پیام‌هایی برای صادرات

بسیاری از صاحب‌نظران اقتصادی معتقدند که صادرات تنها مسیر درست و تجربه‌شده برای دستیابی به توسعه اقتصادی و رفاه پایدار یک کشور است. کشور ما نیز از این قاعده مستثنا نبوده و برای دستیابی به رشد اقتصادی و رفاه اجتماعی می‌بایست به بخش خصوصی تولیدگرا و صادرات‌محور تکیه و اعتماد کند. از سال ۱۳۷۶ بیست و نهم مهر  با تصویب شورای فرهنگ عمومی کشور، به عنوان «روز ملی صادرات» تعیین شد تا بیانگر عزم و اراده ملی برای توسعه صادرات غیرنفتی باشد.

هر سال در حول‌وحوش این تاریخ مراسمی برای قدردانی از جایگاه صادرکنندگان در اقتصاد ملی برگزار می‌شد؛ اما همه‌گیری کرونا سبب شد که امکان برقراری مراسم روز ملی صادرات در موعد مقرر فراهم نشود و سرانجام مقرر شد که ۲۲ دی (امروز) این مراسم برگزار شود.

گذشته از تغییر زمان رویداد، نحوه برگزاری آن نیز امسال یک تغییر را تجربه می‌‌کند: پس از ۲۴ سال که از برپایی مراسم روز ملی صادرات می‌گذرد، در سال ۱۳۹۹ برای اولین بار اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاوری ایران، به عنوان نماینده بخش خصوصی کشور، متولی برگزاری مراسم شده است.  اتاق ایران نیز امسال با استفاده از نظر فعالان اقتصادی، تشکل‌های صادراتی کشور و همراهی سازمان توسعه تجارت ایران و دیگر دستگاه‌های مرتبط، صادرکنندگان نمونه و ممتاز ملی را انتخاب کرده است.

در ادامه پیام‌های وزیر صمت، رئیس اتاق ایران  و رئیس سازمان توسعه تجارت ایران  را به مناسبت برگزاری مراسم روز ملی صادرات می‌خوانید:

پیام وزیر صنعت، معدن و تجارت

توسعه صادرات از اولویت‌های اصلی کشورها در مسیر رشد اقتصادی می‌باشد. در کشور ما نیز در برنامه‌های توسعه اقتصادی پنج‌ساله، توسعه صادرات غیرنقتی از اولویت‌های کشور نام برده شده و در سال‌های اخیر این مهم در راستای اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و مکمل برنامه‌های جهش تولید مورد تاکید قرار گرفته است. توسعه صادرات هم حضور کشورها را در بازارهای بین‌المللی میسر می‌سازد هم نقش مهمی در توسعه فرهنگ و آداب و رسوم کشور در عرصه جهانی ایفا می‌کند.

به پاس توسعه فرهنگ صادراتی، ۲۹ مهرماه روز ملی صادرات نام‌گذاری شده تا ضمن تاکید بر اهمیت صادرات، فرهنگ عمومی را در حوزه صادرات ارتقاء دهد. بنابراین باید قدر صادرات را دانست. بدون شک توانمندی‌های جمهوری اسلامی ایران در عرصه‌های مختلف و اتکاء به نقاط قوت در حوزه اقتصاد و تجارت، دستیابی به اهداف بلند را برای این مرز و بوم میسر خواهد ساخت.

اهداف روز ملی صادرات

·        تقویت عزم ملی برای صادرات

·        گسترش فرهنگ عمومی صادرات

·        ارتقاء‍ شان و منزلت اجتماعی صادرکنندگان

·        گسترش فرهنگ تولید برای صادرات

·        معرفی الگوهای صادراتی موفق در عرصه تولید و صادرات

·        حل مشکلات و تنگناها بر سر راه صادرات

·        گسترش تعامل بنگاه‌های اقتصادی کشور با اقتصاد جهانی

·        تسهیل روند تجارت خارجی کشور

·        تبیین سیاست‌های صادراتی

·        ظرفیت‌سازی برای توسعه صادرات

·        گسترش سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در عرصه صادرات به منظور ایجاد ظرفیت‌های جدید صادراتی

