اقتصاد گردشگری؛ اقتصادی برای تمام فصول

محمد جواد ساوری /مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان

اقتصاد گردشگری شاخه ای گسترده و پیچیده از علم اقتصاد است که به بررسی اثرات اقتصادی فعالیت گردشگری در شرایط مختلف می‌پردازد. ایجاد درآمد برای مشاغل مختلف به صورت مستقیم و غیر مستقیم از یک سو و ظرفیت سازی جهت طیف گسترده ای از فرصت های شغلی جانبی از سوی دیگر، از مزیت های این اقتصاد پویا محسوب می‌شود که سالانه چند صد میلیارد دلار گردش مالی در پی دارد.

بر همین پیوست کشورهای مختلف درصدند با استفاده از ظرفیت های موجود در کشورشان و یا تعریف زیر ساخت های نوین و توسعه مصنوعات بشری نظیر ساخت پل، برج، جنگل مصنوعی و … سهمی بیشتر از این اقتصاد هنگفت و چند صد میلیارد دلاری جهانی ببرند.

در کشور ما سال هاست برنامه ریزی های گسترده ای در جهت بهره مندی از فرصت گردشگری و احیای اقتصاد این صنعت صورت گرفته است اما واقعیت این است هنوز تا روزها و شرایط آرمانی فاصله بسیاری داریم.

جاذبه‌های تاریخی بی شمار، جاذبه های طبیعی یا اکولوژیک که شامل طیف وسیعی از پارامترهای موثر بر اکوسیستم منطقه (مثلاً جنگل‌های بارانی یا صخره‌های مرجانی)، جاذبه های مذهبی و اسلامی ( مکان های مذهبی و آداب و سنت های دینی)، گردشگری غذایی( تنوع اقوام)، فرهنگی و تاریخی و سنن ( قدمت هزار چند هزار ساله کشور)، گردشگری ورزشی و درمانی و به زبان ساده طیف وسیعی از جاذبه های گردشگری (tourist attractions ) ایران را به یک کشور منحصر به فرد به لحاظ تنوع گردشگری بدل ساخته است.

هر چند کشور ما به لحاظ زیر ساخت از منظر تاریخی و طبیعی و فرهنگی و … دارای جاذبه های منحصر به فرد و ویژه ای است، اما باید پذیرفت تنها وجود زیر ساخت و جاذبه های گردشگری منجر به ایجاد اشتغال و جذب و ماندگاری گردشگر نمی‌شود.

مولفه هایی نظیر امکانات اقامتی و رفاهی، امکانات زیربنایی، امکانات حوزه حمل و نقل، فرصت سازی اجتماعی و آماده سازی فرهنگی و … از عوامل موثر بر گردشگری و به تبع آن توسعه اقتصادی کشور محسوب می‌شوند.

بر همین اساس ضرورت ارائه تعریفی مناسب و جامع از صنعت گردشگری و راهکارهای هدف گذاری و توسعه اقتصاد محور این صنعت بیش از گذشته احساس می‌شود.

بی تردید برگزاری هفته های فرهنگی ایران در کشورهای مختلف و معرفی آداب و سنت های قدیمی، برگزاری مسابقات، نمایشگاهها و همایش های بین المللی جهت معرفی ظرفیت های گردشگری کشور ایران، رو آوردن به صنعت رستوران داری مدرن و پیشرفته، حمایت از نویسندگان، مولفان، عکاسان، خبرنگاران و روزنامه نگاران حوزه گردشگری در راستای انتشار منظم کتابها، مقالات، کاتالوگ ها و عکس ها از جاذبه های گردشگری کشور، ایجاد اپلیکیشن های هوشمند جهت نصب بر روی گوشی و معرفی آنلاین جاذبه های گردشگری، احیا و به روز رسانی سیستم ارتباط و حمل و نقل با توسعه خدمات هواپیمایی و فرودگاهی، دریایی و زمینی، افزایش تلاش های دیپلماتیکی در جهت معرفی و نمایش چهره واقعی کشور و فرهنگ چند هزار ساله آن، پیشگیری از موازی کاری های رایج در امور تبلیغات این حوزه، تربیت دانشگاهی راهنمایان مسلط به زبان انگلیسی، برگزاری دوره های جامع ویژه اهالی شهرها و روستاهای دارای جاذبه های گردشگری با رویکرد برقراری تعاملات صحیح و اقتصاد محور، تدوین طرحهای جامع گردشگری استانی با توجه به ویژگی های طبیعی، تاریخی یا مذهبی هر استان و … می‌توانند در توسعه این صنعت در کشور تاثیرات چشمگیری داشته باشند و زمینه برای ورود مستمر گردشگر به کشور تسهیل شود.

اقتصاد گردشگری در کشور ما به سبب وجود زیر ساخت های متنوع موجود نیاز به سرمایه گذاری اولیه ندارد و با برنامه ریزی در جهت استفاده بهینه از ظرفیت های موجود می‌تواند در ایجاد اشتغال مستقیم و غیر مستقیم تاثیرات ملموسی داشته باشد. اقتصاد بر مبنای گردشگری را جدی بگیریم.