“با انرژی” مسیری برای مصرف بهینه برق
سکینه مهرایی
از ادوار گذشته و به خصوص در چندین سال اخیر موضوع مصرف بهینه انرژی و کمبودهای این حوزه به شدت مطرح شده و هر ساله در تابستان کشور با کمبود برق و در زمستان با کمبود گاز مواجه است.
در این دوران جهت جلوگیری از اعمال فشار و مشکل بر مردم و به منظور تامین رفاه حداکثری، کمتر پیش آمده که برق خانه‌ها قطع شود و فشار اصلی به صنایع و شرکت‌ها وارد می‌شود و این شرکت‌های تولیدی هستند که ناچار هستند محدودیت‌های مصرفی را بپذیرند و آسیب‌های ناشی از خاموشی خطوط تولید خود را به جان بخرند.
بر این اساس، در شرایط فعلی کشور مقوله کاهش مصرف انرژی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و هر شخص چه از نوع حقیقی و حقوقی می‌بایست به وظیفه انسانی، شرعی و شهروندی خود پایند باشد و با اصلاح الگوی مصرف خود حتی به میزان جزئی، سهمی‌در مدیریت مصرف انرژی داشته باشد.
هر شهر یک تعرفه
ایران از جمله کشورهایی است که شرایط جغرافیایی مختلفی دارد و در آن واحد چندین شرایط آب و هوایی بر کشور حاکم می‌شود. بر همین اساس، الگوی مصرف برق در ایران در فصل گرم سال متناسب به مناطق جغرافیایی متغیر است و هزینه و الگوی مصرف برق در مناطق مختلف، متفاوت است و به صورت پلکانی محاسبه می‌شود.
این تفاوت‌ها حتی در مناطق گرمسیری هم فرق دارد و مقدار مصرف الگو در ۴ اقلیم گرمسیر ایران به‌ترتیب برابر با ۲۵۰۰ کیلووات‌ساعت در منطقه گرمسیر ۱، ۱۵۰۰ کیلووات ساعت در منطقه گرمسیر ۲، ۶۰۰ کیلووات‌ساعت در منطقه گرمسیر ۳ و ۴۵۰ کیلووات ساعت در منطقه گرمسیر ۴ است.
در استان‌های معتدل هزینه مصرف تا سقف ۳۰۰ کیلووات‌ساعت با نرخ تعرفه عادی محاسبه می‌شود و مصرف مازاد بر آن، با ضریبی متفاوت در قبض برق درج خواهد شد و برای مشترکین کنتور خواهد انداخت.
بنابراین مشترکانی که در این فصل، مازاد از الگوی مصرف منطقه، برق مصرف می‌کنند مشمول تعرفه‌های پلکانی می‌شوند و نرخ قبض آن‌ها به صورت تصاعدی افزایش می‌یابد.
مسیرهای مصرف بهینه
راهکارها و روش‌های مختلفی برای اصلاح و کاهش میزان مصرف برق وجود دارد از جمله:
• عدم استفاده از لوازم پرمصرف در ساعات اوج بار
• استفاده از لامپ‌های تایمردار برای راهروها و پارکینگ
• استفاده از حسگر ورود و خروج برای روشن و خاموش کردن لامپ‌ها
• تعویض پنجره‌های قدیمی‌با دوجداره و upvc
• درزگیری مناسب درب و پنجره‌ها برای جلوگیری از تبادل حرارتی
• کاهش تعداد لامپ‌های لوستر
• خاموش کردن وسایل الکتریکی را بلا استفاده
• جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید به داخل منزل
• استفاده از پنل‌های خورشیدی
کولرها غرق در هزینه
یکی از موارد پر مصرف برق در تابستان، کولرهای آبی و گازی است که با توجه به گرمای هوا استفاده از آن‌ها امری ضروری و بعضا حیاتی است اما؛ در همین مورد ضروری نیز می‌توان بهینه مصرف کرد تا ضمن کمک به حل این معضل، مبلغ پرداختی قبض برق را نیز مدیریت کرد.
برای کاهش مصرف برق کولر آبی و هزینه‌های مرتبط با آن، راهکارهای بسیاری وجود دارد همچون:
• استفاده از سایه‌بان
• استفاده از ترموستات
• سرویس منظم کولر
• شست‌وشو و تعویض به‌موقع پوشال‌ها
• عایق کردن کانال کولر
بنا به اظهارنظر مدیرکل امور انرژی و مشتریان شرکت توانیر، استفاده از کولر گازی در مناطق گرمسیر، مصرف برق این مناطق را تا ۶ برابر نسبت به زمان استفاده از کولر آبی افزایش می‌دهد و مبلغ قبض برق را نیز حدود ۲۴ برابر می‌کند. دمای مطلوب کولر گازی به جهت صرفه‌جویی در برق ۲۴ درجه است.
ارزهای دیجیتال، درگاه جدید مصرف بی رویه برق
چند سالی است که موضوع استخراج ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین رونق پیدا کرده که چندان به افزایش مصرف برق در این سال‌ها بی ارتباط نیست.
