داروی برند در بازار موجود نیست. اما در خصوص کمبود سرم بارها این را گفته‌ام که در کشور کمبود سرم نداریم، اتفاقا افزایش تولید هم در این حوزه داشته‌ایم اما تجویز سرم منطقی نیست.

امین لو ادامه می‌دهد: سرم فقط برای افرادی است که سطح هوشیاری مناسبی ندارند و در حالت اورژانسی هستند یا قدرت بلع ندارند و نمی‌توانند مایعات مصرف کنند و یا حتی امکان تجویز دارو به شیوه‌ای غیر از سرم وجود ندارد باید تجویز شود؛ یعنی در هیچ کجای دنیا نمی‌بینید که این حجم از سرم به خاطر گلودرد، ضعف و بیحالی و غیره تزریق سرم داشته باشند. اما درباره داروهای انکولوژی کمبود وجود دارد. همچنین در مورد بیماران اس ام ای، تالاسمی، دیابتی کمبودهایی در حوزه داروها وجود دارد.

این کارشناس صنعت دارو تاکید می‌کند: این کمبودهای دارویی با توجه به اینکه بیش از ۱۰ سال است که تحریم هستیم، مشکلات ارزی وجود دارد و هر سال قدرت تامین بودجه سیستم درمانی سخت‌تر می‌شود به وجود آمده است.

برای مثال امسال ارز مرجع برای دارو و کلیه اقلام از ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی به حدود ۲۹ هزار تومان ارز نیمایی تبدیل و چندین برابر شد. بنابراین مالیات و ارزش افزوده شرکت‌ها افزایش یافت. از این رو تلاش زیادی برای کاهش مالیات و ارزش افزوده شد تا مجلس نیز با آن موافقت کند.

وی اضافه می‌کند: بنابراین با اینکه مجلس نسبت به بازار دارو اعتراض می‌کند و حتی پای استیضاح وزیر را هم وسط می‌کشد اصلی‌ترین مشکلی که طی این یکسال اخیر باعث مشکلات شده همین مخالفت‌های مجلس در مورد واقعی شدن قیمت، تخصیص ارز و کاهش مالیات بر ارزش افزوده به یک درصد و غیره است. کاهش مالیات بر ارزش افزوده‌ای که بعد از هشت ماه بلاتکلیفی بالاخره اجرایی شد. تصمیمی که باید از سوی مجلس سریع‌تر گرفته می‌شود اما تاخیر در آن حتی باعث از دست رفتن حجم زیادی دارو و ماده موثره دارو در گمرک شد.

ضرورت کاهش زمان واردات داروهای تک نسخه ای

امین لو با اشاره به وقفه چند ماهه بین تولید و توزیع دارو بیان می‌کند: الان که می‌گوییم با چالش دارویی مواجه شدیم نتیجه سیاست‌گذاری‌های چندین سال اخیر است. حتی در این باره سندیکای داروهای انسانی نیز به رئیس جمهوری نامه زدند و گفتند اگر شرایط با این وضع ادامه یابد نمی‌توانیم دارو را تامین کنیم و همین اتفاق هم افتاد. به طور کلی قیمتگذاری دستوری و تهدید و غیره باعث شده این شرایط را داشته باشیم.

بنابراین به جای اینکه تمام انگشت‌های اتهام به سمت سازمان غذا و دارو نشانه رود اول مجلس و سازمان‌های نظارتی باید تغییری در روند سیاست‌هایشان داشته باشد؛ ‌ چرا که آن ها به صورت دستوری اجازه افزایش قیمت منطقی ندادند و مشکلات دارویی را ایجاد کردند.

وی اضافه می‌کند: در مورد بیماران خاص همچون انکولوژی و ام اس و غیره چون دارو وارد می‌کنیم علاوه بر یارانه یک یارانه دیگر برای قیمت دارو تخصیص داده می‌شود. برای مثال قیمت جهانی یکی از انواع داروهای انکولوژی حدود ۶۰ میلیون تومان است که وقتی به ایران وارد می‌شود به قیمت ۶ و ۷ میلیون می‌رسد و در نهایت با بیمه برای بیمار حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان هزینه در بر دارد. این هزینه هنگفتی است که دولت پرداخت می‌کند و خیلی خوب است. اما از طرفی بیمار برای دریافت داروهای تک نسخه‌ای یک پروسه دو سه ماهه نیاز دارد که خیلی زیاد است.

این کارشناس صنعت دارو می‌افزاید: وقتی دارو نیست و بیمار به سازمان غذا و دارو درخواست می‌دهند، موضوع به شورا و کمیسیون ماده ۹ می‌رود که در نهایت موافقت می‌شود بودجه آن تخصیص یابد و با ثبت سفارش و واردات یک پروسه سه ماهه نیاز است. این درحالی است که یک مریض ممکن است نیاز داشته باشد همین هفته دارو را دریافت کند. بنابراین بیمار به اجبار کسی را پیدا می‌کند تا از خارج دارو را وارد کند یا از طریق بازار آزاد دارو تامین می‌کند که معلوم نیست دارو تقلبی یا تاریخ گذشته باشد.

این فعال بازار دارو ادامه می‌دهد: بنابراین درباره داروهای تک نسخه‌ای نیاز است که سازمان غذا و دارو به نحوی تصمیم‌گیری کند که به جای سه ماه طی یک هفته‌ای دارو تامین شود. البته پروسه سختی است که بخواهیم از یک کشوری همچون آلمان دارو سفارش دهیم و حمل نقل و ترخیص آن زمان بر است اما به هر حال بازده سه ماهه برای بیمار زیاد است.