·        پیوند با اقتصاد جهانی با حفظ اقتدار

·        معرفی توانمندی‌های صادراتی کشور

بخشی از توانمندی‌ها و ظرفیت‌ها که امید می‌رود با همت بخش خصوصی و دولتی، افق‌های روشنی برای کشور به ارمغان آورد عبارتند از:

·        تاب آوری چشم‌گیر اقتصاد ایران در برابر تکانه‌های خارجی

·        داشتن مرزهای آبی و خاکی با ۱۵ کشور

·        توان بالای خدمات فنی و مهندسی، و نیروی جوان تحصیلکرده

·        وجود جاذبه‌های متنوع طبیعی و تاریخی

·        داشتن منابع غنی معدنی

در فضای کنونی اقتصاد کشور، همانگی بیشتر بین سیاست‌ها و برنامه‌های قوای سه‌گانه در سطح کلان، سیاست‌های پولی، مالی، ارزی و اعتباری با سیاست‌های تجاری، تقویت دیپلماسی اقتصادی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های مرتبط با تجارت و امور اقتصادی مورد تاکید بوده تا با بهبود فضای کسب و کار کشور، اهدافی نظیر افزایش تولید داخلی و اشتغال با تاکید بر کالاهای دارای ارزش افزوده بالا، استمرار صادرات و توسعه و صیانت از منابع ارزی کشور با سرعت بیشتری محقق گردد. بدون شک این اهداف در سایه مشارکت بیشتر بخش خصوصی فعال و کارآفرین در نظام تصمیم‌سازی اقتصاد کشور امکان‌پذیر خواهد بود.

وزارت صنعت، معدن و تجارت در راستای دستیابی به اهداف اسناد بالادستی، برنامه‌های کلانی را خصوصاً در حوزه توسعه صادرات غیرنفتی در دستور کار خود قرار داده است و تلاش نموده است تا با:

·        سیاست‌های تسهیل‌گرایانه، مقررات زدایی

·        بکارگیری روش‌های نوین تجاری

·        ایجاد سامانه‌های جامع هوشمند در حوزه‌های مختلف تولید، بازرگانی داخلی و خارجی

·        فعال‌سازی ظرفیت‌های بالقوه استان‌ها

·        بسترهای مناسب را برای تحقق اهدافی مانند:

بهبود تراز تجاری، حضور و ارتقاء در زنجیره ارزش جهانی، افزایش تنوع کالاها و بازارهای صادراتی را میسر نماید.

بر دستگاه‌های اجرایی زیرمجموعه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت بالاخص سازمان توسعه تجارت ایران فرض است تا با تدوین برنامه‌های منسجم و اقداماتی نظیر انعقاد و توسعه موافقتنامه‌های تجاری، پیگیری توسعه لجستیک (آمادگاری) و حمل و نقل صادراتی، ارتقاء و هماهنگ‌سازی استانداردها، توسعه برنامه‌های ترویجی مانند اعزام و پذیرش هیئت‌های تجاری و حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی، ارتقاء نقش اتحادیه‌های صادراتی، تقویت شرکت‌های کوچک و متوسط و اعطای مشوق‌های موثر و کارآمد، زمینه فعالیت گسترده و مستمربخش خصوصی را در توسعه صادرات غیرنفتی فراهم آوردند.

بر خود لازم می‌دانم، از زحمات و تلاش‌های صورت گرفته در بخش دولتی و همت والای فعالان بخش خصوصی به ویژه صادرکنندگان عزیز که در سال‌های سخت تحریم اقتصادی و مضاعف شدن مشکلات به دلیل شیوع بیماری کرونا به مدد اقتصاد ایران آمدند قدردانی نمایم. ضمن تبریک بیست و چهارمین سالروز ملی صادرات به صادرکنندگان ممتاز و نمونه کشور، توفیق روز افزون ایشان را از خداوند منان مسئلت دارم.

