نشست مجازی شی و بایدن؛ تعامل یا تقابل پکن و واشنگتن

قرار است نشست مجازی سران کشورهای آمریکا و چین، جو بایدن و شی جین پینگ بعد از مدت ها گمانه زنی صبح فردا سه شنبه (به وقت پکن) ۲۵ آبان برگزار شود؛ نشستی که به گفته کارشناسان می تواند به فرصتی برای تعامل و همکاری نزدیک دو کشور یا تداوم تقابل آنها تبدیل شود.

به گزارش ایرنا، این نشست که توجه جهان را به خود جلب کرده است نه تنها یک رویداد اساسی در روابط چین و آمریکا محسوب می‌شود بلکه یک اتفاق مهم در روابط بین‌الملل خواهد بود و می تواند آینده روابط شرق و غرب را در چند سال آینده تعیین کند.

کارشناسان می گویند این نشست ویدیویی یک رویداد مهم دو جانبه با تمرکز بر چین و آمریکا است و برای تعمیق همکاری دو کشور در مقابله با کرونا، کمک به احیاء اقتصاد جهانی، مقابله با تغییرات آب و هوایی، مسایل حقوق بشری و حتی برجام اهمیت زیادی دارد.

آنگونه که «جن ساکی» سخنگوی کاخ سفید گفته، دو رهبر قرار است در تماس روز سه شنبه خود درباره راه‌های مدیریت مسئولانه رقابت بین ایالات متحده و جمهوری خلق چین و همچنین یافتن راه‌هایی برای همکاری با یکدیگر در حوزه هایی که دارای منافع مشترک هستند، گفت و گو کنند.

وی گفت که بایدن اهداف و اولویت‌های ایالات متحده را روشن و شفاف با شی مطرح خواهد کرد و در مورد نگرانی‌های خود با رییس جمهوری چین، صریح و شفاف خواهد بود.

اگرچه این مقام کاخ سفید گفت که تعامل رهبر با رهبر جزء حیاتی دیپلماسی است که رقابت شدید واشنگتن با پکن به آن نیاز دارد، با این حال او چندان به نتایج ملموس این نشست امیدوار نیست اما می گوید این تعامل از نظر ما در مورد تعیین شرایط یک رقابت موثر است که در آن ما در موقعیت دفاع از ارزش های خود هستیم.

از سوی دیگر وانگ یی وزیر خارجه چین در تماس با آنتونی بلینکن همتای آمریکایی خود در مورد نشست مجازی شی و بایدن گفت که مردم دو کشور و جامعه جهانی امیدوارند این نشست به نتایجی برسد که برای هر دو کشور و جهان مفید باشد.

او گفت: سران دو کشور نقش کلیدی در پیشرفت روابط چین و آمریکا دارند. دو طرف باید در یک مسیر حرکت کنند، خود را برای این دیدار آماده کنند و اطمینان حاصل نمایند که این نشست مهم با موفقیت برگزار می‌شود و روابط چین و آمریکا را به مسیر توسعه سالم و با ثبات باز می‌گرداند.

آخرین تماس تلفنی رهبران دو کشور ۹ سپتامبر برابر با ۱۸ شهریور امسال بود، پیش از آن نیز آنها در ماه فوریه با یکدیگر تلفنی صحبت کرده بودند. علاوه بر این، دو رهبر پیشتر در سال ۲۰۱۳ در پکن با هم دیدار کرده بودند، شی به عنوان رئیس جمهور و بایدن به عنوان معاون اوباما.

شی همچنین زمانی که هنوز معاون رئیس جمهوری کشورش بود، در سال ۲۰۱۲ به ایالات متحده رفته بود. او علاوه بر برگزاری جلسات رسمی در واشنگتن، با کشاورزان آیووا هم دیدار کرد و با بایدن هم چندین ملاقات داشت.

آن زمان، بایدن گفت که در طول این دیدارها بیش از ۲۰ ساعت را در گفت و گوهای نسبتا خصوصی با شی گذرانده است، او گفت شی در مورد معضل های اقتصادی و سیاسی که چین با آن مواجه است، بسیار صریح بوده است.

