هوش مصنوعی؛ پیشران بهره‌وری در پرداخت الکترونیک ایران

حسین شینی؛ مدیر ارشد فناوری های مالی

تحول دیجیتال ضرورتی استراتژیک برای تداوم رشد اقتصادی در دنیای امروزاست. در این میان، صنعت پرداخت الکترونیک ایران که طی دو دهه گذشته شتابی چشم‌گیر در توسعه زیرساخت‌ها و افزایش تراکنش‌ها داشته است، اکنون در آستانه مرحله‌ای تازه قرار دارد: مرحله بهره‌وری هوشمند.

افزایش حجم تراکنش‌ها به تنهایی شاخص پیشرفت نیست. آنچه آینده این صنعت را رقم می‌زند، میزان توانایی بازیگران آن در مدیریت هوشمند داده‌ها، بهینه‌سازی فرآیندها و تصمیم‌گیری مبتنی بر تحلیل است؛ و اینجاست که هوش مصنوعی (AI) به‌عنوان موتور محرک بهره‌وری وارد میدان می‌شود.

نخست، در بعد عملیاتی، الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند با تحلیل رفتار تراکنش‌ها، الگوهای ناکارآمد یا پرهزینه را شناسایی کرده و بهینه‌سازی‌های خودکار پیشنهاد دهند. در نتیجه، ظرفیت پردازش بالا می‌رود و زمان پاسخ‌دهی به مشتریان کاهش می‌یابد، آن‌هم بدون نیاز به افزایش سخت‌افزار یا هزینه‌های سنگین توسعه.

دوم، در مدیریت ریسک و امنیت تراکنش‌ها، مدل‌های یادگیری ماشین قادرند در لحظه رفتارهای مشکوک را تشخیص داده و از بروز تقلب جلوگیری کنند. به بیان دیگر، هوش مصنوعی می‌تواند امنیت را از «پاسخ‌گویی پس از وقوع» به «پیشگیری قبل از وقوع» ارتقا دهد.

سوم، در بهبود تجربه مشتری و پذیرنده، فناوری‌های هوشمند با تحلیل داده‌های تعامل، نیازها و ترجیحات کاربران را درک کرده و خدمات را شخصی‌سازی می‌کنند. نتیجه این تحول، شکل‌گیری رابطه‌ای عمیق‌تر میان ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت و کاربران نهایی است، رابطه‌ای که بر مبنای درک و اعتماد متقابل بنا می‌شود.

البته مسیر بهره‌گیری از هوش مصنوعی تنها با خرید ابزارهای جدید طی نمی‌شود. این مسیر نیازمند داده‌پاک، زیرساخت تحلیلی، فرهنگ سازمانی یادگیرنده و مهارت‌های نوین نیروی انسانی است. بهره‌وری دیجیتال حاصل هم‌افزایی فناوری و تفکر است؛ نه جایگزینی انسان با ماشین.

در نهایت، آینده صنعت پرداخت در ایران به میزان جسارت آن در پذیرش این تحول بستگی دارد. هوش مصنوعی نه تهدید، بلکه فرصتی است برای آن‌که بازیگران این صنعت از رقابت بر سر حجم تراکنش، به رقابت بر سر کیفیت تصمیم و بهره‌وری هوشمند گام بردارند.