علیرضا رزم حسینی

پیام رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران

در بسیاری از کشورهای پیشرفته، صادرات و حضور کالاهای ساخت یک کشور در بازار جهانی محور اصلی توسعه بوده و اهمیت بسیاری در استقلال و قدرت اقتصادی آن کشور در بازارهای جهانی دارد. می‌توان افزایش درآمدهای ارزی، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، تقویت بنیه اقتصادی و دستیابی به بازارهای جدید را به عنوان مهم‌ترین علل توجه به صادرات بیان نمود. به عبارت دیگر گفتنی است که نقش صادرات در این بین به اندازه‌ای مهم است که بسیاری کارشناسان صادرات را تنها مسیر موفق برای توسعه اقتصادی یک کشور می‌دانند.

نگاهی به کشور ترکیه به عنوان یکی از همسایه‌های موفق ما در تصاحب بازارهای کشورهای همسایه، نشان می‌دهد که این کشور استراتژی صادرات ۲۰۲۳ را در سال ۲۰۰۹ تدوین نمود و بیش از تمرکز بر اهداف کوتاه‌مدت، بر اهداف بلندمدتی تکیه کرده که بر روی تولید و صادرات تأکید کرده است. اهداف اصلی استراتژی صادرات ۲۰۲۳ ترکیه، رسیدن به حجم صادرات ۵۰۰ میلیارد دلاری با رشد متوسط سالانه ۱۲ درصدی، تبدیل شدن به یکی از ۱۰ اقتصاد بزرگ جهان و داشتن سهم ۵/۱ درصدی در تجارت در سال ۲۰۲۳ است. استراتژی صادرات ترکیه، بر پایه ارتقای تولید از بخش‌های با فناوری پایین به حوزه‌های با ارزش افزوده بالا و جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید در بخش‌های با فناوری بالا است. (طوریکه صادرات محصولات با فناوری بالا از ۱۵۸۳ میلیون دلار در سال ۲۰۰۹ تا پایان سال ۲۰۱۹ به ۳۱۱۷ میلیون دلار رسیده است). اگرچه اکنون ترکیه با هدف میزان صادراتی خود برای سال ۲۰۲۳ فاصله زیادی دارد، اما شاخص‌های اقتصادی و صادراتی این کشور در مقایسه با سال شروع این استراتژی حاکی از بهبود قابل توجه است.

ایران عزیز ما نیز باید بر اساس بهره‌گیری از تجربیات کشورهای موفق، به بخش خصوصی تولیدگرا و صادرات محور برای دستیابی به توسعه اقتصادی اعتماد کند. صادرات غیرنفتی مهم‌ترین رکن توسعه اقتصادی است چه اینکه تقویت آن به غیر از ارزآوری و ایجاد ارزش افزوده در بخش بازرگانی، ظرفیت‌های جدیدی را برای تولید ناخالص داخلی ایجاد می‌کند. تأکید ویژه مقام معظم رهبری بر مسئله تولید و پرهیز ازخام فروشی، نشانه محکمی بر اهمیت صادرات غیرنفتی است که امیدوارم با توجه علمی به توصیه‌های ایشان، شرایط بهتری برای فعالیت‌های صادراتی فراهم شود. در شرایطی که تحریم‌های ناجوانمردانه علیه اقتصاد ایران، شرایط را برای تأمین منابع ارزش دشوار ساخته است، اهمیت صادرات غیرنفتی به عنوان بزرگترین منبع تأمین کننده ارز در کشور دو چندان جلوه می‌کند از همین رو نیاز به حمایت‌های بیشتر از سوی سیاست‌گذاران برای عبور از دشواری‌های تحریم احساس می‌شود.

در سال جاری صادرکنندگان ایران با سخت‌ترین شرایط ممکن برای فعالیت در بازارهای هدف مواجه شده‌اند. به غیر از موانع تحریمی، شیوع ویروس کرونا در جهان به کاهش تقاضا انجامیده و فتح بازارهای خارجی را دشوارتر ساخته است. با وجود دو مانع بزرگ تحریم و کرونا بر سر راه صادرات، مانع سوم با اعمال سیاست‌های ارزی بر سر راه صادرکنندگان قرار گرفته و این بخش مولد اقتصاد را تهدید کرده است. انتظار فعالان اقتصادی این است که در روز ملی صادرات پیام امیدوار کننده‌ای از سوی مسئولان و سیاست‌گذاران دریافت کنند تا با انگیزه بیشتری به فعالیت در این مسیر مقدس ادامه دهند. روز ملی صادرات فرصتی است برای بزرگداشت تلاشگران اقتصادی که در شرایط پرفراز و نشیب بحران‌ها و فشارهای اقتصادی، پنجه در پنجه تحریم‌های سخت انداخته‌اند و با وجود موانع بسیاری که سد راه آن‌ها قرار دارد. به حرکت در مسیر توسعه ادامه می‌دهند.

