جانمایی صحیح کلید حل مشکل آب فولادسازان

زینب غضنفری

صنعت فولاد کشور به واسطه درآمدزایی بالا و ارزآوری قابل توجه آن جزو حوزه‌هایی به شمار می‌رود که نگاه‌های بسیاری را به خود جلب کرده و همین موضوع، نشان از اهمیت آن در اقتصاد کشور دارد.

البته که این ویژگی سبب شده تا شاهد برخی ناهنجاری‌های اقتصادی و اجتماعی باشیم که صدمات آن گریبان بسیاری را خواهد گرفت.

به گزارش عصراقتصاد،در سالیان اخیر صنعت فولاد با چالش‌های بسیاری از جمله تحریم‌ها، محدودیت‌های صادراتی، ناترازی انرژی و تامین مواد اولیه روبرو بوده و مسائل و مشکلات مربوط به حمل و نقل نیز یکی دیگر از این چالش‌ها است.

هزینه‌های مرتبط با حمل و نقل می‌تواند تاثیر قابل توجهی در قیمت تمام شده تولید محصولات و قدرت رقابت پذیری و چانه‌زنی داشته باشد. به همان میزان که تولیدکنندگان هزینه بابت حمل و دریافت مواد اولیه و ارسال محصول نهایی متحمل می‌شوند، به همین میزان نیز حاشیه سود آن‌ها کاهش می‌یابد.

بنابراین، با توجه به نقش مهم حمل و نقل در صنایع مادر و بزرگ، رعایت جانمایی واحدهای زنجیره تولید فولاد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

هر چه قدر کارخانه‌های تولیدی با معادن سنگ آهن، کارخانجات تولیدکننده مواد اولیه و بنادر صادراتی نزدیک باشند، هزینه کمتری بابت حمل و نقل به تولیدکننده تحمیل می‌شود.

جانمایی نادرست و سلیقه‌ای پروژه‌های فولادی، هزینه‌های سنگین حمل‌ونقل و تامین آب را بر دوش سرمایه‌گذاران و اقتصاد کشور گذاشته است

با وجود محرز بودن چنین موضوعی بر کوچک و بزرگ اما؛شاهد هستیم برخی طرح‌ها و پروژه‌ها در مناطق جغرافیایی ساخته شده یا در دست ساخت است که هزینه‌های هنگفت نقل و انتقال را روی دست سرمایه گذار و اقتصاد کشور می‌گذارد.

به عبارتی، جانمایی درستی انجام نمی‌شود و شخصی صرفا به دلیل نفوذ و جایگاهی که دارد اقدام به طراحی پروژه در شهر و دیار خود می‌کند بدون آن که همه جوانب را بسنجد و به معایب آن بیندیشد.

این در حالی است که همه اصول و قواعد می‌گویند که کارخانه‌هایی که محصولات آن صادرات محور است، کارخانه‌هایی که در فرایند تولید آن آب بسیاری مصرف می‌شود، می‌بایست در نزدیکی آب‌های آزاد قرار داشته باشند. با این وجود مشاهده می‌کنیم که برخی پروژه‌های فولادی که به شدت آب‌بر هستند و نیاز به آب بسیاری دارند، در مناطق کویری و کم آب ساخته می‌شود.

با توجه به این که تولیدات فولادی صادرات محور هستند و فولاد ایران مشتریان خارجی بالقوه و بسیاری دارد، جانمایی جغرافیایی بسیار دقیق، همجواری با خلیج فارس و دریای عمان مزیتی بزرگ برای شرکت های فولادساز تلقی می شود.

بدین ترتیب، با کمترین هزینه ممکن محصول خود را به اسکله‌های صادراتی می‌رسانند و مشتری خارجی نیز با هزینه کمتر و سرعت بیشتر به سفارش خود دست می‌یابد. هزینه کمتر و سرعت بالای سفارش در دنیایی که پول و سرعت حرف اول را می‌زند، بسیار حائز اهمیت است.

اتصال آسان به نقاط مختلف کشور و جهان عاملی است تا محصولات شرکت‌ها به سهولت بیشتری در معرض دید و سفارش مشتریان خارجی قرار گیرد و قدرت چانه‌زنی شرکت را بالا می‌برد.

از سوی دیگر، همجواری با آب‌های آزاد سبب شده تا شرکت ریسک تامین آب نداشته باشد و آب مورد نیاز خود ، که مقدار آن کم هم نیست را به راحتی و با هزینه‌ای بسیار کمتر نسبت به سایر رقبا تامین کند.

هزینه کمتر در حمل و نقل و تامین خوراک آب سبب افزایش حاشیه سود بنگاه های تولیدی می‌شود و نفع و عایدی آن به تمام سهامداران و مردم می‌رسد.

علاوه بر این، با توجه به آن که غالب شرکت‌های پتروشیمی ‌و پالایشی در خط مرزی قرار دارند و نزدیکی به مراکز تامین خوراک گاز به نوبه خود اثر مثبتی بر کاهش هزینه‌ها و افزایش سودآوری دارد و همجواری با ذخایر گازی به یکی دیگر از مزیت‌های رقابتی فولادسازها تبدیل خواهد شد.

همجواری صنایع فولادی با آب‌های آزاد و بنادر صادراتی، عامل کلیدی در کاهش هزینه‌ها، افزایش سودآوری و تقویت جایگاه ایران در بازارهای جهانی

بنابراین، دولت می‌بایست در صدور مجوز ساخت کارخانه چنین معیارهایی را مدنظر قرار دهد و پروژه‌ها را در مناطقی تعریف کند که در نزدیکی بنادر و اسکله‌های صادراتی و خطوط حمل و نقل قرار داشته باشند. نمونه بارز و مثال زدنی در چنین مناطقی استان هرمزگان است که تمام ویژگی های استاندارد برای ساخت یا توسعه اینگونه صنایع را به همراه دارد.

با اندکی حمایت دولت و همت سرمایه گذاران و هلدینگ‌های سرمایه گذاری برای استفاده از این منابع در دسترس، می‌توان در بسیاری از هزینه‌ها و مخارج صرفه جویی کرد و مخاطرات و موانع تولید را تا حد امکان برطرف کرد.

مقام معظم رهبری نیز بارها روی این موضوع تاکید داشته‌اند و یکی از مواردی است که موجب افزایش مقدار و بازدهی بالای تولید در کشور می‌شود.