عصر اقتصاد: باتری خودرو از نمونه اقلام و محصولاتِ اساسی و ضروری برای اتومبیل به شمار می‌رود، قطعه‌ای که در فضای گرانی بازار در هفته‌ها و ماه‌های اخیر، با افزایش قیمت فزاینده‌ای همراه شده است.

صنعت باتری سازی، از حوزه‌هایی به شمار می‌رود که در سالیان و دهه‌های اخیر با برنامه ریزی انجام شده از رشد و توسعه قابل توجهی برخوردار شده و در شرایطی که پیش از این، عمده باتری مورد نیاز اتومبیل‌ها در کشور به واسطه واردات تامین می‌شد، اما در حال حاضر توان ساخت و تولید ۸۰ درصد از باطری مورد نیاز کشور وجود دارد که این میزان از پیشرفت در شرایطی که پیش از انقلاب تنها یک واحد باتری سازی در ایران فعال بود، به نوبة خود درخور توجه و قابل تحسین است، این در شرایطی است که در صورت حمایت هر چه بیشتر نه تنها می‌توان نیاز داخلی کشور را به واسطه تولید داخلی (به‌صورت کامل) تامین کرد، بلکه می‌توان در حوزه صادرات نیز به توفیقات بسیاری در این خصوص نائل شد.

آمار منتشر شده از سوی اتحادیه سازندگان و فروشندگان باتری موید این موضوع است که نیاز سالانه کشور به کالای مذکور بیش از ۱۲ میلیون عدد، برآورد می‌شود و این در شرایطی است که حدود ۱۰ میلیون باطری در کشور تولیدمی شود و به تبع باقیمانده نیاز داخلی، از طریق واردات تأمین می‌شود.

*آسیب پذیری تولید داخلی باتری

یکی از عمده چالش‌های کارخانجات تولید کننده باتری خودرو در داخل کشور به کمبود مواد اولیه (سرب) باز می‌گردد، آن هم در شرایطی که ایران از جمله کشور‌های غنی در بخش معادن سرب است.

با توجه به وابستگی شدید باتری خودرو به سرب، به تبع در فقدان و خلاء این ماده حیاتی برای تولید کالای اشاره شد، به تبع واحد‌ها و مراکز تولیدکننده دچار مشکل و نارسایی‌هایی عدیده خواهند شد.

با افزایش نرخ ارز، قیمت و نرخ سرب بالا رفته و همین موضوع انگیزه برای صادرات آن را چند برابر ساخته است، صادراتی که مصداق بارز خام فروشی است، رَویه و رویکردی که در طول سالیان و دهه‌های گذشته به پاشنه آشیلی برای اقتصاد کشور مبدل شده است.

از دیگر سو، آنچنان که عنوان شد، یکی دیگر از مجاری تامین کننده سرب مورد نیاز باطری‌ها به استحصال یا همان بازیافت باتری‌های فرسوده معطوف می‌شود، امری که از حیث زیست محیطی، عوارض و نارسایی‌هایی جدی و خاص به خود را به دنبال دارد که به واسطه همین تهدید‌ها، صدور مجوز برای بازیافت باطری‌های فرسوده به سختی انجام می‌پذیرد.

*جولان باطری های کره ای
در حال حاضر باطری‌های کره‌ای بیشترین سهم را در بازار دارند و تولیدات داخلی با سهم کمتر در رتبه بعدی قرار می‌گیرند. محمد همتی یکی از فعالان حوزه باطری با بیان اینکه بازار در دست کره‌ای‌ها است افزود: در حال حاضر برند‌های کره‌ای بازار را قبضه کرده‌اند و محصولات وطنی نیز با آنها فاصله دارند .

در این خصوص رئیس انجمن صنعت باطری و ذخیره ساز‌های ایران تاکید کرد: سیاست‌های غلط باعث بازماندن دروازه‌های خروج و صادرات مواد خام مورد نیاز کارخانجات داخلی شده و در حال حاضر از واردات مواد خام مورد نیاز این محصول (باطری خودرو) نیز جلوگیری می‌شود.

به گفته وی، تولید با تیراژ بالا برای واحد‌های تولیدی مقرون به صرفه است، اما باتری‌های فرسوده موجود در کشور نیز (حتی با صدور مجوز لازم برای بازیافت) تامین کننده نیاز کارخانجات تولیدی نیست و صنعت بازیافت در چنین شرایطی به ناچار می‌باید به واردات باتری‌های فرسوده مبادرت ورزد.

