بلاتکلیفی و بحران در بازار سرمایه

فاطمه حاج علی

بازار سرمایه ایران در روزهای اخیر به شدت تحت فشار قرار گرفته و به‌ویژه در روزهای گذشته شاهد حجم بالایی از فشار فروش بوده‌ایم.

این فشار فروش، در کنار وضعیت سیاسی و اقتصادی نامطمئن، باعث شده که بسیاری از فعالان بازار احساس ناامیدی و بلاتکلیفی کنند. تحلیلگران و کارشناسان اقتصادی می‌گویند که در شرایط کنونی، بازار سرمایه نه تنها از رشد پایدار فاصله گرفته، بلکه در وضعیت رکودی به سر می‌برد که این وضعیت می‌تواند بر سایر بخش‌های اقتصادی نیز تأثیر منفی بگذارد. در این شرایط، بررسی وضعیت کنونی بازار، عوامل اثرگذار بر آن، و پیش‌بینی آینده می‌تواند به درک بهتری از فضای فعلی کمک کند.

فشار فروش و ترس از آینده

در هفته‌های اخیر، بازار سرمایه تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار گرفته که یکی از آن‌ها فشار فروش سنگین است. این فشار فروش که بسیاری از کارشناسان آن را به نوعی «یاس» و «ترس» از آینده می‌دانند، موجب شده تا بازار به شدت نزولی و بی‌ثبات به نظر برسد. از یک سو، فعالان بازار با فشار فروش سنگین در بسیاری از سهام مواجه‌اند و از سوی دیگر، به دلیل بلاتکلیفی در مذاکرات سیاسی و عدم چشم‌انداز روشن اقتصادی، نمی‌توانند تصمیمات قاطعی برای سرمایه‌گذاری اتخاذ کنند.

مهم‌ترین عامل این وضعیت، عدم اطمینان به آینده است. بسیاری از سرمایه‌گذاران به دلیل رکود اقتصادی، وضعیت نامشخص مذاکرات سیاسی، و فضای مبهم اقتصادی، اقدام به فروش سهام خود کرده‌اند. این در حالی است که به‌رغم وجود برخی عوامل مثبت نظیر کاهش قیمت‌ها و گزارش‌های خوب بنیادی، فضای کلی بازار همچنان منفی است. در این شرایط، بخش زیادی از سرمایه‌گذاران ترجیح داده‌اند که از بازار خارج شوند و در کنار آن، فشار فروش بر بازار وارد شود.

در این وضعیت بحرانی، حمایت‌های دولت و نهادهای مالی برای بازار سرمایه بسیار حیاتی به نظر می‌رسد. اما با توجه به تجربه‌های قبلی، این حمایت‌ها تاکنون نتواسته‌اند اثرگذاری کافی را در تثبیت بازار داشته باشند. بازار سرمایه نیاز به حمایت‌های مستمر و مؤثر دارد تا بتواند از وضعیت فعلی خارج شود. در غیر این صورت، هیچ‌گونه تغییر مثبت و پایداری در بازار ایجاد نخواهد شد.

فشار فروش بازار سرمایه ایران بلاتکلیفی و ترس از آینده را در بین سرمایه‌گذاران تشدید کرده است

دولت‌ها و نهادهای مالی باید نه‌تنها حمایت‌های مالی خود را ادامه دهند، بلکه باید با ایجاد یک سیاست مالی شفاف و پایدار، اعتماد سرمایه‌گذاران را بازگردانند. از سوی دیگر، صندوق‌های تثبیت بازار و بانک‌های تخصصی باید در راستای تأمین نقدینگی به بازار سرمایه وارد شوند و از افت بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کنند. اگر این اقدامات به‌طور مستمر و کارآمد انجام نشود، بازار سرمایه نه تنها به رشد خود ادامه نخواهد داد، بلکه با بحران‌های بیشتری روبه‌رو خواهد شد.

عدم ثبات سیاسی، چالش بزرگ پیش روی بازار سرمایه

یکی از دلایل اصلی این وضعیت بحرانی در بازار سرمایه، عدم ثبات سیاسی در کشور است. در حالی که بسیاری از فعالان بازار امید داشتند که توافقات سیاسی در سطح بین‌المللی یا مذاکرات داخلی باعث بهبود وضعیت اقتصادی و بازگشت ثبات به بازار شوند، اما وضعیت سیاسی همچنان بلاتکلیف است. این بلاتکلیفی در فضای سیاسی کشور، تأثیر مستقیم بر بازار سرمایه گذاشته و باعث شده است که سرمایه‌گذاران به دلیل ترس از وضعیت نا معلوم، از ورود به بازار اجتناب کنند.