فعالیت ماینرهای غیرمجاز به عنوان دستگاه‌های استخراج رمزارز و به طور کلی هر گونه فعالیتی که به استخراج ارز دیجیتال مرتبط می‌شود، متضمن مصرف برق است و این مورد بر نگرانی‌ها افزوده است.
باز هم پای کارمندان در میان است
علاوه بر کاهش ترافیک و آلودگی هوا در نتیجه آن، تغییر ساعات کاری ادارات نشان داده تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر مصرف انرژی دارد و حضور شاغلین در ادارات و شرکت‌ها در ساعات ابتدایی صبح که درجه هوا مطلوب است، از شدت مصرف برق می‌کاهد و فشار کمتری به شبکه وارد می‌کند.
کاهش ۱۵۰۰ مگاواتی مصرف برق از محل تغییر ساعات کار ادارات هدف‌گذاری شده است و ادارات باید در ساعات کاری، مصارف خود را ۳۰ درصد و پس از پایان ساعات کاری ۶۰ درصد کاهش دهند.
نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در کاهش مصرف انرژی
فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) از جنبه‌های مختلف بر زندگی افراد اثرگذار است و پیشرفت‌های سریع در این حوزه اثردوگانه بر مصرف یکی از مهم‌ترین حامل‌های انرژی یعنی برق دارد. بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات از یکسو از طریق جانشین نمودن فناوریهای جدید با فناوریهای قدیمی شده، باعث بهبود بهره‌وری و کارایی و در نتیجه کاهش مصرف برق می‌شود.
رابطه بین سرمایه گذاری بیشتر در حوزه ICT و مصرف انرژی بدین صورت است که استفاده از فناوری در بخش‌های مختلف به دلیل سهولتی که ایجاد می‌کند می‌تواند باعث افزایش تقاضا برای مصرف انرژی شود اما؛ مدیریت سمت مصرف کننده و تقاضا می‌تواند در نهایت باعث کاهش مصرف شود.
بر اساس پژوهش‌های انجام شده در زمینه تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر مصرف برق در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، با افزایش یک درصد ذخیره سرمایه کامپیوتر و نرم افزار و همچنین با افزایش یک درصد ذخیره تجهیزات ارتباطات، شدت مصرف برق به ترتیب به میزان ۱۴ و ۱۱ درصد کاهش می‌یابد.
در آمریکا در دوران قبل از دوران اینترنت (۱۹۹۶_۱۹۹۲) میانگین رشد سالانه GDP و تقاضای انرژی به ترتیب ۳.۲ و ۲.۴ درصد و در عصر اینترنت (۲۰۰۰_۱۹۹۶) میانگین رشد سالانه GDP و تقاضای انرژی به ترتیب ۴ و یک درصد بوده است؛ بنابراین انرژی‌بری طی سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۰ به شدت کاهش پیدا کرده است.
به این ترتیب، به طور کلی می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که در هر صورت یکی از پایه‌های کنترل میزان مصرف انرژی، فرهنگ مصرف است.
فرهنگ‌سازی با نصب یک اپلیکیشن
در کشور فرهنگ‌سازی در خصوص استفاده بهینه انرژی به خصوص برق، هر چند دیر اما؛ آغاز شده و در حال انجام است. در این راستا، پویش “با انرژی” راه افتاده که یک پویش همگانی برای اصلاح رفتار مصرف برق است و از طریق اپلیکیشن موبایل “با انرژی” می‌توان در این پویش شرکت کرد.
این برنامه از نیمه اردیبهشت آغاز شده و تا پایان شهریور ادامه خواهد داشت و هدف از آن، مصرف بهینه افراد و خانواده‌ها و کاهش حداقل ۱۵ درصدی مصرف برق است.
این برنامه به صورت هفتگی تعیین می‌کند که تا چه اندازه باید مصرف خود را بهینه کنیم. برای انجام این کار باید به بخش شبیه ساز برنامه رفت و وسیله‌های برقی را در این بخش وارد کرد و سپس برنامه تعیین می‌کند چگونه مصرف را در این وسیله‌ها می‌توان کاهش داد یا بهینه کرد.
کسانی که بتوانند ۱۵ درصد مصرف خود را کاهش دهند، جایزه می‌گیرند و در صورت کم کردن مصرف بیش از ۱۵ درصد به صورت پلکانی امتیاز می‌گیرند.
شرکت کنندگان در این پویش می‌توانند با عکس گرفتن از کنتور برق خود و ارسال این عکس در بخش کنتورخوانی برنامه، هر هفته جایزه قطعی دریافت کنند.
جایزه‌های این پویش شامل ۳۰۰ دستگاه خودرو، هزاران لوازم خانگی و کالای دیجیتال مانند گوشی موبایل و لپ تاب و میلیون‌ها جایزه نقدی دیگر است.
برای شرکت در این پویش و استفاده از این برنامه، علاقه مندان می‌توانند به سایت با انرژی به آدرس ba-energy.ir مراجعه و از نسخه تحت وب استفاده کنند. همچنین می‌توانند این برنامه را روی گوشی خود نصب کنند. راه دیگر استفاده از کد دستوری *۱۵۲۱# است.