امین لو تاکید می‌کند: الان بر روی داروهای چمدانی هم گمرک خیلی سخت‌گیری می‌کند. البته این موضوع اقدام بدی نیست چون مجرای ورود دارو داخل چمدان نیست. اما چاره‌ای هم نیست و وقتی کسی دسترسی به دارو ندارد ناچار به این کار می‌شود که سختگیری زیادی می‌شود.

وی در پایان درباره روند تولید و واردات دارو بیان می‌کند: با اجرای طرح دارویار تولید و واردات دارو بهبود یافته است. این صنعت در حال ورشکستگی بود که دارویار آن را نجات داد.

مسئولان سازمان غذا و دارو مشورت پذیر نیستند

حسن کربکندی، عضو داروساز هیات مدیره نظام پزشکی اصفهان درباره وضع فعلی بازار دارو می‌گوید: کمبودهایی که درباره آنتی بیوتیک‌های کودکان و شربت‌های تب بر مثل استامینوفن و بروفن وجود داشت که اکنون شرایط بهتر شده اما هنوز به وضع قبل برنگشته‌ایم. البته در مورد سرم هنوز همانند چند هفته گذشته کمبود وجود دارد. اما به طور کلی داروهای مورد نیاز مردم هرچند با کمبودهایی همراه است اما مثل دو هفته گذشته نایاب نیست.

وی درباره واردات چمدانی دارو که این روزها پر رنگ شده است، می‌افزاید: واردات چمدانی دارو بیشتر مختص به افرادی است که یک برند خاص دارو را می‌خواهند. به خصوص که برندهای مطرح غربی وارد نمی‌شود و جای خود را به نمونه‌های دیگر داده‌اند.

بنابراین اقوام این افراد نسبت به واردات چمدانی اقدام می‌کنند. البته این موضوع در مورد درصد قابل توجهی از مردم صدق نمی‌کند و تعداد کمی از این طریق داروهایشان را تامین می‌کنند.

کربکندی درباره ملزوماتی که مسئولان باید در نظر بگیرند تا بازار دارویی کشور بهبود یابد، ادامه می‌دهد: یکی از ملزوماتی که باید مورد توجه قرار بگیرد جلوگیری از قیمتگذاری دستوری دارو است.

قیمتگذاری دارو باید واقعی شود و با در نظر گرفتن نظر کارخانه‌های داروسازی انجام شود. همچنین یکی از مسائل مهم در حوزه دارو این است که افرادی که امروز بر کرسی مدیریت سازمان غذا و دارو نشسته‌اند چندان به امور دارو اشراف ندارند. از طرفی به نظر می‌رسد آنها در مشورت با نخبگان صنعت دارو هم کوتاهی می‌کنند.

عضو داروساز هیات مدیره نظام پزشکی اصفهان تاکید می کند: درحال حاضر دو بازوی مشورتی خوب برای مسئولان در کشور داریم که داروسازان خبره و مطلع از بازار دارو هستند که حتی در گذشته نیز سمت داشته‌اند. یکی از بازوها انجمن داروسازان و دیگری همکاران داروساز در سازمان نظام پزشکی هستند. کسانی که در این دو بخش حضور دارند می‌توانند بازوهای مشورتی در سیاست‌گذاری‌های حوزه دارو باشند. این درحالی است که در وزارت بهداشت خیلی از تصمیمات مهم را بدون مشورت می‌گیرند.

وی اضافه می کند: اگر مسئولان نسبت به دریافت مشورت از افراد آگاه اقدام کنند به طور قطع شاهد نتایج بهتری در این حوزه خواهیم بود. برای مثال چندی پیش یک مصاحبه از آقای سید حیدر محمدی رئیس سازمان غذا و دارو خواندم که خود نشان‌دهنده کم اطلاعی او از بازار دارو است؛ چرا که در آن مصاحبه گفته شده بود علت کمبود آنتی بیوتیک‌ها تجویز غلط پزشک‌ها است. این درحالی است که این تجویز متعلق به یک برحه زمانی خاص نیست که می‌خواهند کمبودها را با این موضوع پوشش دهند.

کربکندی بیان می‌کند: محمدی رئیس سازمان غذا و دارو غیر از طرح دارویار که جنبه‌های مثبتی هم دارد، طرح دیگری هم درباره آیین‌نامه داروخانه‌ها اجرایی کرد که داروسازان در انجمن داروسازان و نظام پزشکی با آن مخالفت داشتند اما به صورت دستوری اجرایی شد. حالا همین فرد به عنوان رئیس سازمان غذا و دارو انتخاب شده است که نه علاقه‌ای به مشورت دارد و نه تجربه مثبتی در حوزه دارو در پرونده خود دارد.

وی می‌افزاید: یکی از چالش‌های امروز در صنعت دارو این است که شنیده می‌شود وزارت بهداشت به صورت مجمع‌الجزایر اداره می‌شود و یک نهادی اعمال نظر غیر تخصصی می‌کند و مابقی مجبور به اطاعت می‌شوند که نتایج خوبی ندارد.

در مجموع برای اینکه بازار دارو بهبود یابد اول باید قیمتگذاری دارو اصلاح شود و قیمت دارو واقعی باشد که حتی به نظر می‌رسد با این اتفاق نیاز چندانی به واردات دارو هم نداشته باشیم. همچنین مسئولان باید مشورت‌پذیر باشند و از افراد با تجربه‌تر در حوزه دارو استفاده کنند.