*صادرات سرب قیمت باطری را بالا برد

متاسفانه افزایش مکررِ قیمت باطری آزار دهنده شده و از ابتدای سالجاری ۱۰ بار شاهد افزایش ۸ درصدی قیمت باطری بوده‌ایم که این موضوع خوشایند نیست و برای مردم و مالکان خودرو آزار دهنده است.

بی ثباتی قیمت‌ها در حال حاضر به اصلی‌ترین چالش پیش رو مبدل شده و امید آن می‌رود با فوریت این عارضه مرتفع شود و مردم باطری مورد نیاز خود را با قیمت مناسب تهیه کنند.

تقی علی اکبری با اشاره به اینکه صادرات سرب باعث شده تا از فروردین ماه امسال تاکنون قیمت باطری خودرو افزایش چشمگیری داشته باشد، اظهار داشت: در حال حاضر قیمت باطری پراید از 110 هزار تومان به 300 هزار تومان رسیده که این رقم با کسر دریافت باطری سوخته از مشتری گرفته می‌شود.

رئیس اتحادیه باطری سازان و باطری فروشان با اعلام اینکه متأسفانه خام فروشی سرب در بازار بسیار داغ شده است، افزود: برخی از مابه التفاوت نرخ ارز سوء استفاده کرده و با صادرات سرب به کشورهای همسایه و انتقال مجدد آنها به کشور سودهای هنگفتی را کسب می‌کنند.

وی تصریح کرد: با بازیافت باطری های سوخته در داخل کشور نیاز چندانی به واردات سرب نداریم اما مشکل اینجاست عدم نظارت بر فعالیت تولیدکنندگان سرب بازار را تا حدودی مختل کرده است.

*راه باز سودجویی و سوءاستفاده

ظاهرا سودجویان، از ورود به هیچ منفذ و روزنه‌ای برای سوداگری خود، دریغ نمی‌کنند و در این میان، صنعت باتری سازی از گزند سودجویان اینچنینی مصون نمانده است.

آنچه به عنوان باطری قاچاق در کشور از آن یاد می‌شود از مبادی کاملا قانونی و از مجاری گمرک کشور وارد می‌شود.

برخی قاچاقچیان و سودجویان، سرب خام را با ارز دولتی به امارات صادر می‌کنند و با عنایت به عدم نیاز کشور مذکور به سرب‌های مذکور، قاچاقچیان مجددا سرب خام صادر شده را به کشور وارد کرده و سود حاصل از مابه‌التفاوت ارز را به جیب می‌زنند.

به واقع کمبود سرب، کمبود باطری‌های فرسوده برای بازیافت و تحرکات اینچنینی قاچاقچیان مزید بر علت شده تا قیمت باطری خودرو در کشور به میزان قابل توجهی با افزایش همراه شود.

محمد علی زارعی، یکی از توزیع کنندگان باطری با اشاره به ضرورتِ تامین مواد اولیه مورد نیاز کارخانه‌های تولیدکننده باطریِ ایرانی تصریح کرد: در شرایطی که مکررا به موضوع حمایت از کالای ایرانی و تولید ملی تاکید می‌شود باید بستر حصول چنین امر خطیری را نیز تامین و هموار نمود در غیر اینصورت استراتژی مذکور صرفا در بر روی کاغذ و در حد حرف و سخن باقی خواهد ماند.

وی افزود: در طول ماه‌های گذشته، قیمت باطری به نحو قابل توجهی سیر صعودی گرفته و به فراخور نوع باطری‌ها شاهد افزایش ۸۰ تا ۱۲۰ درصدی قیمت‌ها هستیم.

زارعی گفت: وقتی ما به عنوان توزیع کننده علت این افزایش سرسام آور قیمت را جویا می‌شویم از کمبود مواد اولیه به عنوان عامل اصلی این قیمت‌های تصاعدی یاد می‌شود.

این توزیع کننده عمده باطری خودرو در غرب استان تهران گفت: به تبع با گران‌تر شدن ارز، نرخ باطری نیز افزایش پیدا می‌کند، اما بالا رفتن نرخ قیمت ها، چارچوب و قواعدی دارد و چنین افزایشی تامل برانگیز به نظر می‌رسد و انتظار می‌رود دستگاه‌های ذی ربط نسبت به بهبود شرایط در این عرصه، اقدامات لازم را اجرایی کنند.

زارعی افزود: متاسفانه در فضای موجود، برخی از خُردِه فروشان نیز با هدف کسب سود بیشتر سوءاستفاده کرده و بعضا بصورت سلیقه‌ای بر قیمت‌ها می‌افزایند یا به تبلیغ کیفیت بالاتر باطری‌های خارجی مبادرت می‌ورزند که این رویکردِ ناصحیح و ناروایی است.