قصه پرغصه نان؛ گرانی‌ها صف‌ها را طولانی کرد

کارشناسان می‌گویند به دلیل تورم موجود و گرانی اقلام خوراکی مردم به سمت نان‌های سنتی سوق پیدا کرده‌اند و این امر در کنار عواملی مثل کاهش سهمیه آرد برخی واحدها موجب تشکیل صفوف طولانی خرید نان شده است.

نان یکی از اصلی‌ترین اقلام مصرفی در بین خانوارها است که بحث تامین درست آن با حساسیت‌های بسیاری همراه است و با توجه به وضع اقتصادی و معیشتی مردم شاید بتوان گفت هرگونه تغییری در نرخ آن می‌تواند حواشی بسیاری با خود به همراه داشته باشد.

با این وجود این روزها در سطح شهر واحدهای نانوایی شکل و شمایلی متفاوت‌تر از گذشته دارند و برخلاف قبل، صفوف طولانی درب نانوایی‌ها نگاه‌ها را به خود جلب کرده است.

برخی واحدهای نانوایی می‌گویند سهمیه آردی که تحویل می‌گیرند کفاف نمی‌دهد و خرید مردم بیش از گذشته شده است.

برخی دیگر نیز معتقدند چون هنوز نان جزو ارزان ترین اقلام است لذا مردم بیشتر به سمت خرید نان سوق پیدا کرده اند تا شکم شان را با نان سیر کنند.

هرچه هست با آزادسازی یارانه آرد صنف و صنعت در ابتدای سال جاری از یک طرف و با گرانی‌های اخیر و عدم افزایش حقوق‌ها متناسب با تورم موجود، رخ دادن چنین مسائلی دور از انتظار نبوده و نیست.

کسری سهمیه آرد برخی نانوایی‌ها بهانه‌ای برای آزادسازی نرخ آرد سنتی‌پزها است

با این وجود واحدهای نانوایی برخی شهرستان‌ها از جمله شهر ری خبر از کسری سهمیه آرد خود می‌دهند و آن را یک دلیل اصلی تشکیل صفوف جلوی نانوایی‌ها عنوان می‌کنند.

به طوری که قامتعلی عزیزی یکی از فعالان این صنف در منطقه نامبرده به خبرنگار بازار می‌گوید: همانطور که می‌دانید همه اقلام خوراکی از جمله نان‌های فانتزی گران شده و با توجه به این گرانی‌ها، مردم به نان‌های سنتی بیش از گذشته رو آورده اند.

از سوی دیگر فرمانداری شهر ری اقدام به کسر سهمیه آرد کرده و نانوایی‌هایی که بیش از ۴۰۰ کیلو سهمیه داشتند را کسر سهمیه زده‌اند. بنابراین این واحدها بیش از ۴۰۰ کیلو نمی‌توانند پخت کنند و این عامل نیز بر طولانی‌ترشدن صفوف اثر گذاشته است.

عزیزی در پاسخ به این سوال که چرا کسری سهمیه اعمال شده است، گفت: به هر حال دولت می‌خواهد به هر طریقی شده در هزینه‌ها صرفه‌جویی کند و هر بار یک حرکت می‌زند.

به طوری که در ابتدا چون دولت فکر می‌کرد بحث قاچاق آرد از سوی نانوایی‌ها صورت می‌گیرد طرح کارتخوان‌های هوشمند را اجرا کرد و حال که مشخص شده این خلاف از سوی نانوایی‌ها نبوده اقدامات دیگر را در پیش گرفته است.

وی با اشاره به اینکه این کاهش سهمیه آرد برخی نانوایی‌های شهرری بی‌ربط به بحث تعیین بودجه سال بعد نیست گفت: در واقع همه این کارها بهانه‌ای است برای دولت و قصد دارد که آرد نان‌های سنتی را نیز آزاد کند.

این فعال صنف نانوایی ادامه داد: برای آزادسازی آرد نان‌های سنتی دولت تصمیم قطعی دارد حال اینکه این سوبسید را به چه شکل می‌خواهد بدهد مثلا مستقیم به خود مردم بدهد یا به نانوا بدهد یا روش دیگری در نظر دارد مشخص نیست.

وی درباره قیمت نان در صورت آزادسازی قیمت آرد نیز گفت: آزادسازی آرد به این شکل خواهد بود که آردی که قیمت هر کیسه که الان به نرخ ۳۵هزار تومان به نانوا داده می‌شود به ۶۰۰هزار تومان می‌رسد و در آن موقع باید دید قیمت نان آن چقدر می‌شود.

نان فانتزی را گران کردند صفوف نان سنتی طولانی‌تر شد

بر اساس این گزارش علیرغم اینکه در برخی شهرها، سهمیه آرد سنتی‌پزها را کاهش داده‌اند در تهران این اتفاق نیفتاده است. احمد محمدی دیگر فعال صنف نانوایان که هم در بخش نان‌های حجیم و نیمه حجیم فعالیت دارد و هم در بخش نان‌های سنتی فعالیت می‌کند در این‌باره می‌گوید: در شهر تهران هیچ تغییری در قیمت و در سهمیه آرد داده نشده است.

مدیرعامل اتحادیه تعاونی نان‌های حجیم و نیمه حجیم تهران درباره دلیل صفوف طولانی که اخیرا درب نانوایی‌ها تشکیل می‌شود نیز می‌گوید: علت این است که آرد نان فانتزی‌ها را گران کردند و لذا الان شاهد هستیم که مردم به سمت نان‌های سنتی متمایل شده‌اند و از آن طرف فروش نان‌های فانتزی نیز کاهش یافته است. به عبارت دیگر چون توان خرید نان فانتزی کمتر شده لذا مردم به سمت خرید سنتی‌ها هجوم آورده‌اند و این صفوف طولانی را رقم زده است.