غلامحسین شافعی

پیام رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران

بزرگداشت صادرات و تقدیر از صادرکنندگان به بهانه روز ملی صادرات، ارج نهادن به مجاهدت‌هایی است که افتخار آفرینان عرصه تجارت خارجی به رغم همه دشواری‌ها و موانع داخلی و خارجی، غیرتمندانه در جهت اعتلای نام ایران و توسعه صادرات غیرنفتی مبذول داشته‌اند.

سازمان توسعه تجارت ایران به عنوان متولی اصلی امر تجارت خارجی کشور، اهداف شایانی را بنا به رسالت خود دنبال می‌کند که بازاریابی و گشترش بازارهای جهانی کالاها و خدمات، اطلاع‌رسانی و آموزش به تجار، تسهیل تجارت و رفع تشریفات زائد، تهیه و تنظیم قوانین و مقررات مناسب برای فعالیت‌های تجاری، توسعه همکاری‌های دوجانبه، چندجانبه و منطقه‌ای و توسعه زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری در حوزه تجارت از جمله این اهداف است.

در شرایط کنونی که از یک سو تحریم‌های ظالمانه نظام سلطه و از دیگر سو، دنیاگیری ویروس کرونا، دشواری‌های فراوانی را برای توسعه تجارت و افزایش صادرات کشور ایحاد کرده، شاهدیم که فعالان بخش خصوصی و مسئولان بخش عمومی تمام همت خود را به کار گرفته‌اند تا دیوار تحریم‌ها را در هم شکسته و دشمنان را در ایجاد مانع برای تولید و کاهش درآمدهای ارزی کشور ناامید سازند.

در این راستا سازمان توسعه تجارت ایران به عنوان نهاد اصلی متولی تجارت خارجی کشور تلاش نموده است تا با تقویت اقداماتی نظیر تسهیل ایفای تعهدات ارزی صادرکنندگان از طریق برگزاری کارگروه اقدام ارزی، پیشنهاد مصوبات تسهیل‌گرایانه در حوزه تجارت از طریق کارگروه توسعه صادرات، راه‌اندازی سامانه‌های هوشمند در حوزه تجارت نظیر اپلیکیشن راهنمای تجار، تقویت همکاری با سازمان‌های بین‌المللی نظیر مرکز تجارت بین‌الملل در حوزه مشاوره و ترویج و آموزش تجاری، در راستای توانمندسازی بنگاه‌های صادراتی اقدام نماید؛ مشاوره و بازاریابی در قالب میزهای کشوری، مطالعه و بررسی کالاها و خدمات قابل صدور در قالب میزهای کالایی و خدماتی، کمک و مساعدت به نگاه‌ها و تشکل‌های تجاری در زمینه‌های بیمه، حمل و نقل، امور بانکی و گمرکی، برگزاری کارگاه‌ها، سمینارها و وبینارهای آموزشی در خصوص موضوعات مرتبط با امر تجارت، تدوین شاخص‌های رتبه‌بندی بازرگانان، پیگیری موافقتنامه تجاری اوراسیا بخشی دیگر از خدمات سازمان در سال گذشته بوده است.

در پایان فرصت را مغتنم شمرده و از تلاش‌های اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در فرآیند انتخاب و برگزاری روز ملی صادرات ۱۳۹۹ قدردانی نموده و بیست و چهارمین آیین بزرگداشت روز صادرات را به تمامی نهادها و سازمان‌های ذی‌مدخل در امر صادرات، فعالان اقتصادی کشور، جامعه صادرکنندگان، به خصوص صادرکنندگان ممتاز و نمونه تبریک و تهنیت عرض می‌نمایم.

حمید زادبوم