عصر اطلاعات یا عصر شبکه

دکتر غلامحسین بیابانی/ دانشیار گروه کشف جرایم دانشگاه جامع علوم انتظامی امین

از آنجایی که جهان امروز به طور فزایندهای با اتصالات متقابل خود تعریف میشود، عصر اطلاعات به عصر شبکه تبدیل شده است. این تکامل با ادغام شخصیت‌های فیزیکی، دیجیتالی و ذهنی ما در این شبکه‌های اجتماعی، پیچیده‌تر شده است.

در بیست سال گذشته تحولی چشمگیر و در واقع یک انقلاب در زمینه فناوری اطلاعات رخ داده است. رایانههای خانگی، تبلت، تلفن همراه هوشمند در دسترس همه، جهانی شدن شبکه اینترنت، شبکه های اجتماعی که روز به روز به شیوه ارتباطی و اطلاعاتی و انتخاب اول تبدیل می شوند، اولین استفاده از واقعیت مجازی و بسیاری از تحولات تکنولوژیکی دیگرِ در قلمرو اطلاعات، نحوه تبادل اطلاعات و ارتباطات افراد و جوامع را شکل می دهند.

در سطح جهانی، جهان فردا با برخی روندهای اصلی مشخص میشود که نحوه تعامل کشورها با یکدیگر و روشهایی که آنها برای مدیریت منازعات آینده انجام می دهند را مشخص می کند.

رویارویی بین قدرتهای بزرگ اعم از سازمانهای بین المللی، تحت تأثیر وابستگی متقابل، ارتباط بیش از حد جوامع، دیجیتالی شدن محیط ما، افزایش تصاعدی دادهها و چندپارگی جهان در جوامع مورد علاقه، قرار خواهد گرفت.

اما بر این اساس شبکه‌های اجتماعی به رسانه اصلی بدل شده‌اند که ما از طریق آن‌ها اخبار را دریافت می‌کنیم، هویت‌های سیاسی خود را شکل می‌دهیم و بخش زیادی از وقت خود را در آن‌ها می‌گذرانیم.

این شبکه‌ها در سراسر دنیا برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی جهان را به صورت دهکده ای درآورده‌اند. شبکه های اجتماعی اجازه به اشتراک گذاری اطلاعات و محتوا بر اساس تنظیمات مورد نظر کاربر بر روی حساب کاربری فرد را می دهد.

استفاده از شبکه‌های اجتماعی، چه به عنوان ابزاری برای هماهنگی و چه برای سازماندهی خدمات و پشتیبانی نقش موثری داشتند. اما حدود نوزده سال است که این شبکه‌ها مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

این رسانه ها در شفاف‌سازی و کاهش فساد به دولت‌ها کمک میکنند. و در حال ایجاد تاثیراتی دامنه‌دار در سازمان‌ها و جهان‌های اجتماعی هستند. در سال‌های اخیر، به عنوان یک رسانه مشارکتی پدیدار شده‌اند که پتانسیل لازم برای آزادسازی پیشرفت اجتماعی را دارند.

به نظر می رسد مهمترین تاثیر رسانه های جدید تا به امروز، این است که آنها اجازه دسترسی بی‌نظیر و همه جانبه به رسانه های قدیمی، را فراهم میکنند؛ پیامدهای رفتاری آن در حال حاضر به خوبی شناخته شده است، از جمله آنها ارتباط بیست و چهار ساعته با دیگران است.

از میان این ابزارهای دیجیتالی، جنگ اطلاعاتی و ارتباطی اغلب به عنوان یک کارکرد فرعی در برنامهریزی عملیات های مدیریت بحران که به طور کلی بر استفاده از قابلیتهای سنتی متکی است، تلقی شده است.

در این دنیای نوظهور، جنگ اطلاعاتی، دنیای شبکه اجتماعی اکنون فراگیر و همیشه حاضر است. هیچ تصمیم یا اقدامی را نمیتوان بدون ابزاری که در اختیار دارد، اجرا کرد. این بدیهی است که بر شناخت افرادی که از این ابزارها استفاده می‌کنند تأثیر می‌گذارد و بر افراد و گروه‌ها در همه سطوح، هم از نظر روان‌شناختی، با پیامدهای انسانی و هم از نظر فنی و هم در زمان تاثیر خطاهای انسانی بر سیستم‌ها تأثیر می‌گذارد.

این یک حوزه به سرعت در حال رشد است و مسیرهای جدید دائماً محدودیت های دانش ما و کاربردهای بالقوه ای را که ممکن است ایجاد شود به عقب می اندازد. ضروری است که ما سعی کنیم تهدیدات ناشی از فناوریهای آینده را پیش بینی کنیم و در مورد آنهایی که امروز در حال توسعه هستند بیشتر بیاموزیم.