دولت نرخ نان به نانوایی‌ها نمی‌دهد اما هزینه‌های جانبی را حداقل ۵۰درصد افزایش داده است

وی درباره در خواست نانوایان سنتی مبنی بر افزایش قیمت‌ها نیز اظهار کرد: حدود ۴-۵ سال بود که به سنتی‌ها نرخ نمی‌دادند و سال قبل نرخ دادند که قابل قبول برای سنتی‌ها نبود با این وجود نانوایی‌ها قبول کردند و قرار بر این شد که آخر سال ۱۴۰۰ تجدید نظری در نرخ نان بشود و به ما نرخ بدهند.

اما تجدید نظری در نرخ نان نشد و در سال ۱۴۰۱ هم که آرد فانتزی‌ها آزاد شد نیز نرخ نان سنتی‌ها را ندادند.

محمدی افزود: در حالی نرخ نان سنتی را نمی‌دهند که کلیه هزینه‌های ما از جمله مزد کارگر، بیمه، دارایی، هزینه‌های برق و آب و غیره همه بیش از ۵۰درصد بالا رفته است.

نانوا هم که توانایی ندارد از جیب هزینه کند لذا یا از وزن چانه می‌زند و یا از طریق فروش نان با کنجد هزینه‌ها را باید تامین کند.

وی خاطر نشان کرد: با این وجود الان دولت سامانه‌ای از طریق کارتخوان‌های هوشمندی که در بسیاری از نانواها گذاشته ترتیب داده، تا از آن طریق نسبت به میزان نانی که می‌فروشد به نانواها سهمیه آرد بدهد.

محمدی با تاکید بر اینکه این طرح هنوز اجرایی نشده است، گفت: با این وجود الان ۱۰ تا ۱۵درصد برای نانواها فعلا یارانه می‌دهد اما این هم جوابگوی نانوا نیست و باید اقدامی اصولی انجام بشود.

وی خاطر نشان کرد: در بخش نان‌های سنتی شاهد هستیم که واحدهایی داریم که فروششان بالا است اما آرد کم می‌آورند لذا اگر این طرح اجرا شود این مشکل نیز حل می‌شود و نسبت به میزان خرید مشتریان به هر واحد صنفی آرد می‌دهند؛ یعنی به ازای میزان فروش هم دولت آرد به نانوا می‌دهد و هم سود می‌دهد بنابراین اگر اجرا شود خوب است و ما استقبال می‌کنیم به شرطی که درست اجرا شود.

علیرغم حذف یارانه آرد صنف و صنعت دولت کماکان یارانه سنگین آرد را می‌پردازد

بر اساس این گزارش یکی دیگر از مسائل درباره صنف نانوایان بحث تامین آرد مازاد بر سهمیه است.

در واقع نان‌های سنتی و فانتزی هر دو از یک سامانه آرد خریداری می‌کنند اما بحث تفاوت قیمت‌ها با بازار آزاد برای نان‌های سنتی مساله‌ساز است و در صورتی که مشتری باشد اما سهمیه آرد تمام شده باشد دیگر نانوایان مثل گذشته نمی‌توانند از بازار آزاد آرد تهیه کنند چون به صرفه نیست.

علیرضا نقره عضو هیات مدیره تعاونی نان‌های حجیم و نیمه حجیم تهران می‌گوید: برای ما در تامین آرد آزاد مشکلی وجود ندارد اما برای سنتی‌پزها مشکل شده است؛ به این معنا که یکی از دلایل تشکیل صفوف طولانی جلوی نانوایی‌های سنتی همین امر است.

در واقع در گذشته که آردها همه یارانه می‌گرفت واحد نان سنتی که به اصطلاح پخت‌اش کم بود و سهمیه به او کم می‌دادند اگر کیفیت نان تولیدی‌اش خوب بود و مردم خرید زیاد داشتند با ۳۰درصد گرانتر آرد را از بازار آزاد خریداری و پخت می‌کرد و باز هم برای او صرفه داشت.

نقره افزود: با این وجود الان اگر همان واحد نانوایی بخواهد آزاد خریداری کند چون نرخ آرد بسیار بالا است نمی‌تواند این کار را بکند و متضرر می‌شود. در نتیجه با همان میزان سهمیه نان می‌پزد و دست مردم می‌دهد.

وی خاطر نشان کرد: این تفاوت قیمتی آرد که از اردیبهشت امسال به این طرف به وجود آمد باعث شد در بحث آرد آزادی که نانوایی‌های سنتی می‌گرفتند و مازاد بر سهمیه خود پخت می‌کردند دیگر قابل تامین نباشد و لذا نانوایی‌ها شلوغ بشود.

نقره افزود: معضل دیگر این است که بخشی از نان سفره مردم را ما واحدهای نان حجیم و نیمه حجیم تامین می‌کردیم اما چون قیمت‌ها با آزادسازی‌ها افزایش یافته در نتیجه بخشی از مشتریان ما هم به سمت نان‌های سنتی متمایل شده‌اند و بر این صفوف طولانی دامن زده است.

وی در پایان گفت: جالب است که دولت با این هدف که یارانه سنگینی که بابت آرد پرداخت می‌کرد را از دوش خود بردارد آرد صنف و صنعت را آزاد کرد.

اما امروز شاهد هستیم که با توجه به چرخش بیشتر مردم به سمت استفاده از نان‌های سنتی آن هم به دلیل ارزانتر بودن نسبت به دیگر نان‌ها، دولت مجبور است سهمیه بیشتری به نان‌های سنتی بدهد و عملا باز هم همان یارانه را پرداخت می‌کند.