از زمان آخرین تماس تلفنی شی و بایدن در شهریور سال جاری، چندین نقطه تنش زای جدید میان دو کشور شکل گرفته است، از جمله گسترش روابط بین قانونگذاران واشنگتن و مقامات دولتی تایوان و اعلام غیرمنتظره ائتلاف نظامی جدید بین ایالات متحده، بریتانیا و استرالیا موسوم به Aukus، که با هدف مقابله با حضور نظامی رو به رشد چین در منطقه آسیا و اقیانوسیه انجام می شود.

دو طرف همچنین بر سر جنگ تجاری آغاز شده توسط دونالد ترامپ، سلف بایدن در سال ۲۰۱۸، دست و پنجه نرم می کنند. به نظر می رسد آتش بس تجاری میان دو کشور در خطر است زیرا خریدهای چین از آمریکا نسبت به آنچه در فاز اول توافق آمده، کمتر است. ایالات متحده اخیراً مذاکرات خود را با چین در مورد تعهدات پکن برای خرید بیشتر کالاهای آمریکایی از سر گرفته است.

در حالی که بحث ها در مورد تعهد خرید چین رو به افزایش است، کاترین تای نماینده تجاری ایالات متحده روز جمعه تکرار کرد که کشورش به چین هشدار داده است اگر نتواند حمایت خود از صنایع داخلی را کاهش دهد، آماده است تا اقدامات تلافی جویانه انجام دهد.

تای در رویدادی که توسط چتم هاوس (Chatham House)، یک اندیشکده مستقر در لندن برگزار شد، گفت: بازگرداندن رقابت به شرایط بازار محور، بیشتر از هرچیزی از کارگران و مشاغل آمریکایی در برابر تحریف‌های چین محافظت می‌کند و آنها را قادر می‌سازد تا در زمین بازی مساوی‌تری به رقابت بپردازند.

به طور خاص او گفت که توافق ایالات متحده، بریتانیا و اتحادیه اروپا برای حل اختلافات بوئینگ و ایرباس، به ایالات متحده و متحدانش این امکان را داده است که توجه خود را به چالش‌های مشترک ایجاد شده توسط چین معطوف کنند.

علاوه بر تجارت، ایالات متحده به دنبال رسیدگی به مسائل دیگری در روابط با چین از جمله مساله حقوق بشر است. در یک رویداد جداگانه که توسط شورای نیوانگلند و دانشگاه ماساچوست در روز جمعه برگزار شد، تای گفت که در طول سفر هفته آینده خود به ژاپن، کره جنوبی و هند با همتایان خود درباره سرکوب کارگران و کار اجباری در ایالت مسلمان نشین سین‌کیانگ چین بحث خواهد کرد.

ادعای سرکوب کارگران در چین منجر به تحریم های ایالات متحده بر روی کالاهایی از جمله پنبه و محصولات تولید شده از آن شده که واشنگتن معتقد است از طریق کار اجباری در استان سین کیانگ چین تولید شده اند. چین این اتهامات را رد می کند و انها را سیاسی می داند.

با این وجود علیرغم افزایش اخیر تنش ها، شی در نامه تبریکی به کمیته ملی روابط ایالات متحده و چین در هفته گذشته گفت که چین «آماده همکاری با ایالات متحده برای تقویت مبادلات و همکاری در سراسر جهان» بر اساس احترام و همزیستی مسالمت آمیز دوجانبه است.

سابقه آشنایی و روابط بایدن و شی به بیش از یک دهه قبل بر می گردد. بایدن به خود می بالید که بیش از هر رهبر دیگری وقت خود را با شی سپری کرده است اما او علنا همتای چینی خود را فردی خوانده بود که یک استخوان دموکراتیک در بدنش وجود ندارد. با این وجود باید دید آیا بایدن و شی خواهند توانست در زمانی که هر دو رییس جمهوری کشورشان هستند و اختیارات بیشتری دارند، دریچه ای تازه به روابط دو کشور بگشایند؟