از سوی دیگر، بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که فشارها در بازار به دلیل نبود استراتژی‌های مشخص و شفاف در بخش اقتصادی و سیاسی کشور ادامه خواهد داشت. حتی اگر در کوتاه‌مدت تحولات مثبتی در مذاکرات سیاسی صورت بگیرد، این تغییرات به‌طور آنی نمی‌توانند بر بازار اثرگذار باشند و روند کلی بازار را تغییر دهند. این وضعیت، به‌ویژه در شرایطی که بازار در رکود قرار دارد، باعث می‌شود تا فضای بی‌اعتمادی و ناامیدی بیشتر شود.

آینده روشن پس از بحران

با وجود شرایط فعلی، برخی تحلیلگران به‌ویژه کسانی که به وضعیت بازار در درازمدت نگاه می‌کنند، معتقدند که این بحران‌های موقت می‌تواند فرصتی برای سرمایه‌گذاران بلندمدت باشد. تجربه‌های گذشته نشان می‌دهند که بازار سرمایه ایران به‌ویژه پس از بحران‌های سیاسی و اقتصادی، معمولاً به سرعت از بحران خارج می‌شود و روند رشد خود را آغاز می‌کند.

با توجه به این که بسیاری از سهام‌ها در حال حاضر در کف قیمت خود قرار دارند و نسبت قیمت به درآمد (P/E ) بازار نیز به پایین‌ترین سطح در ۱۰ سال گذشته رسیده است، می‌توان گفت که بازار آماده برای برگشت است. در این شرایط، تحلیلگران معتقدند که اگر بازار به سرعت از وضعیت رکودی خارج شود، سهام‌هایی که در حال حاضر در کف قیمت قرار دارند، می‌توانند در بلندمدت بازدهی‌های خوبی را برای سرمایه‌گذاران به همراه داشته باشند.

یکی از عوامل مهم در پیش‌بینی رشد بازار، تحولات سیاسی و اقتصادی است که احتمالاً در ماه‌های آینده اتفاق خواهند افتاد. به گفته بسیاری از تحلیلگران، وضعیت فعلی ممکن است تا چند ماه دیگر ادامه پیدا کند، اما به محض آنکه تحولات سیاسی و اقتصادی به نتیجه برسند، بازار به سرعت واکنش نشان خواهد داد و بازدهی‌های خوبی را ایجاد خواهد کرد. به همین دلیل، کسانی که در شرایط کنونی ریسک پذیر باشند و اقدام به خرید سهام‌های بنیادی کنند، می‌توانند از فرصت‌های سرمایه‌گذاری بهره‌مند شوند.

آینده بازار در گرو تحولات سیاسی است و حمایت دولت و نهادهای مالی نقشی کلیدی در بهبود وضعیت دارند

در نهایت، می‌توان گفت که آینده بازار سرمایه ایران به‌طور عمده به تحولات سیاسی و اقتصادی بستگی دارد. اگر دولت و نهادهای مالی بتوانند سیاست‌های حمایتی مؤثر و پایدار برای تقویت بازار سرمایه ایجاد کنند، احتمال برگشت بازار و رشد آن در بلندمدت بسیار زیاد است. اما اگر این شرایط همچنان ادامه یابد و حمایت‌ها به حد کافی قوی و مستمر نباشند، بازار سرمایه ایران احتمالاً در مسیر رکودی خود ادامه خواهد داد.

در کنار این مسائل، باید به نکته‌ای توجه کنیم که در صورت ادامه وضعیت کنونی، باید انتظار نوسانات زیادی را در بازار داشته باشیم. در این نوسانات، برخی از سرمایه‌گذاران با بهره‌برداری از این تغییرات قیمت‌ها، می‌توانند سود خوبی به دست آورند. با این حال، به‌طور کلی، انتظار می‌رود که بازار در کوتاه‌مدت همچنان تحت فشار باشد و تنها در صورت بهبود شرایط سیاسی و اقتصادی، بازار بتواند از رکود خارج شده و رشد خود را آغاز کند.